نمایشگاه هنر ایران: استیتمنت نویسی و 8 توصیه عالی برای شروع کار
استیتمنت چیست و چرا یک هنرمند لازم است یک استیتمنت خوب هنری داشته باشد؟
استیتمنت هنرمند بخش مهم و ضروری یک رزومه خوب است. صاحبان گالری‌ها ارزش زیادی برای حرفهای بودن یک استیتمنت قائل هستند. یک استیتمنت خوب به کسانی که به هنر شما علاقه مند هستند کمک می‌کند تا اطلاعات بیشتری درباره شما داشته باشند، روش‌ها و طرق ارتباط با شما را به مخاطبین نشان می‌دهد، باعث درک ارزش و اهمیت آثارتان و افزایش قدردانی از آنها می‌شود. به همان اندازه که مهم است، استیتمنت هنرمند فرصتی را به شما می‌دهد که ببینید برای تایید آثارتان از دید نوشتاری چه خواهید کرد. هر چند که هر هنرمندی در تلاش برای نوشتن استیتمنت خود با مشکل دلهره‌آور سازماندهی و ترکیب لغات روبرو خواهد شد.
اگر بخواهیم (استیتمنت Statement) را در یک جمله به صورت مختصر و مفید و به زبان ساده تعریف کنیم، استیتمنت توضیحاتی است که هنرمندان از آثار خود ارائه می‌دهند.
استیتمنت توضیحاتی در جهت معرفی همان زوایای پنهانی است که ذهن هنرمند برای خلق اثر هنری کمک کرده و ممکن است از نگاه مخاطبان و بینندگان پنهان باشد.
دنیای کلمات نسبت به آنچه در دنیای قابل لمس خلق هنر وجود دارد، تجربه کاملا متفاوتی است. کاغذ و رنگ جزء دنیای حواس ما هستند اما لغات همیشه در یک بخش جدا در ذهن ما باقی می‌مانند. گاه و بیگاه که این دو دنیا با هم تماس پیدا می‌کنند و کلمات احساسات ما را اغوا می‌کنند، برایمان خوشایند است.
چرا نمی‌توانیم یا نمی‌خواهیم استیتمنت خود را بنویسیم؟
پس چه چیزی مانع آن می‌شود که ما این کلمات را بکار ببریم (همان کلماتی که از وقتی توانسته‌ایم راه برویم با ما بوده‌اند) و هنرمان را توصیف کنیم؟ چرا ما نسبت به کلمات که اساسی‌ترین راه ارتباطی برای انسان بودن است بدگمان هستیم؟
جواب اینها برمی‌گردد به ترکیبی مهلک از منتقدان هنری و آموزش هنری. منتقدان هنری از زبان به عنوان قدرت یا عصایی برای قضاوت استفاده می‌کنند. اگر کلمات آنها تعیین کننده ارزش ما باشد، پس به تمام معنی باید پیام رسان را حذف کرد. آموزش و پرورش رسمی هم زبان را به عنوان وسیله‌ای برای کنترل به کار می‌برد. ما از آنها آموخته‌ایم که کی، کجا، چگونه، فلان کلمه را می‌شود گفت یا نمی‌شود و در نتیجه‌ی آن، ما همچنان با بدگمانی و عدم اطمینان به ارتباط زبانی بزرگ شده‌ایم. بی اعتمادی ریشه را می‌سوزاند، ولی اغلب تا زمانیکه کلمات در ظرفی مثل استیتمنت هنرمند گنجانده شوند به آنها توجه نمی‌شود. ناگهان کلمات اهداف ما را برای قضاوت و انتقاد روشن می‌سازند.
نمایشگاه هنر ایران: فرصت نوشتن استیتمنت توسط هنرمند اغلب باعث می‌شود که ما بینش دیگری نسبت به آثارمان پیدا کنیم. ما اغلب خودمان را متقاعد می‌کنیم که چیزی برای گفتن نداریم و یا اینکه حداقل چیز باارزشی برای گفتن نداریم. اولین کاری که می‌کنیم این است که چراغ را خاموش می‌کنیم، از کارگاه بیرون می‌رویم و دوباره خود را برای نوشتن آماده می‌کنیم. اما این فرار کردن به ما ثابت می‌کند که حتما چیزی برای فرار کردن وجود دارد و باعث می‌شود که برای اینکه بی‌اعتمادی خود را نسبت به لغات بپوشانیم لغات سست و بی پایه و محتوایی بکار ببریم. در نتیجه این دریافت ما را از اینکه زبان نمی‌تواند به اندازه کافی هنر ما را توصیف کند تقویت می‌کند.
خوشبختانه شما به جای دست برداشتن از نوشتن استیتمنت، قبل از اینکه بخواهید آن را شروع کنید گزینه دیگری هم دارید. شما می‌توانید ادعا کنید که حرفهای زیادی برای گفتن دارید که نه خیلی مهمند و نه بی‌اهمیت، بلکه مربوط و مناسب و واضح و فوق العاده هستند. تصور کنید همه ایرادات شما برای نوشتن برطرف شده است و شما آماده‌اید که به هرآنچه در مورد کارتان به آن اعتقاد دارید که درست است، بنویسید. خبر خوب این است که اگر خودتان بخواهید می‌توانید یک استیتمنت موثر و کارآمد بنویسید.
یک زبان ناخوداگاه در کارتان وجود دارد که شما همیشه از آن استفاده می‌کنید. هر زمانی که شما درباره کارتان حرف می‌زنید یا فکر می‌کنید در حال تجربه ارتباط بین لغات و هنرتان هستید. فنی که باید بکار ببرید این است که یاد بگیرید چگونه خود را به انجام این کار وادار کنید و بعد صادقانه شروع به نوشتن کنید.
نمایشگاه هنر ایران: هشت توصیه مختصر و مفید برای شروع کار:
1- استیتمنت خود را با همان دقتی که صرف انجام کارهای هنری می‌کنید، بنویسید. این استیتمنت در واقع همه چیز در مورد شماست.
2- یک دفترچه یادداشت همیشه همراه خود داشته باشید که هم زیبا باشد و هم کاربردی. آن را در استودیو، کارگاه، اتومبیل و حتی رختخواب خود همراه داشته باشید.
3- خودکار یا مدادی داشته باشید که به نرمی بنویسد.
4- چند هفته اول را صرف نوشتن افکار گذرایی کنید که در مورد کارتان به ذهنتان می‌رسد. بعدها که دفترچه‌تان کمی پر شد می‌توانید یادداشت‌های خود را مرتب و طبقه‌بندی کنید.
5- وقتی را به خود اختصاص دهید تا نوشته‌های خود را نظم دهید و استیتمنت خود را بنویسید. به این زمان‌ها اهمیت دهید و زیاد بین آنها فاصله ندهید.
6- گوشه خلوتی را برای خود انتخاب کنید. چشمان خود را ببندید و بدترین منتقدی را که داشتید، در ذهن خود تصور کنید. تصور کنید که او را از اتاق بیرون می‌کنید. یا کار دیگری از او بخواهید. همانطور که کنار شما ایستاده بگویید از درخت بالا برود یا از روی تخته سنگی بپرد و یا او را به کتابخانه بفرستید و بگویید تا وقتی آماده نشده‌اید برنگردد. منتقدان از اینکه طرد شوند وحشت زده می‌شوند. این همان دلیلی است که آنها را بسیار سرسخت و محکم کرده است. پس دوباره به خودتان اطمینان دهید که جایی در جدول ویرایش و تجدیدنظر فقط برای آنها تنظیم شده است. منتقدان بسیار سمج و سرسخت هستند شما باید چندین بار این کار را انجام دهید.
7- چند استیتمنت بنویسید. مثل هر کار هنری استیتمنت هم همواره در حال تغییر و بهبود می‌شود. آنچه برای کار هنری این ماه مناسب است برای کار هنری ماه بعد مناسب نیست.
8- به خودتان اجازه اشتباه بدهید. می‌توانید بد بنویسید. هر چقدر می‌خواهید کاغذهای خود را مچاله کنید و در سطل زباله بیاندازید. این روش مبتدیان است. اما وقتی استیتمنت شما تکمیل شود (که در نهایت خواهد شد)، تفاوت را احساس خواهید کرد.
