نمایشگاه هنر ایران: همه آنچه میخواهید درباره کالیگرافی و تایپوگرافی بدانید اینجاست!
کالیگرافی یا خوشنویسی به معنای هنر زیبا نوشتن است. همین الان که در مورد هنر کالیگرافی صحبت می‌کنیم، پشتوانه‌ای تاریخی به قدمت پیدایش خط و نوشتار بر روی اولین صفحات از پوست حیوانات مورد بحث است. به طوریکه قدمت آن را به بیش از 3000 سال قبل می‌دانند. گفته می‌شود که اولین نمودهای ظاهری آن در نوشتار، توسط چینی‌ها بوده است. عده‌ای دیگر نیز این هنر را به رومی‌ها نسبت می‌دهند. و اما استفاده صنعتی از هنر زیبانویسی یا خوشنویسی در اواسط قرن 15 میلادی بوده است. اگر به نمونههای این هنر نگاه کنید، متوجه یک نوع ترکیب‌بندی خطی خواهید شد که در آن حروف و کلمات مختلف به پیچ و تاب در می‌آیند. تا به امروز نیز انواع سبک‌های کالیگرافی در دنیا به وجود آمده است. جالب‌تر اینکه کاربردهای زیادی در طراحی گرافیک و برندینگ یا برندسازی دارد.
چرا باید از خوشنویسی در برندسازی استفاده کرد؟ کدام یک از برندهای مشهور از کالیگرافی استفاده کرده‌اند؟ با ما تا پایان این مقاله همراه باشید تا هر آنچه در این زمینه نیاز است بدانید را به شما بگوییم.
کاربرد کالیگرافی
کسانی که به هنر کالیگرافی علاقه دارند، در زمینه‌های مختلف می‌توانند آن را به کار ببرند. یک کالیگرافیست، طرح‌های متنوعی از خوشنویسی گرفته تا نقاشی خط و سایه‌زنی را ایجاد می‌کند. طراحی فونت مسئله‌ای قابل تشخیص در این هنر است. اما این دو یکی نیستند. یک طراح خوشنویسی می‌تواند از فونت‌های موجود برای ایجاد اثر خود استفاده کند یا طراحی فونت را نیز خودش انجام دهد. بله! ما در مورد یک کار هنری کاملا متفاوت و مجزا صحبت می‌کنیم که در زمینه‌های زیر کاربرد دارد:
تکست‌های نمایشی: هر نوشته‌ای که به منظورهای مختلف به نمایش عموم و یا عده خاصی از مردم در می‌آید، می‌تواند یک اثر کالیگرافی باشد. از جمله قالب‌های دعوت، لوح‌های تقدیر، تابلوهای لوکس، تیتراژ فیلم‌ها و …
طراحی لوگو: یکی از راه‌های متمایز کردن کسب و کار خود با رقبا، زیبا کردن نشان تجاری با خوشنویسی است. این هنر را در بخش‌های مختلف تبلیغات برند می‌توان به کار برد. از آنجایی که اصول زیبایی‌شناسی در نوشتار کلمات به کار می‌رود، ناخودآگاه، نگاه مخاطبان و مشتری‌ها را به خود جذب خواهد کرد.
طراحی و ساخت هدیه و کارت: برای مناسبت‌های مختلف، کارت پستال و کارت هدیه به کار می‌رود. اگر شما کالیگرافیست هستید، می‌توانید یک کالکشن از نمونه کارهای خود تهیه کنید و سازمان‌ها و شرکت‌های کوچک و بزرگ را به خود جذب کنید.
ایجاد یک ذهنیت مثبت درباره خود: خود را کارفرما فرض کنید، در میان رزومه‌های مختلف که به دستان رسیده است، موردی که زیبایی نوشتاری بیشتری دارد، جذاب‌تر و ماندگارتر نخواهد بود؟ مسلما بله!
تمرین تعادل روحی: آیا می‌دانستید که کالیگرافی از سوی روانشناسان به‌عنوان یک درمان و تمرین برای متعادل‌سازی زندگی افراد مختلف تجویز می‌شود. پروسه ایجاد یک اثر خوشنویسی، تمرکز، آرامش و در لحظه بودن را به دنبال خواهد داشت که اثرات مطلوبی بر روی وضعیت روحی افراد دارد.
کسب درآمد: و در نهایت نیز از هنری که دارید، می‌توانید در زمینه‌های مختلف کسب درآمد کنید. تعرفه کارهای گرافیکی و هنری انجمن صنفی را نگاه کنید. شما به‌عنوان یک طراح و هنرمند می‌توانید درآمد خوبی از توانایی و خلاقیت خود داشته باشید. آموزش خطاطی نیز به روش دیگری برای شما درآمد به دنبال خواهد داشت.
انواع کالیگرافی
در یک دسته‌بندی، می‌توان انواع کالیگرافی را به مدرن و کلاسیک تقسیم‌بندی کرد. ویژگی‌های هنر کلاسیک که با تزئینات مشخص، عدم شکست قوانین، سنتی بودن، یادآور گذشته و دقیقا مانند گذشته است در این نوع خوشنویسی نیز صادق است. اما در نوع مدرن، ویژگی‌های هنر مدرن و جدید جوامع نیز وارد هنر خوشنویسی یا هنر زیبا نوشتن می‌شود.
نمایشگاه هنر ایران: از جمله اینکه رنگ‌های جدید در آن به کار گرفته شود. از ترکیب آن با اشکال و دیگر خطوط مدرن استفاده شود. تزیینات کمتر شود و رنگاره‌های جدید دنیای مدرن را بتوان در آثار این هنر نیز دید. در کالیگرافی مدرن، مقداری از وضوح و خوانایی نوشتار کم می‌شود، به‌طوریکه این زیبایی کلی اثر است که اهمیت زیادی دارد. در حالیکه خوشنویسی کلاسیک را می‌توان تا حدودی ادغام شده با تایپوگرافی در نظر گرفت.
سبک های کالیگرافی
هیچگاه روح هنر در یک منطقه و جغرافیای مشخص، محدود نشده است. در کل جهان نیز در هر منطقه‌ای، شاهد نمود سبک خاصی از هنر خوشنویسی کالیگرافی بوده‌ایم. مانند سبک‌های مختلف هنر معماری که بسته به شرایط موجود هر ملت و طزر فکر، فرهنگ و دیگر زمینه‌های هنری، در هر بخش از جهان قابل تفکیک است، چند سبک مختلف برای هنر کالیگرافی در کل جهان وجود دارد:
کالیگرافی غربی: از قلم شیب برای این سبک از خوشنویسی استفاده می‌شود. از جمله خط‌های مشهور و پر استفاده در این سبک، خط رومی، خط ایتالیک، خط انگلیسی و خط کارولینگین است. در هر کدام از این انواع خطوط از سری قلم شیب متفاوت استفاده می‌شود.
کالیگرافی شرقی: در این سبک از خوشنویسی از چهار عنصر قلمو، جوهر، کاغذ و جوهردان استفاده می‌شود. که به آنها “چهار گنج یادگیری خوشنویسی” نیز گفته می‌شود. نوع و اندازه این چهار عنصر، خطوط مختلف سبک شرقی را ایجاد می‌کند.
کالیگرافی اسلامی: شاید بهتر باشد آن را کالیگرافی عربی بنامیم. چون بر سر اسلامی بودن یک سبک نظریات مختلفی وجود دارد. با ظهور دین اسلام، زیبایی‌های زیادی وارد بخش‌های مختلف هنر و فرهنگ جوامع شد. برای همین یکی از نام‌گذاری‌های رایج برای سبک‌های هنری، اسلامی بود. بگذریم! در کالیگرافی اسلامی یا عربی، روحیه‌ای معنوی غالب در نوشتار وجود دارد. خط کوفی و خط نسخ از مشهورترین و زیباترین خطوط این سبک هستند که در نگارش قرآن کریم به کار رفته‌اند.
تفاوت کالیگرافی و تایپو گرافی
به اشتباه کالیگرافی و تایپوگرافی را یکی می‌دانند در حالیکه این دو حوزه‌ی کاملا جداگانه هستند. میان نقاشی خط، کالیگرافی و تایپوگرافی تفاوت وجود دارد. در کالیگرافی، طراح و هنرمند با استفاده از حروف کلمات یک اثر هنری زیبا و جدید خلق می‌کند. به گونه‌ای که در آن خطوط و کلمات با هم تصادم دارند و این ترکیب‌بندی کلی است که اهمیت پیدا می‌کند. در واقع در کالیگرافی به دنبال ایجاد یک شکل هستیم. اما در تایپوگرافی یک اصل واحد برای نوشتن حروف و کلمات به کار می‌رود. خوانایی در تایپوگرافی خیلی مهم است. در حالیکه در خوشنویسی این زیبایی بصری کار است که در درجه اول اهمیت قرار دارد. نقاشی خط نیز به یکی از شاخه‌های هنر نقاشی برمی‌گردد.
نمایشگاه هنر ایران: در تایپوگرافی تعداد کم کلمات و حروف مورد طراحی قرار می‌گیرند در حالیکه در هنر کالیگرافی، محدودیتی برای اثر نهایی وجود ندارد. تابلوهای زیبای خوشنویسی که شاید به سختی بتوان حدس زد چه متنی در انها نوشته شده است، از جمله پرطرفدارترین آثار برای دکوراسیون داخلی هستند. بعلاوه در تایپوگرافی، از تایپ و نوشتار برای چاپ و نمایش و معرفی استفاده می‌شود و در کالیگرافی نیز این موارد وجود دارند اما نمود کلی نهایی و ظاهر کار همواره در اهم اولویت است.
استفاده از کالیگرافی در برندسازی
جایگاه خوشنویسی در برندسازی از نظر ایجاد هویت بصری برند و جهت‌دهی به احساس و عواطف مشتریان مورد بحث است. کالیگرافی هنر دست است. ترکیب کردن خطوط، حروف و سایه و روشن دادن به آنها، شاکله‌ی این اثر هنری را به‌وجود می‌آورد. کاربران و مشتریان شما با نگاه کردن به ردپای روح هنری و زیبایی که در نوشتار طراحی لوگو، بسته‌بندی، توضیحات، کارت هدیه، طراحی کارت ویزیت و … وجود دارد، نسبت به شما و کسب و کارتان احساس خوبی پیدا خواهند کرد. از طرفی نوع کسب و کار و اهداف آن را نیز می‌توان در قالب سبک‌های مختلف خوشنویسی به مخاطب منتقل کرد. به‌عنوان مثال، کسب و کارهایی که در زمینه آثار هنری، تاریخی، دست‌ساز و … مشغول به کار هستند، آیا با خوشنویسی نمی‌توانند بخش زیادی از اهداف و زمینه کاری خود را به مخاطبان منتقل کنند؟
نمونههای کالیگرافی در برندهای معروف
اگر به لوگو و برند بوک برندهای مشهور نگاه کنیم، تعدادی از آنها هنر کالیگرافی را برای معرفی و ارائه خود انتخاب کرده‌اند. گفته می‌شود که اولین بار این هنر، در طراحی لوگوی کوکاکولا به کار رفته است. الان که ویژگی‌های خوشنویسی در برندینگ به شما گفته شد، راحت‌تر می‌توانید در مورد لوگوی کوکاکولا تصمیم بگیرید. در نوشتار این برند، حروف به طور متصل به هم، ترکیب‌شده و تاحدودی غیرخوانا اما واقعا زیبا ایجاد شده‌اند. یک نکته‌ی بسیار مهم این جا برجسته می‌شود. آن هم این است که از زمان ارائه این لوگو تا به اکنون تغییرات خیلی کمی در آن ایجاد شده است. دلیل و نیازی به تغییر نیز نبوده است. چرا که لوگوی کوکاکولا، اصالت و زیبایی کافی را برای این برند به دنبال داشته است.
دیگر برندی که از خوشنویسی برای طرح لوگوی خود استفاده کرده است، برند داو (Dove) است. داو به معنای کبوتر است و اگر لوگوی این برند را دیده باشید، اسم برند به همراه شکل مینیمالی یک کبوتر است. در طراحی نوشتاری آن از سبک کالیگرافی کلاسیک استفاده شده است. با این کار، قدمتی که در سبک کلاسیک وجود دارد را وارد برند خود کرده‌اند و سابقه و اصالت خود را اینگونه نمایش داده‌اند.
جمع‌بندی
و اما در داخل کشور، کالیگرافی را از نقاشی‌های خط بر روی دیوارهای شهری گرفته تا طراحی بصری برندهای مشهور می‌توان پیدا کرد. این یک سمت متفاوت و ایده‌آل از کسب و کار است که به ندرت به شکست مواجه خواهد شد.
