نکاتی جالب و مهم درباره لنزهای اولترا واید

نمایشگاه هنر ایران: نکاتی جالب و مهم درباره لنزهای اولترا واید

در این مقاله قصد دارم توضیحاتی در مورد لنزهای اولترا واید به شما بدهم تا بدانید چه کاربردی دارند.

یک لنز با فاصله کانونی فوق العاده عریض، تصاویری با زاویه دید بسیار گسترده تولید می‌کند. این یک انتخاب محبوب در میان عکاسان معماری و منظره است، چرا که می‌توانند بخش اعظم سوژه‌شان را در پیش زمینه و همچنین عناصر اطراف آن در عکس جا دهند.

برخی از لنزهای اوترا واید از نوع فیش آی هستند، در حالی که برخی دیگر قاب مستطیلی دارند. در این مقاله به بررسی هر دو نوع می‌پردازم و تفاوت‌های آنها را برایتان توضیح خواهم داد. پس همراه من باشید …

لنز اولترا واید چیست ؟

نمایشگاه هنر ایران: یک لنز با زاویه دید فوق العاده عریض را لنز اولترا واید می‌نامند. آنها لنزهایی هستند که فاصله کانونی کوتاه‌تر از 24 میلی متر را در برای دوربین‌های فول فریم دارند. این می‌تواند شامل لنزهای کیت، زوم و پرایم باشد.

در مورد لنزهای زوم، اگر سطح وسیعی از فاصله کانونی زیر 24 میلی متر باشد، آن لنز از نوع اولترا واید محسوب می‌شود، حتی اگر طولانی‌ترین فاصله کانونی آن 24 میلی متر یا بیشتر باشد. به عنوان مثال، هر دو لنز نیکون 14-24 میلی متری f/2.8G و 16-35 میلی متری f/4G VR، لنز اولترا واید به حساب می‌آیند. البته زمانی که از آنها روی یک دوربین فول فریم استفاده کنیم.

توجه به این نکته ضروری است که برای تعیین یک لنز به عنوان اولترا واید ، باید هم فاصله کانونی و هم اندازه سنسور در نظر گرفته شود.

این بدان معناست که در حالی که یک لنز 20 میلیمتری f/1.8 در یک دوربین فول فریم، یک لنز اولترا واید محسوب می‌شود، اما در دوربین‌های APS-C این عنوان را نخواهد داشت و ممکن است زاویه دید متفاوتی بدهد. این امر به دلیل ضریب کراپ حسگر است که در بیشتر دوربین‌های APS-C معادل 1.5x بوده و در بعضی نیز ( برخی از دوربین‌های کانن ) این ضریب 1.6x است.

این یعنی شما با قرار دادن یک لنز 20 میلی متری روی یک دوربین کراپ فریم، زاویه دیدی مشابه یک لنز 30 میلی متری روی یک دوربین فول فریم خواهید داشت. این لنز همچنین روی سنسورهای 1 اینچی زاویه دیدی مشابه یک لنز 54 میلی متری دارد.

به همین جهت آن را یک لنز استاندارد می‌نامیم، و نه اولترا واید.

اندازه سنسور در مقابل فاصله کانونی

در پایین اطلاعاتی را در مورد سایز سنسورها و شیوه تاثیر ضریب کراپ روی فاصله کانونی آورده‌ام. در واقع اعدادی که نوشته شده بازه یک لنز اولترا واید روی هر یک از سنسورهای مربوطه است :

• آیفون با سنسور 1/2.9 اینچ ( ضریب کراپ 7.1 برابری ) : کوتاه‌تر از 3.4 میلی متر
• گوشی‌های هوشمند با سنسور 1/2.3 اینچ ( ضریب کراپ 5.62 برابری ) : کوتاه‌تر از 4.3 میلی متر
• سنسور 1 اینچی ( ضریب کراپ 2.7 برابری ) : کوتاه‌تر از 9 میلی متر
• میکرو چهار سوم ( ضریب کراپ 2.0 برابری ) : کوتاه‌تر از 12 میلی متر
• APS-C ( ضریب کراپ 1.5 برابری ) : کوتاه‌تر از 16 میلی متر
• فول فریم ( ضریب کراپ 1.0 برابری ) : کوتاه‌تر از 24 میلی متر
• فرمت متوسط ( ضریب کراپ 0.78 برابری ) : کوتاه‌تر از 31 میلی متر

چه کسانی باید از لنزهای اولترا واید استفاده کنند ؟

نمایشگاه هنر ایران: لنزهای اولترا واید برای بسیاری از عکاسان در ژانرهای مختلف می‌تواند استفاده شود، اما مطمئناً در بین عکاسان معماری و منظره محبوب‌ترین هستند.

عکاسان معماری از لنزهایی با زاویه دید فوق العاده گسترده برای قرار دادن ساختمان‌های بلند در قاب خود استفاده می‌کنند. به ویژه، برای عکاسی از فضای داخلی نیز یک لنز اولترا واید می‌تواند واقعا عالی باشد.

از طرف دیگر عکاسان منظره از لنزهایی با زاویه فوق العاده گسترده برای بزرگ کردن اندازه نسبی اشیاء در پیش زمینه استفاده می‌کنند، در حالی که تصویرشان شامل مناظر وسیع در پس زمینه نیز باشد.

عکاسان دیگر نیز گاهی اوقات به لنزهای اولترا واید تکیه می‌کنند. به عنوان مثال، عکاسان پرتره از لنزهای اولترا واید برای عکاسی از افراد در فضاهای تنگ، عکاسی پرتره محیطی و عکاسی از گروه‌های بسیار بزرگ مردم استفاده می‌کنند.

چگونه لنزهای اولترا واید بر عمق میدان تأثیر می‌گذارند ؟

در عکاسی، عمق میدان تحت تأثیر تعدادی از متغیرهای مختلف مانند دیافراگم، فاصله کانونی، فاصله دوربین تا سوژه و اندازه سنسور قرار دارد. بدون شک، فاصله کانونی یکی از مهمترین و موثرترین عواملی است که بر میزان عمق میدان تأثیر می‌گذارد.

نمایشگاه هنر ایران: یک لنز اولترا واید دارای فاصله کانونی بسیار کمی است که حتی در هنگام استفاده از دیافراگم‌های نسبتاً باز، باعث عمق زیاد میدان می‌شود. از آنجایی که لنزهای اولترا واید می‌توانند به فواصل نزدیک به فوکوس بی نهایت برسند، اغلب برای نشان دادن همزمان پس زمینه و پیش زمینه به کار گرفته می‌شود.

علاوه بر این، دیگر لازم نیست که عکاس با مسائل مربوط به انکسار نور در دیافراگم‌های باز مقابله کند، پس از ایجاد فاصله فوکوس، دیافراگم‌های حتی بسته‌تر مانند f/4 می‌توانند نیز می‌توانند فاصله زیادی از سوژه تا پس زمینه را تحت پوشش خود قرار دهند.

اثرات لرزش دوربین

از آنجا که میزان لرزش دوربین تا حد زیادی به فاصله کانونی مورد استفاده نیز مربوط می‌شود، استفاده از لنزهای اولترا واید به عکاسان این امکان را می‌دهد که تصاویر خود را با سرعت بسیار کندتر شاتر ثبت کنند. به تصویر زیر نگاهی بیندازید :

به وضوح می‌توانیم ببینیم که فاصله کانونی کوتاه‌تر، احتمال لرزش دوربین را کاهش می‌دهد. از آنجایی که لنزهای اولترا واید از نظر زاویه دید محدوده بسیار گسترده‌ای را پوشش می‌دهند، تأثیر لرزش دوربین در مقایسه با لنزهایی با فاصله کانونی طولانی‌تر بسیار کمتر است.

لنزهای Fisheye در مقابل Rectilinear

لنزهای اولترا واید را می‌توان به دو گروه مختلف fisheye و rectilinear طبقه بندی کرد.

لنزهای فیش آی ( Fisheye )

لنزهای فیش آی به دلیل اعوجاج بشکه‌ای منحنی خود شناخته شده‌اند و باعث می‌شوند تصویر بسیار تحریف شده به نظر برسد و خطوط مستقیم نیز می‌توانند منحنی به نظر برسند.

در این نوع لنزها نور سوژه‌هایی که به لبه‌ها نزدیک‌تر است بیشتر خمیده شده و نور رسیده از سوژه‌های مرکز تصویر دچار خمیدگی بسیار اندکی می‌شوند.

بسیاری از لنزهای فیش آی برای ثبت مناظر بسیار گسترده‌ای طراحی شده‌اند که اغلب از 180 درجه فراتر می‌روند. تصاویر ثبت شده توسط لنزهای فیش آی به معنای واقعی کلمه مدور به نظر می‌رسند، همانطور که در زیر می‌توانید مشاهده کنید :

لنزهای تخت ( Rectilinear )

از سوی دیگر، لنزهای تخت به گونه‌ای طراحی شده‌اند که خطوط نور را به طور مستقیم از لنز عبور دهند، یعنی در راه عبور نور از لنز به سنسور هیچ شکستگی یا تغییر جهتی در آن ایجاد نمی‌کنند. دقیقا شبیه آنچه در چشم انسان و دوربین های Pinhole اتفاق می‌افتد. می‌توانید در تصویر زیر نمونه‌اش را مشاهده کنید :

نمایشگاه هنر ایران: لنزهای تخت برای اصلاح اعوجاج شدید بشکه‌ای طراحی شده‌اند، بنابراین در مقایسه با لنزهای fisheye معمولاً در طراحی خود پیچیده تر هستند.

اعوجاج ثبت شده توسط لنزهای منحنی را می‌توان در پردازش تصویر اصلاح کرد. برای جلوگیری از این مسائل، عکاسان معماری غالباً به جای لنزهایی با عدسی مورب، لنزهایی با عدسی تخت را انتخاب می‌‎کنند.

ذکر این نکته حائز اهمیت است که فاصله کانونی نشانگر این نیست که یک لنز منحنی است یا تخت. با این حال، اصلاح نور شکسته شده در اعوجاج بشکه‌ای با فاصله کانونی کوتاهتر مشکل‌تر می‌شود. به همین دلیل است که لنزهای اولترا واید مانند Nikon 8-15mm f / 3.5-4.5E ED به طور معمول از نوع فیش آی و منحنی هستند.

برخی از تولید کنندگان لنز مانند Venus Optics در تولید لنزهای تخت تخصص دارند. به عنوان مثال، Laowa 12mm f / 2.8 Zero-D تقریبا تحریف و اعوجاج نزدیک به صفر دارد، بنابراین با وجود داشتن چنین زاویه دید گسترده‌ای از 12 میلی متر در دوربین‌های فول فریم، به صورت یک راستا طراحی شده است.

استفاده از فیلتر

در حالی که لنزهای اولترا مزایای بسیاری برای استفاده دارند، اما یکی از بزرگترین اشکالات آنها مربوط به استفاده از فیلترهای لنز است. با توجه به اینکه اکثر لنزهای اولترا واید دارای عناصر جلوی بزرگ، حجیم و هودهای گلبرگی هستند، استفاده از فیلترهای استاندارد مانند ND و فیلتر پلاریزه تقریبا غیرممکن است.

برخی از تولید کنندگان لنز توانسته‌اند لنزهایی را با فیلترهای جلوی کوچک و یا فیلتر داخلی بسازند. با این حال، چنین لنزهایی معمولاً نادر و پرهزینه هستند و ممکن است به لنز با فاصله بسیار کوتاه فلنج احتیاج داشته باشند.

به عنوان مثال، Nikon Z 14-30mm f / 4 S یک لنز اولترا واید است که فیلترهای 82 میلی متری را می‌توان روی آن نصب کرد و این باعث می‌شود بتوانید از فیلترهای ND، پلاریزه و سایر موارد برای آن استفاده کنید. با این حال، این لنز به طور خاص برای مانت Nikon Z طراحی شده است، که دارای فاصله فلنج 16 میلی متری بوده که کوتاه‌ترین در بین همه مانت‌های دوربین است.

توجه به این نکته ضروری است که در هنگام استفاده از فیلترهای پلاریزه با لنزهای اولترا واید باید مراقب باشید. از آنجا که آسمان قسمت اعظمی از قاب را به خود اختصاص می‌دهد، یک فیلتر پلاریزه می‌تواند آسمان را بسیار ناهموار جلوه دهد، همانطور که در تصویر زیر می‌توانید مشاهده کنید :

نحوه استفاده از لنزهای اولترا واید

نمایشگاه هنر ایران: یکی از بزرگترین اشتباهاتی که بسیاری از عکاسان مبتدی هنگام استفاده از لنزهای اولترا واید انجام می‌دهند، این است که تصاویرشان را درست همانطوری ثبت می‌کنند که با یک لنز معمولی و نرمال ثبت می‌کردند. این اغلب باعث می‌شود فضای منفی زیادی را به همراه آسمان زیاد و پیش زمینه خالی داشته باشیم. موضوع اصلی صحنه و همچنین اطراف آن در فواصل دور به نظر ناچیز می‌رسند، چرا که لنزهای اولترا واید باعث می‌شوند که سوژه بسیار کوچک به نظر برسد.

بنابراین چگونه می‌توان این مشکل را حل کرد ؟ از آنجا که لنزهای اولترا واید اندازه اشیاء پیش زمینه نسبت به پس زمینه را اغراق می‌کنند، بهتر است از آنها در مجاورت سوژه اصلی استفاده شود. نکته اصلی این است که سوژه را باید برجسته کرده و آن را نسبتاً بزرگتر از محیط اطراف یا پیش زمینه خود جلوه دهید.

این امر باعث ‌شود لنزهای اولترا واید عملکردی بسیار فوق‌العاده داشته باشند، چرا که عکاسان می‌توانند یک سوژه کوچک مانند سنگ یا گل را انتخاب کرده و آن را بسیار بزرگتر از هر چیز دیگری در صحنه جلوه دهند.

به منظور کاهش میزان فضای گرفته شده از آسمان، می‌توان دوربین را به سمت پایین خم کرد، که فضای پیش زمینه را حتی بیشتر برجسته می‌کند ( توجه داشته باشید که من به عمد این کار را در بسیاری از تصاویر ارائه شده در این مقاله انجام داده‌ام ).

سوالات متداول

در زیر مجموعه کوچکی از سؤالات متداول مربوط به لنزهای اولترا واید را برایتان آماده کرده‌ام.

لنزهای اولترا واید برای چه نوی عکاسی مناسب است ؟

از لنزهای اولترا واید می‌توان برای بسیاری از ژانرهای مختلف عکاسی مانند معماری، چشم انداز و تصویربرداری‌های محیطی استفاده کرد.

بهترین لنزهای اولترا واید کدام هستند ؟

تعداد لنزهای اولترا وایدی که امروزه برای مانت‌های مختلف وجود دارد بسیار زیاد است، بنابراین تعیین کردن بهترین لنزها عملا غیرممکن است. همچنین انواع مختلفی از لنزهای اولترا واید با طراحی‌های اپتیکی مختلف و فاصله کانونی‌های متفاوت وجود دارد. در اینجا برخی از بهترین لنزهای اولترا واید مناسب برای مانت‌های مختلف دوربین را برایتان آورده‌ام :

Nikon F : 14-24mm f/2.8G and 16-35mm f/4G ED VR
Nikon Z : Z 14-30mm f/4 S
Canon EF : EF 11-24mm f/4L USM and EF 16-35mm f/2.8L III USM
Sony FE : FE 12-24mm f/4 G and FE 16-35mm f/2.8 GM
Fujifilm X : XF 8-16mm f/2.8 R LM WR and XF 10-24mm f/4 R OIS

آیا لنزهای اولترا واید برای عکاسی از ستارگان مناسب هستند ؟

بله، لنزهای اولترا واید برای عکاسی از ستارگان مناسب هستند. لنزهایی مانند Nikon 14-24mm f / 2.8G و Nikon 20 mm f / 1.8G اغلب توسط ستاره شناسان برای عکاسی از آسمان شب استفاده می‌شوند. در اینجا نمونه‌ای از عکاسی از کهکشان راه شیری، ثبت شده با لنز نیکون 20 میلی متری f / 1.8G را برایتان آورده‌ام :

چرا لنزهای اولترا واید معمولاً بسیار گران هستند ؟

نمایشگاه هنر ایران: طراحی و ساخت لنزهای اولترا واید کار ساده‌ای نیست. بسیاری از لنزهای اولترا واید با کیفیت بالا دارای طراحی اپتیکال پیچیده‌ای هستند که از عناصر لنزهای کروی مختلف استفاده می‌کنند که هزینه ساخت آنها بسیار گران است.

جمع بندی

در این مقاله سعی کردن دانستنی‌هایی را در مورد لنزهای اولترا واید به شما بگویم. قبل از اینکه تصمیم بگیرید چه لنزی را برای دوربین خود بخرید، سعی کنید نیازهای خود را بررسی کرده و سپس اغدام به خرید لنز کنید.

 

مطلب قبلی

اهمیت سایه و نور در عکاسی

مطلب بعدی

نسبت تصاویر در عکاسی چگونه است؟