نمایشگاه هنر ایران: از یک اثر هنری درست و عاقلانه انتقاد کنیم (قسمت اول)
نقد نقاشی آن هم به صورتی بسیار هوشمندانه، دقیق و سازنده نه تنها به هنرمند کمک میکند بلکه مرجع و کمک خوبی برای هنرمندان دیگری است که این نقد را میخوانند. همچنین باعث میشود نقاش، اثر خود را با دید تازهای بنگرد. همه هنرمندان به جلب توجه و تایید همگان علاقه دارند و این امری طبیعی است. اما برای پیشرفت به جملاتی تخصصیتر از «بسیار زیباست»، یا «من عاشق این نقاشی هستم» یا حتی «من فکر نمیکنم این نقاشی کار برجستهای باشد»، نیاز است. باید اطلاعات دقیقتری درباره خوب یا بد بودن اثر مطرح شود.
من درباره هنر و نقاشی اطلاعات زیادی ندارم بنابراین صلاحیت انتقاد ندارم
برای اینکه منتقد خوبی باشید لازم نیست حتما یک نقاش حرفهای با آثاری با قیمتهای بالا باشید و یا مدرک دانشگاهی شما تاریخ هنر باشد. همه ما نظراتی داریم و حق داریم آنها را ابراز کنیم. به این فکر کنید که در نقاشی مورد نظر چه چیزهایی را دوست دارید و چه چیزهایی مورد علاقه شما نیست. سپس علت علاقه و عدم علاقه را بررسی کنید و دلایل خود را به زبان ساده بیان کنید و یا جایی یادداشت کنید. آیا در میان این دلایل چیزی هست که باعث ارتقا و یا ایجاد برتری در نقاشی شود؟
فکر نکنید که قرار است روی تمام وجوه نقاشی نظری داشته باشید. گاهی حتی یک یا دوجمله درباره عناصر ابتدایی میتواند کمک بزرگی برای نقاش باشد.
میترسم با نقد نقاشی، به احساسات هنرمند لطمه وارد کنم
هر هنرمندی که خود را در معرض انتقاد قرار میدهد ریسک دریافت نظرات غیرخوشایند را پذیرفته است. پذیرفتن این ریسک ارزشمند است زیرا در اکثر مواقع منجر به پیشرفت کار هنرمند میشود. البته هنرمند میتواند نظرات را بپذیرد یا رد کند. به نقد نگاه شخصی نداشته باشید. در یک نقد هوشمندانه، شما درباره یک نقاشی حرف میزنید و نظر میدهید نه درباره نقاش. به این فکر کنید که اگر کسی آن نظر را به شما بدهد چه احساسی خواهید داشت سپس در صورت نیاز جمله را تغییر دهید. اگر یک نقاش برای اثرش درخواست نقد کند هیچ چیز بدتر از سکوت نیست. حتی اگر فکر میکنید نقاشی یک اثر هنری قدرتمند محسوب نمیشود و به موفقیتی نمیرسد، برای تلاش هنرمند ارزش قائل شوید.
من اطلاعات زیادی درباره بخشهای تخصصی نقاشی مانند پرسپکتیو ندارم
نمایشگاه هنر ایران: صحت بخشهای فنی و تخصصی نقاشی مانند پرسپکتیو و نسبتهای صحیح تنها یک وجه از یک نقاشی است که میتوانید نقد کنید. اما شما میتوانید به مسائلی از قبیل انتخاب سوژه و اثرات احساسی آن نیز بپردازید. درباره احساسی که در شما ایجاد کرده است و یا اولین واکنش خود به نقاشی صحبت کنید. چه چیزی در نقاشی این واکنش را ایجاد کرده است؟ به ترکیب بندی و عناصر نقاشی نگاه کنید. آیا نظر شما را جلب میکند؟ آیا داستانی روایت میکند که سبب شود شما زمان زیادی به نقاشی خیره بمانید؟ تمرکز نقاشی در کدام قسمت است؟ آیا فکر میکنید چیزی باید تغییر کند؟ چرا؟ آیا در نقاشی چیزی هست که تحسین شما را برانگیزد؟ به چه دلیل؟ فکر میکنید بخشهایی وجود دارد که نیازمند کار بیشتری باشد؟ آیا این ایده در آینده میتواند پیشرفتی داشته باشد؟ اگر هنرمند توضیحی درباره نقاشی دارد، آن را بخوانید و بررسی کنید آیا اهدافی که بیان کرده در نقاشی به تصویر در آمده است؟
با کمیدقت و تحلیل میتوانید یک نقد هوشمندانه و سازنده از یک اثر هنری داشته باشید. آیا شما تا کنون سعی کردهاید که یک اثر هنری را نقد کنید؟ آیا نکاتی که پیشتر به آنها اشاره کردیم را در نقد نقاشی مد نظر قرار دادید؟