نمایشگاه هنر ایران: انبارداری مواد اولیۀ فرش
مواد اولیۀفرش از زمان خرید یا تولید، تا زمان فروش یا شروع بافت، در محلی حفاظت و نگهداری میشود. این محل ممکن است فضایی در کارگاه های کوچک بافت یا در فروشگاه های فروش مواد اولیۀفرش باشد؛ یا محلی مستقل در شرکت های تولیدکننده مواد اولیه و در کارگاه های متمرکز و غیر متمرکز بافت. آیا میدانید هدف از تشکیل و ایجاد انبارهای مواد اولیۀ فرش چیست؟
انبارداری مواد اولیۀ فرش
اگرچه مفهوم انبار مواد اولیۀ فرش بدیهی به نظر میرسد، اما کارکردهای آن در کارگاه های کوچک بافت و فروشگاه های فروش مواد اولیۀ فرش با انبار در شرکت ها و کارگاه های تولیدکنندۀ مواد اولیه و کارگاه های بافت فرش به صورت متمرکز و غیرمتمرکز، متفاوت است.
فضای انبار مواد اولیۀ فرش
در مواجهه با فروشگاه های فروش مواد اولیه و کارگاه های کوچک بافت، انبار قسمت و فضایی است که مواد اولیۀ فرش برای مدت زمان کوتاهی در آن محل نگهداری میشود. اما آنچه از انبار مواد اولیۀ فرش، در شرکت های تولیدکنندۀ مواد اولیه و کارگاه های متمرکز بافت مد نظر قرار میگیرد عبارت است از محل و فضایی مستقل که در آن یک یا چند قلم کالا براساس یک سیستم منظم و طبقه بندی شده برای مدت زمان طولانی تر نگهداری میشود.
انبار
به ساده ترین بیان، انبار فضا و مکانی است که در آن عمل نگهداری کالا براساس یک سیستم طبقه بندی صحیح صورت میپذیرد. در صنعت برای نگهداری مواد اولیه، کالاهای نیمساخته، محصولات یک واحد تولیدی، قطعات یدکی دستگاه ها و ماشین آلات و اجناس اسقاطی، و در تجارت به منظور نگهداری اقلام و کالاهای خریداری شده برای فروش، از انبار استفاده میشود.
انبارداری
انبارداری عبارت است از دریافت جنس یا کالا و نگهداری آنها با توجه به اصول انبارداری. این فرایند باعث میشود تحویل گرفتن (ورود) کالاها، تحویل دادن (صدور) آنها و رساندن اجناس مورد نیاز قسمت ها به خریداران، با کمترین وقت و نیروی مورد نیاز صورت گیرد. جابه جایی نیز فعالیتی است که از زمان ورود کالا به انبار و قرارگرفتن در جای مناسب تا زمان خروج کالا از انبار انجام میشود.
مراحل انبارداری
با توجه به تعریفی که از انبارداری شد، میتوان گفت انبارداری، ضمن اینکه اصول آن بسته به نوع انبار متفاوت است، در سه مرحله انجام میگردد:
1- دریافت یا تحویل گرفتن کالا؛
2- نگهداری و حفاظت اجناس و کالا در انبار (انبارکردن)؛
3- تحویل دادن اجناس و کالا به خارج از انبار.
انبارداران
منظور از انبارداران کلیۀ کسانی هستند که وظایف اجرایی انبار را برعهده دارند. همچنین مسئولیت دریافت، نگهداری، حفظ و حراست از موجودی کالاهای انبار و نیز فراهم آوردن اسناد و مدارک و ثبت و ضبط و ارائۀ اطلاعات مورد نیاز مدیران را برعهده دارند. وظایف اصلی انبارداران عبارت است از:
الف) تحویل گرفتن اجناس و کالاهای خریداری شده، طبق اسناد و مدارک؛
ب) صدور فرم های مختلف، به منظور کنترل ورود و خروج کالا از قبیل فرم درخواست خرید، قبض انبار و رسید انبار، برگشت از مصرف، توزیع برگ سفارش و حواله و …؛
پ) ثبت مشخصات کالای وارده و صادره در دفاتر و کارت های انبار؛
ت) نگهداری، طبقه بندی و کدگذاری کالا در انبار؛
ج) تعیین زمان و مقدار سفارش؛
چ) حفظ و حراست از اجناس و کنترل آنها و نگهداری اسناد و مدارک مربوطه
انبارداری مواد اولیۀ فرش
1ـ دریافت مواد اولیه و کاغذ (فاکتور) خرید
همانطور که آگاهی دارید، مواد اولیۀ مورد استفاده در فرش بافی محدود هستند و در اغلب موارد شامل نخ های پنبه ای، پشمی و ابریشمی با کاربردهایی چون تار و پود و پرز است. هنگام تحویل اقلام خریداری شده باید آنها را به لحاظ کمی و کیفی با کاغذ خرید تطبیق داد. برای اینکار به مهارت در تشخیص کیفیت مواد اولیه و به تجهیزاتی چون ترازو برای وزن کردن و به لوازم دفتری برای بایگانی اسناد نیاز است.
اصول ایمنی بلند کردن بار
1- به طور صحیحی در جلوی بار بایستید.
2- پاها را به اندازۀ عرض شانه ها از یکدیگر فاصله دهید.
3- زانوهایتان را خم و عضلات شکمی خود را منقبض نمایید.
4- از هر دو دست استفاده کنید. بار را محکم چنگ بزنید و هر قدر امکان دارد آن را به خود نزدیکتر نمایید.
5- بار را با پا بلند کنید نه با کمر.
6- از آنجاییکه عضلات پا از عضلات کمر نیرومندترند، بار را با پا بلند نمایید.
7- انحنای طبیعی را در ستون فقرات خود حفظ نمایید. کمر خود را خم نکنید. برای چرخیدن، پاها را حول محور کفش هایتان حرکت دهید نه اینکه کمر خود را بپیچانید.
8- هنگام پایین آوردن بار لحظۀ بسیار مهمی است. باید مراقب بود به صورت صحیح انجام پذیرد.
9- زانوهایتان را خم کنید و بار را در جلو خود نگهدارید. بهتر است بار را روی یک میز بگذارید، در غیر این صورت بدون خم کردن کمر و فقط با خم کردن زانوها و پاها بار را روی زمین قرار دهید.
حمل دستی بار
حمل دستی بار انتقال و جا به جایی بار توسط دست و دیگر بخش های بدن است که همراه بالا بردن، پایین آوردن، کشیدن، هل دادن، نگهداشتن، چرخاندن و یا ترکیبی از موارد فوق میباشد. بار متعارف نیز باری است که با توجه به شکل، اندازه، ابعاد، نوع، وزن و درجه حرارت آن، فردی که دارای شرایط جسمانی مناسب باشد، بتواند آن را به راحتی بلند یا حمل نماید. در فعالیت های حمل و جا به جایی بار در شرایط بهینه که به صورت یک نفره انجام میگیرد حداکثر بار مجاز به تفکیک گروه سنی و جنسیت، در آیین نامه حفاظتی حمل دستی بار آمده است که به طور کلی حداکثر وزن مجاز برای آن تا 23کیلوگرم مناسب است.
2ـ تعیین محل نگهداری با توجه به خصوصیات مواد اولیۀ فرش
خصوصیات فیزیکی مواد اولیۀ فرش، یکی از عواملی است که در تعیین محل قراردادن آنها در انبار تأثیر دارد. این خصوصیات شامل وزن (اقلام سنگین و سبک) و نوع بسته بندی مانند کلاف، دوک، بقچه، کیسه، کارتن، عدل، جعبه، قوطی و یا به صورت فله است که ابعاد و شکل ظاهری آنها را تشکیل میدهد. خصوصیات کیفی مواد اولیۀ فرش (فاسدشدنی، سریعالاشتعال بودن و )… نیز در تعیین محل قراردادن کالا تأثیر بسزایی دارد. از اینرو، پس از تعیین محل قراردادن کالا در انبار، نسبت به تعیین قفسه، طبقه و ردیف برای استقرار کالا اقدام میشود.
3ـ چیدن و انبار کردن
مهمترین نکاتی که در چیدن کالا در انبار باید به آنها توجه کنید عبارت انداز:
چیدن براساس میزان تقاضا: اقلامی را که به طور روزمره دریافت و واگذار میشوند، باید نزدیک به در انبار چید تا هنگام داد و ستد آنها وقت و کار کمتری صرف شود. آن دسته از اقلامی را که کم مصرف اند، میتوان در قسمت های انتهایی انبار قرار داد.
وجه تشابه: اقلامی که وجه اشتراک دارند، باید در کنار هم قرارگیرند. برای مثال نخ های تارپنبه ای در یک قسمت و نخ های تارابریشمی در قسمت دیگر و نزدیک هم انبار شوند.
اندازه و حجم کالا: باید به اندازه و حجم فیزیکی اقلام توجه کرد. بنابراین اجناس سبکوزن و کوچک در نقاط دورتر و در ارتفاع بیشتر قرار گیرند و کالاهای سنگین و بزرگ، که حمل و نقل آنها مشکل است، در قسمت پایین و نزدیک در انبار نگهداری شوند.
مشخصات کیفی اجناس: مشخصات شیمیایی و نوع کالا و قراردادن آنها در کنار یکدیگر از نکاتی است که باید به طور خاص به آنها توجه کرد.
انبارداری مواد کیسهای بدون جعبه
1- مواد کیسه ای باید از سمت دهانه بسته، به طرف تیرک یا دیوار انبار شوند.
2- کیسه ها باید به طور دقیق و تمیز روی هم انباشته شوند.
3- از برآمدگی و پیش آمدگی کیسه ها روی همدیگر به سمت بیرون اجتناب شود، زیرا ممکن است آسیب ببینند و پاره شوند و محتویات داخل آنها به بیرون ریخته شود.
4- احتیاطات یاد شده در هنگام روی هم گذاشتن کیسه ها روی حفاظ های چوبی (پالتها) رعایت شود و موارد فوق به کار گرفته شود.
4ـ کنترل شرایط محیطی محل نگهداری
عوامل آسیب رسان در جریان نگهداری مواد اولیه فرشبافی
مهمترین عوامل آسیب رسان مواد اولیۀ فرشبافی قبل از مرحله بافت، در مرحلۀ نگهداری از آنها در جدول زیر آمده است. دمای بالا واکنشهای شیمیایی را افزایش میدهد، بنابراین موجب فرسودگی سریعتر نخها و رنگینه ها میشود. به همین دلیل مواد اولیۀ فرش نباید در نزدیک اشیای گرمازا و در تماس مستقیم با منابع آنها (از قبیل بخاری، شوفاژ و نور پنجرهها) نگهداری شوند. دمای پایین برای مواد اولیۀ فرش مناسب تر است، زیرا باعث میشود فعالیت حشرات کمتر گردد و آسیب کمتری به آنها برسد. رطوبت زیاد باعث رشد قارچ ها میشود و در مقابل، کاهش بیش از حد رطوبت موجب شکنندگی الیاف طبیعی میگردد. بنابراین باید از نوسانات شدید رطوبت در انبار جلوگیری کرد. در صورت بالا بردن میزان رطوبت میتوان از سیلیکاژل استفاده کرد. کفپوش های مناسب نیز موجب تبدیل میزان رطوبت انبار میگردد. همچنین با رعایت اصول بهداشتی و پیشگیری های لازم، باید از ورود هوای آلوده به انبار جلوگیری کرد. سیستم های تهویه و تصفیۀ هوا مهمترین وسایل مورد استفاده در این زمینه است. بسته بندی، مناسبترین روش برای حفاظت و جلوگیری از تداخل رنگ نخ های مورد استفاده در فرشبافی است و همچنین سهولت آن در جابه جایی.
