نمایشگاه هنر ایران: 101 نقاش معروف دنیا که در تاریخ جاودانه شدند (قسمت اول)
فهرستی که پیش رو دارید، اسامی 101 نقاش تاثیرگذار تاریخ هنر از قرن سیزدهم تاکنون است. هنرمندانی که تاریخ هنر نقاشی غرب را دستخوش تغییرات عمده کردهاند و از آنها همواره به عنوان پیشگام یاد شده است.
با توجه به اینکه این فهرست نتیجه تحقیقات عمیق در مورد نقاشان تاثیرگذار است و همکاری و کمک آنها در پیشبرد هنر غرب و الهام بخشی برای هنرمندان دیگر بعد از خود را نمى توان نادیده گرفت. البته این نکته را باید در نظر داشت که زیبایىشناسى در هنر همیشه امرى نسبى بوده و هست. به همین جهت بعضی از خوانندگان ممکن است صد در صد با ترتیب اسامى زیر موافق نباشند. به هر صورت هدف از تهیه فهرست، معرفی نقاشان و هنرمندانی است که آثاری این چنین بدیع و فراموشناشدنی خلق کردهاند.
1. پابلو پیکاسو (1881-1973) PABLO PICASSO
پیکاسو در تاریخ هنر زلزلهای بزرگ با پس لرزههای جاودان است. بعد از میکلآنژ که در زمینه مجسمه و معماری نابغه محسوب میشد، هنرمند دیگری با چنین علاقهمندی و جاهطلبی در تاریخ هنر سراغ نداریم. پیکاسو خالق و نابودکننده هنر آوانگارد یا پیشرو است. از طرفی نگاهش به اساتید پیش از خود بود و از طرف دیگر از همه آنها پیشی گرفته بود. یک تنه با کل تاریخ هنر مواجه بود و رابطه پر پیچ و خم بین اثر و بیننده را معنی دیگری بخشید.
2. جوتو دی بُندُنه (1267-1337) GIOTTO DI BONDONE
گفته میشود دی بندنه اولین نقاش واقعی است، مثل حضرت آدم که اولین انسان محسوب میشود. جوتو سبک بیزانتین و ماقبل آن را همچنان ادامه داد، با این حال او به کمک افزودن خاصیت ناشناخته آن زمان به آثارش، یعنی احساس، موفق به کسب عنوان طلایی در تاریخ هنر شد.
3. لئوناردو دا وینچی (1425-1337) LEONARDO DA VINCI
لئوناردو خالق شناخته شدهترین نقاشی زمان، همان «ژوکوند» یا «مونالیزا» است. ولی او خیلی بیش از این حرفهاست. او با خصوصیات انسانگرایی و دید علمگرا وارد هنر قرن پانزدهم شد و لایههایی را خلق کرد که هیچ کس قادر به پوشاندن و یا بازآفرینی آنها نیست.
4. پل سزان (1839-1906) PAUL CÉZANNE
«سزان پدر همگی ماست»، جمله معروفی که منتسب به هر دو نقاش پیکاسو و ماتیس است، اینکه این جمله را دقیقا چه کسی گفت است اهمیتی ندارد، زیرا در هر صورت حقیقتی کتماننشدنی است. هنگام به نمایش گذاردن آثارش با نقاشان امپرسیونیست، او تمام اعضای گروهش را از لحاظ تکنیک پشت سر گذاشت و سبکی را وسعت بخشید که تا قبل از آن هرگز دیده نشد بود. بدین گونه دروازهها را برای وارد شدن کوبیسم و سایر سبکهای پیشتاز قرن بیستم گشود.
5. رامبراند (1606-1669) REMBRANDT VAN RIJN
نمایشگاه هنر ایران: میتوان گفت شیوه استفاده خیرهکننده رامبراند از سایه روشنها نوعی از انعکاس زندگی خودش است، از شهرت تا نسیان و فراموشی. رامبراند استاد بزرگ نقاشی هلند و به همراهی ولاسگز، چهره مهم قرن هفدهم نقاشی اروپا است. به علاوه او استاد بزرگ سلف پرتره (نقاشی از چهره خویش) است، هنرمندی که هنگام نقاشی صورت خود هیچ رحم و شفقتی از خود نشان نمیداد و بازگوى تمام تاریکىها و روشنىهاى خویش بود.
6. دیگو ولاسگز (1599-1660) DIEGO VELÁZQUEZ
به همراهی رامبراند، او در اوج قله هنر باروک ایستاده است. اما زندگی این نقاش به نقاشان هلندی شباهتی نداشت، او قسمت عمده عمرش را در معاشرت جامعه راحت ولی بدنام روسپیان گذراند. با این حال، ولاسگز همیشه پیشرو، هنرمندی بود که فضای حاکم را دو سده قبل از ترنر و امپرسینیسم به پرده کشید.
7. واسیلی کاندینسکی (1866-1944) WASSILY KANDINSKY
با اینکه عنوان «پدر هنر انتزاعی» به تعدادی از نقاشان از پیکاسو گرفته تا ترنر، داده شده است، تعداد کمی از آنها میتوانند مانند کاندینسکی مدعی آن باشند. هنرمندان بسیاری در «نقاشی احساس» خوش درخشیدند، اما تعداد کمی از آنها مسیر هنری که امروزه میشناسیم را تغییر دادند. واسیلی کاندینسکی یکی از آنهاست.
8. کلود مونه (1840-1926) CLAUDE MONET
میتوان گفت که اهمیت نقش مونه در تاریخ هنر ناچیز شمرده شده است. توصیف آثارش توسط خود او نیز در این زمینه بیتاثیر نبوده است. او بر این عقیده بود که هنگامى که مىتوان یک اثر هنری را بدون اصرار بر فهمیدن دوست داشت، نیازى به درک آن نیست. با این حال تجربیات مونه شامل تحقیق بر روی تغییرات ظاهرى یک جسم توسط نور روز در ساعت مختلف و خاصیت تقریبا انتزاعی لیلیهای آبی او، به روشنی سرآغازی برای هنر مدرن قرن بیستم بوده است.
9. کاراواجو (1571-1610) CARAVAGGIO
کاراواجو خشن و سخت، با سایه روشنهای تماشاییاش، «پدر هنر باروک» نامیده شده است. روش ساخت و پرداخت نور و تاریکی او آن چنان چشمگیر بود که تعداد زیادی از نقاشان به کپی کردن آثار او با سبکی به نام «کاراواجیستی» روی آوردند.
10. جی.ام.دبلیو ترنر (1775-1851) JOSEPH MALLORD WILLIAM TURNER
ترنر بهترین نقاش منظره نقاشی غرب است. او در آغاز نقاشی آکادمیک بود اما بعدها به آرامی ولى بدون وقفه به سوى سبکى آزاد که گویاى حالات فضای اطرافش بود پیش رفت، تا جایى که گاهی آثارش طرح کلی انتزاع به خود مىگرفتند. آثارش در ابتدا به عنوان نقاش آکادمیک از طرف منتقدان ناشناخته محسوب و رد شده بود، اما همان منتقدان سالها بعد آثار او را ستودند و از آن به عنوان خلاقیتی را مثالنزدنى یاد کردند.
11. یان ون آیک (1390-1441) JAN VAN EYCK
نمایشگاه هنر ایران: ون آیک نقاشی است که از او به عنوان ستون اصلی نقاشی فنلاند یاد میشود. او نابغه دقت و پرسپکتیو بود و آثارش در زمان خود بالاتر از آثار تمام نقاشان ایتالیایی و فنلاندی قرار داشت.
12. آلبرشت دورر (1471-1528) ALBRECHT DÜRER
دورر، داوینچی رنسانس اروپای شمالی است، نابغهای پر انرژى و بدعتگذار و استاد طراحی و رنگ است. او همچنین از اولین نقاشانی است که طبیعت، منظره و حتى حیوانات و گیاهان را در آثارش به دور از تصنع به تصویر کشیده است.
13. جکسون پالاک ( 1912-1956) JACKSON POLLOCK
چهره اصلی اکسپرسیونیسم انتزاعی در آمریکا است، او بهترین آثارش را بین سالهاى 1947 و 1950 خلق کرد. بعد از آن سالهای طلایی، مانند دوران افول پیکاسو یا ونگوگ، او رنگ را رها کرد. آخرین آثارش زمخت و بیحس و حال هستند.
14. میکلانژ بونارتی (1475-1564) MICHELANGELO BUONARROTI
جای بسی شگفتی است که نام میکلآنژ که در اکثر اوقات هم تراز پیکاسو یاد میشود، در لیست اولین ده نقاش تاثیرگذار گنجیده نشده باشد. اما باید این نکته را در نظر گرفت که میکلآنژ نیز خود را بیشتر یک مجسمهساز میدانست تا یک نقاش. نقاشیهای دیواری او در کلیسای سیستین نیز بیشتر حال و هوای مجسمههای نقاشی شده دارند. با این حال شاهکارهای فراموشنشدنی او، برای قرار دادن نام او در میان تاثیرگذارترین هنرمندان، کافی هستند.
15. پل گوگن (1848-1903) PAUL GAUGUIN
گوگن یکی از هیجانانگیزترین نقاشان تاریخ هنر است. او آثارش را با امپرسیونیسم آغاز کرد و بعد از مدت کوتاهی به مکتب رنگارنگ و نیرومند سمبولیسم روی آورد، تا آنجا که بدون آثار گوگن، هنری ماتیس و فوویسم غیر قبل درک و یا به سختى فهمیده میشوند.