اسکیس یا طرح اولیه چیست و چرا در هنر و طراحی اهمیت دارد؟
اسکیس یا طرح اولیه یکی از مهم‌ترین مراحل خلاقیت در هنر و طراحی است که به عنوان زبان بصری هنرمند یا طراح عمل می‌کند. در حقیقت، اسکیس یک تصویر سریع، آزاد و بی‌تکلف است که ایده‌ها و مفاهیم ذهنی را پیش از اجرای نهایی روی کاغذ یا سایر متریال‌ها به نمایش می‌گذارد. این مرحله نه تنها به هنرمند امکان می‌دهد تا خلاقیت خود را بدون محدودیت بیان کند، بلکه فرصتی برای کشف فرم‌ها، ترکیب‌بندی‌ها و روابط فضایی نیز فراهم می‌آورد. از طراحی معماری و صنعتی گرفته تا نقاشی، مجسمه‌سازی و حتی صنایع دستی، اسکیس همواره نقطه آغازین یک اثر هنری یا پروژه خلاقانه بوده است.
در این مقاله تلاش می‌شود به تعریف دقیق اسکیس، اهمیت آن در فرآیند طراحی، تفاوت آن با طراحی نهایی و نقش آن در رشته‌های مختلف هنری پرداخته شود. همچنین ابزارها، تکنیک‌ها و نکات کلیدی برای اجرای یک اسکیس موفق معرفی خواهد شد تا مخاطبان، چه هنرجویان مبتدی و چه طراحان حرفه‌ای، بتوانند با شناخت بهتر این ابزار خلاقیت، ایده‌های خود را به شکلی مؤثر و کاربردی بیان کنند.
اسکیس sketch یا طرح اولیه چیست؟
یک طرح اولیه بسیار ساده و sketch معمولا پر از ایراد و اشتباه و خطوط اضافه است که نقاش و طراح با استفاده از آن ایده هایی که به طور ناگهانی به ذهنش می رسد را رسم می کند. برای کشیدن اسکچ معمولا نقاش با استفاده از خطوط و نقطه گذاری طرح اولیه یک جسم یا پرتره یک انسان را می کشد. هدف از رسم اسکچ ها معمولا تمرکز روی نقاط و خطوط اصلی پرتره است و به جزییات زیاد دقت نمی شود. بعد از کشیدن اسکچ نقاش شروع به بازکشی طرح می کند و مراحل رسم خطوط اصلی و فرعی به همراه نقطه ها و قسمت های اصلی پرتره را ادامه می دهد تا جایی که یک طرح تقریبا کامل به دست می آورد.
اصطلاح اسکچ بر گرفته از لغات ایتالیایی به معنای نقاشی بوده و در گرایش طراحی به عمل طراحی دستی خام و سریع و ترسیم پیرامونی اشیا گفته می شود.
هدف اسکچ ارائه ی ایده ی هر چیز و یا تصویر سازی فرایند است .شایان توجه است که تمرکز اسکچ نباید بر ترسیم دقیق یک طرح یا نقاشی از یک ماهیت ساده و بی تکلف باشد. اسکچ باید از تمرین Study)) که بازنمایی جزئی از یک ترکیب نهایی است باز شناخته شود.
منابع ازThe Oxford Dictionary of Art
اسکیس ( در انگلیسی اسکچ و در فرانسه اسکیس تلفظ می شود) به معنای طراحی سریع و بدون جزئیات از حالت کلی مدل است که در گذشته معمولا از آن جهت نمایش ایده اولیه یک نقاشی یا مجسمه استفاده می شد.
اما امروزه به عنوان شاخه ای مستقل هم پذیرفته شده است. بسیاری از هنرمندان از sketch برای ثبت سریع لحظه ای گذرا پیش از تغییر آن بهره می برند. در این حالت معمولا هدف اصلی، ترسیم حالت و نمایش حس و حال کلی مدل بوده و به تناسبات توجه کمتری می شود.
نمایشگاه هنر ایران: چه بسا که هنرمند اغراق هایی کاریکاتورگونه را نیز به طرح خود بیفزاید. با توجه به اینکه سرعت و اغراق های ذهنی از ویژگی های اسکیس است، معمولا این شکل از طراحی با استفاده از خطوط روان یا اصطلاحا دست آزاد انجام می شود.
در دوران رنسانس از اسکیس برای پیاده سازی ایده اولیه تابلو یا مجسمه استفاده می شد اما در قرن های ۱۸ و ۱۹ میلادی و پیش از اختراع دوربین عکاسی، تبدیل به هنری مستقل شد که از آن برای ثبت رویدادها یا زندگی روزمره شهری استفاده می شد.
سوژه و موضوع اسکیس
تقریبا از هر سوژه ای می توان اسکیس کار کرد. این مورد بسته به انتخاب هنرمند و شاخه ای که در آن فعالیت می کند متفاوت است. مثلا اسکیس در معماری بیشتر حول محور طراحی از بنا، فضاهای معماری گونه و منظره می چرخد. در مجسمه سازی، هنرمند بیشتر از فیگور اسکیس می زند و در هنر نقاشی نیز طیف گسترده ای از موضوعات و به ویژه اسکیس چهره کار می شود.
ابزار اسکیس در طراحی
تقریبا با هر ابزاری می توان اسکیس زد اما در هنگام اجرای یک اسکیس به دلیل سرعت اجرای کار و کوتاه بودن زمان، نمی توان از ابزارهای متنوعی استفاده کرد. محدودیت در ابزار یکی از ویژگی های اسکیس است و معمولا ابزارهایی که امکانات خط می دهند برای این مورد مناسب تر هستند. مداد یکی از رایج ترین ابزارهای انجام اسکیس است و بعد از آن بیشتر از زغال، روان نویس و آب مرکب استفاده می شود. امروزه بسیاری از هنرمندان از ابزارهای دیجیتال مانند موبایل و تبلت هم استفاده می کنند.
کاغذ مناسب برای اسکیس
کاغذ اسکیس به انتخاب طراح بستگی دارد اما معمولا از کاغذهای ارزان و کم بافت مثل کاغذ کاهی یا پارس استفاده می شود. این مورد به دلیل صرفه جویی در هزینه و البته روانی حرکت ابزار بر روی کاغذهای ارزان قیمت و اصطلاحا گرم پایین است. اسکیس های پاستل می توانند بر روی مقواهای بافت دار هم انجام شوند. یک طراح برای به دست آوردن مهارت لازم در اسکیس باید تعداد پرشماری طراحی سریع از موضوعات گوناگون انجام دهد تا به هماهنگی و هارمونی کافی در ریتم خطوط و ساختار طرح دست پیدا کند.
