نمایشگاه هنر ایران: تحلیل بازار داخلی در تولید فرش
در فرآینـد تولیـد یکـی از عوامـل تأثیرگـذار، عوامـل اقتصـادی اسـت. بـرای همیـن لازم اسـت شـناخت و آگاهـی کافـی در فرآینـد تولیـد فـرش، از عوامـل اقتصـادی داشـته و تـوان تحلیلـی آن را کسـب کـرد. در ایـن مـورد بررسـی و تحلیـل بـازار داخلـی و تحلیـل اقتصـادی در تولیـد فـرش از مهمتریـن عوامـل اقتصـادی به شـمار میآیـد. شـناخت انـواع بـازار و کیفیـت هـر کـدام توسـط تولیـد کننـده مـورد بررسـی قـرار میگیـرد تـا بـازار هـدف در فرآینـد تولیـد مشـخص گـردد. همچنیـن آشـنا بـودن بـا تغییـرات طـرح توجیهــی، قیمــت گــذاری و شــیوه ارایــه فــرش در بــازار، جــزء عوامــل مــورد توجــه در تحلیــل عوامــل اقتصـادی فـرش خواهـد بـود.
بــازار بــه مفهــوم جایــی اســت کــه تولیــد کننــدگان، محصــولات خــود را عرضــه میکننــد. بازارهــای فـرش بـا قابلیت هـا و کیفیت هـای متنـوع، مـکان خاصـی بـرای عرضـه تولیـدات فـرش هسـتند. آگاهـی از امکانــات هــر کــدام از ایــن بازارهــا و شــناخت بازارهــای داخلــی مناســب بــرای عرضــه انــواع فــرش میتوانــد بــه تحلیــل اقتصــادی تولیــد فــرش کمــک شــایانی نمایــد.
1- بازار فرش
معمــولاً تجــارت فــرش بــه شــکل ســنتی و رودرو انجــام میگیــرد. فــرش کالای ســرمایه گذاری و گرانقیمـت اسـت. بـه همیـن علـت بـرای حضـور آن بـه شـکل گسـترده در انـواع بـازار شـناخته شـده بایسـتی مناسـبات تجـاری بـه خوبـی شـناخته شـود. بررسـی امکانـات، متغیـرات و کیفیـات هـر کـدام از بازارهــا شــرایط نوینــی را بــرای حضــور بیشــتر فــرش در آنهــا فراهــم میســازد.. در جـدول زیـر، انـواع بازارهـای شـناخته شـده تجـاری، متغیـرات و کیفیـت هـر کـدام معرفـی و شـرحی بـرای هـر یـک ارائـه شـده اسـت.
انواع بازار
مــواره مــواردی چــون بســته بندی، ضمانتنامــه و شناســنامه فــرش بــه شــکل فــردی و شـخصی انجـام گرفتـه اسـت. امـروزه بـا توجـه بـه بازارهـای رقابتـی، ضـروری اسـت بـر اسـاس اصــول و معیارهــای مشــخص انجــام شــود. هـر یـک از بازارهـای نـام بـرده شـده میتوانـد دارای شـرایط بهتـر و مناسـب تری باشـند. ایـن مسـئله بـر میـزان فـروش تأثیـر مسـتقیمی دارد.
بازار خانگی
بـازار خانگـی بـه عرضـه مسـتقیم محصـول هـر تولیـد کننـده در محـل سـکونت گفتـه میشـود. بـازار خانگــی فــرش ضمــن از بیــن بــردن واســطه ها و دلالان بــه شــکل موقــت اجــرا میگــردد. بنابرایــن به نظــر میرســد فضــا، نــور، شــیوه نگهــداری آن نامناســب بــوده و دسترســی را مشــکل میســازد. بــا اینحــال در صــورت تــداوم ایــن بــازار بــه دلیــل ارزش هــای نهفتــه بوم گــردی و حــذف واســطه ها میتوانــد بــه کیفیــت مطلــوب تبدیــل گــردد.
بازار محلی
بـازار محلـی مـکان عرضـه مسـتقیم محصـولات تولیـد کننـدگان همـان جـا در محلـه یـا منطقـه اسـت. بـازار محلـی نیـز ایـن قابلیـت را دارد کـه بافنـدگان بتواننـد در بـازاری محـدود بـدون حضـور واسـطه و دلال محصــولات خــود را عرضــه نماینــد. هــر چنــد به نظــر میرســد فضــا، نــور، شــیوه نگهــداری آن نامناسـب بـوده و دسترسـی را محـدود میسـازد. ولـی در صـورت تـداوم ایـن بـازار بـا برنامه ریزی هـای دقیــق و هماهنــگ بــا محیــط، شــرایط بهره بــرداری و اطلاع رســانی، قابلیــت عرضــه مناســب را ایجــاد نمـود و آن را بـه موقعیتـی دائمـی تبدیـل کـرد.
بازار روستایی
بـازار روسـتایی مـکان عرضـه تولیـدات در بافـت روسـتایی است.شـغل بیشـتر روسـتاییان کشـاورزی اسـت و نیمـی از سـال کـه در انتظـار محصـول هسـتند بـه کار بافـت انـواع فـرش مشـغول میشـوند. بـه همیـن دلیـل تولیـدات فـرش روسـتایی در بـازار روسـتایی نیـز بـه شـکل موقتـی بـرای عرضـه فـرش هماننـد بــازار خانگــی و بــدون واســطه و دلال و موقتــی برگــزار میشــود. معمــولاً ایــن بازارهــا از فضــا، نــور و شـیوه نگهـداری مناسـب برخـوردار نیسـتند و شـیوه دسترسـی و اطلاع رسـانی آنهـا نیـز مشـکل به نظـر میرســد. در صــورت تغییــر شــرایط و تبدیــل بــه بازارهــای دائمــی میتوانــد بازارهــای مطلوبــی ایجــاد کنـد. کـه ایـن بـازار را بـه موقعیتـی بوم گـردی بـا معیارهـای ارزشـی خـاص خـود، را تبدیـل کـرده و فرهنـگ روسـتایی را بـه زیبایـی بـه نمایـش در آورد. سـود حاصلـه میتوانـد بـه بافـت روسـتا و اهالـی آن بازگشـته و در چرخـه تولیـد مؤثـر واقـع شـود.
بازار شهری
بـازار شـهری بـه دلیـل ارزش اقتصـادی دائمـی کـه دارد همـواره بایـد بـا شـرایط فضـا، نـور، نگهـداری و دسترســی و اطلاع رســانی مناســب همــراه باشــد. بــه همیــن دلیــل مکانهایــی بــه همیــن منظــور و متناسـب بـا نـوع تولیـدات پدیـد آمـده اسـت. بـا ایـن حـال شـرایط مطلوبتـر میتوانـد بـا توجیهـات اقتصـادی – فرهنگـی، میـزان فـروش و عرضـه تولیـدات فـرش را تضمیـن کـرده و رونـد رو بـه رشـدی را بپیمایـد.
بازار منطقه ای
بـازار منطقـه ای طیـف گسـترده تری از بـازار شـهری را دارد. بـازار منطقـه ای پوشـش دهنـده مخاطبیـن بیشــتر و خریــداران مناطــق همجــوار اســت. بــازار منطقــهای فــرش بــا توجــه بــه شــرایط مناســب نمایشـگاهی فـرش میتوانـد باعـث جـذب خریـداران فـرش و یـا دوسـتداران فـرش باشـد و معمـولاً در بســیاری مواقــع به صــورت موقــت برگــزار میشــود. ایــن بــازار قابلیــت دائمــی شــدن را دارد و میتوانــد بازارهـای منطقـه ای متفاوتـی را پوشـش دهـد.
بازار ملی
بـازار ملـی بیشـتر در قالـب بـازاری فراگیـر از تولیـدات ملـی و در بردارنـده تمامـی انـواع تولیـد فـردی، کاراگاهــی و مجتمعــی در مناطــق مختلــف کشــور اســت. بنابرایــن برخــورداری ایــن بــازار از شــرایط مطلــوب و اساســی، معــرف هویــت ملــی در رابطــه بــا نــوع تولیــد خواهــد بــود. فــرش بــه دلیــل ارزش مــادی و معنــوی خــود، هویــت ملــی و فرهنگــی کشــور بــوده و بایــد بــر اســاس شــأن و منزلــت آن، بــا برخــورداری از جنبه هــای پشــتیبان پژوهشــی، آموزشــی و تولیــد و عرضــه بــازارش نیــز بــه مکانــی مناســب تبدیــل گــردد.
2- تحلیل کیفیت بازارهای داخلی
سـنجش کیفـی بازارهـای داخلـی نیازمنـد بررسـی، نظرسـنجی و ایجـاد توانمندسـازی در راسـتای آموزش بهتــر، شــناخت و تأمیــن مــواد اولیــه مناســب و بســتر ســازی بــرای جــذب مخاطــب بیشــتر اســت. همچنیــن وجــود تســهیلات بانکــی، حضــور مســتمر در نمایشــگاه های داخلــی و بین المللــی و فــروش ســالیانه بیشــتر، کیفیــت ایــن بازارهــا را افزایــش میدهــد.
سنجش کیفیت بازار فرش:
بخشـی از سـنجش کیفیـت بـازار فـرش بـا بررسـی جنبه هـای کمـی و آمـاری قابـل مشـاهده اسـت،که شامل :
• افزایش فروش سالیانه فرش و مثبت بودن تراز مالی و سودآوری؛
• عرضه طرح های جدید و نقشه های به روز؛
• نظرسنجی از سلیقه مشتری و برآورده شدن خواست مشتری؛
• تناسب قیمت ها با شرایط اقتصادی خریداران.
نظرسنجی:
نظرسـنجی میتوانـد بـر کیفیـت بـازار فـرش مؤثـر باشـد. بـرای نظـر سـنجی، پرسـشنامه هایی بـرای تولیــد کننــدگان، عرضــه کننــدگان ( فروشــندگان ،) بازدیــد کننــدگان و خریــداران تهیــه میشــود. در ایــن پرســشنامه ها نظــر ایشــان در مــوارد مهمــی کــه مربــوط بــه بــازار، ســلیقه مشــتریان و شــرایط خریــد اســت، گرفتــه میشــود. اطلاعاتــی کــه در پرســشنامه ها آمــده اســت، عبارتنــد از:
• میزان اطلاع رسانی درباره زمان و مکان نمایشگاه؛
• دسترسی راحت محل برگزاری؛
• برخورد شایسته فروشنده ها؛
• فضا، تهویه و نور مناسب؛
• شرایط بهداشتی، پذیرایی و تغذیه بازدیدکنندگان؛
• تنوع طرح، رنگ و انواع دست بافته ها
توانمندسازی:
آنچــه کــه بــازار فــرش را توانمنــد میســازد، آمــوزش بهتــر و بیشــتر بــه تولیــد کننــدگان و عرضــه کننــدگان، تهیــه مــواد اولیــه مناســب بــرای تولیــد، بســتر ســازی بــرای جــذب مخاطــب بیشــتر، بهره گیــری از تســهیلات بانکــی، حضــور مســتمر در نمایشــگاه ها و فــروش ســالیانه بهتــر اســت. البتــه چنانچـه همـه آنهـا فراهـم باشـد، قابلیـت بازارهـا افزایـش یافتـه و رشـد مییابنـد. در ادامـه بـه شـرح هــر یــک پرداختــه میشــود.
1- آموزش:
• آموزش به بافندگان در بالا بردن کیفیت بافت فرشهای تولید شده؛
• آموزش به تولیدکنندگان در راستای افزایش کیفی روند تولید؛
• آموزش به عرضه کنندگان فرش در بازار ( با نگاه مشتری مدار .)
2- فراهم آوردن مواد اولیۀ مناسب:
به کارگیــری مــواد اولیــه بــا کیفیــت، منجــر بــه تولیــد محصــول بــا ارزشتــر میگــردد. در مناطــق مختلــف کشــور مــواد اولیــه گوناگــون بــا درجــه کیفیــت مختلفــی تولیــد میشــود. توجــه کــردن بــه کیفیــت آنهــا و انتخــاب مناســبتری بــرای تولیــد بــر ارزش کیفــی فــرش میافزایــد.
3- بسترسازی برای جذب مخاطب:
هرمخاطـب کـه در بـازار فـرش بـه عنـوان مشـتری شـناخته میشـود سـلیقه ای متفـاوت دارد. بـه همیـن علـت وجـود تبلیغـات مناسـب در برخـورد بـا بازارهـای رقیـب و ایجـاد زیرسـاخت های تجـاری اهمیـت بسـیاری دارد.
4- تسهیلات بانکی
وجــود تســهیلات بانکــی کــه بــر مبنــای پرداخــت بــا ســود کــم و بازپرداخــت مناســب باشــد تولیــد کننــدگان، بافنــدگان و عرضــه کننــدگان را در زمینــه فــرش، توانمندتــر میســازد.
5- حضور مستمر در نمایشگاه های داخلی و بین المللی
هرچــه فــرش دســت بــاف ایرانــی در نمایشــگاه های مختلــف داخلــی و بین المللــی حضــور بیشــتر و پررنگتــری داشــته باشــد، از دیگــر رقبــا پیشــی میگیــرد. حضــور مســتمر در نمایشــگاه ها، اعتمــاد خریــداران را نیــز جلــب کــرده و بــر رونــق بــازار میافزایــد.
6- فروش سالیانه
وجــود آمــار دقیــق از میــزان تولیــد و فــروش فــرش ســالیانه در بازارهــای داخلــی از اهمیــت بســیاری برخـوردار اسـت. زیـرا باعـث برنامه ریـزی بـرای سـال بعـد توسـط تولیـد کننـدگان دقیقتـر انجـام شـود.
7- تبدیل بازارها
تنـوع و امکانـات اجرایـی بازارهـای فـروش فـرش هـر یـک دارای جنبه هـای منحصـر بـه فـردی هسـتند. کـه بـر اسـاس ویژگی هـای خـود و برخـورداری از متغیـرات خـاص قابلیـت تبدیـل را دارنـد. بـه عبارتـی هــر بــازار بــر اســاس رونــق اقتصــادی و شــرایط موجــود ممکــن اســت بــه بازارهــای بزرگتــر تبدیــل گـردد.
شرایط و کیفیت بازارهای داخلی
شـرایط و کیفیـت بازارهـای داخلـی کـه تولیـدی متمرکـز دارنـد، بـا عوامـل و متغیرهـای گوناگونـی در انـواع بـازار فـرش روبـرو هسـتند. ایـن عوامـل و متغیـرات بـا طـرح و نقشـه فـرش، ابعـاد و روش بافـت در هـر بـازار تعییـن میشـوند. عوامـل دیگـری همچـون محیطـی، فرهنگـی، جغرافیایـی و تاریخـی هـر منطقــه نیــز در بــازار فــرش تأثیرگــذار اســت. تمامــی ایــن عوامــل و متغیرهــا باعــث ایجــاد معیارهایــی بـرای کیفیـت بازارهـای داخلـی شـده اسـت.
