نمایشگاه هنر ایران: کاربرد حالت‌های فوکوس خودکار در دوربین
در روزهای خوب گذشته، در زمانی که سیستم فوکوس خودکار دوره‌ی کودکی خود را سپری می‌کرد، هنگام انتخاب بین حالت‌های مختلف آن تنها دو گزینه داشتید، روشن یا خاموش. در حال حاضر، با پیشرفت فناوری، بسیاری از دوربین‌ها، حتی دوربین‌های عکاسی ساده و غیر حرفه‌ای، حالت‌های زیاد و مبهمی از فوکوس خودکار پیشرفته را برای انتخاب در اختیار شما قرار داده‌اند. حقیقتا، بعضی از عکاسان حرفه‌ای نیز هنوز کاربرد بسیاری از آنها را نمی‌دانند و ممکن است در کار خود استفاده نکنند.
قبل از اینکه وارد مقاله شده و درباره‌ی حالت‌های مختلف فوکوس خودکار بخوانید، لازم است هشدار دهم که تقریباً هر تولید کننده‌ای دارای فناوری فوکوس اختصاصی، با نامگذاری منحصر به فرد و ویژگی‌های مخصوص به دوربین‌های خودش است. حتی گیج کننده‌تر، رابط کاربری برای دسترسی به این حالت‌ها است که اغلب از مدلی به مدل دیگر متفاوت می‌باشد. بنابراین، بدانید که من در این قسمت به اصول اولیه در این مورد خواهم پرداخت، اما همانطور که این متن را مطالعه می‌کنید، پیشنهاد می‌دهم دوربین و همچنین کتابچه راهنمای عملکرد آن را در کنار خود آماده داشته باشید تا با هم به دنیای گیج کننده‌ی حالت‌های فوکوس خودکار برویم !
ابتدایی‌ترین کنترل‌های فوکوس خودکار در دوربین شما ممکن است از طریق یک سوئیچ یا یک دکمه روی دوربین قابل دسترسی و تغییر باشد. اکثر دوربین‌های مدرن دارای سه یا چهار حالت اصلی فوکوس خودکار هستند.
پیشنهاد نویسنده : لرزشگیر تصویر : چه زمانی باید از آن استفاده کرده و چه زمانی باید خاموش کنیم ؟
Manual
در این حالت عکاس فوکوس را به صورت دستی تنظیم می‌کند. بله، این مقاله در مورد فوکوس خودکار است، اما در دوربین‌های مدرن فاصله‌ی بین سیستم‌های فوکوس خودکار دستی و خودکار بسیار کم است. در بعضی از دوربین‌ها، هنگامی که به صورت دستی فوکوس می‌کنید، موتورهای فوکوس خودکار لنز را درگیر می‌کنید تا موقعیت لنز یا فاصله‌ی فوکوس را تغییر دهید. در دسته‌ای دیگر از دوربین‌ها شما سیستم فوکوس خودکار را کاملاً از کار انداخته و با فعال کردن یک سیستم کاملا دستی، عناصر داخلی لنز را حرکت می‌دهید. این مهم است که بدانید برخی از فناوری‌های فوکوس خودکار می‌توانند به شما در فوکوس دستی هم کمک کنند. برخی از دوربین‌ها با نشان دادن نشانگر تأیید فوکوس در منظره یاب، هنگام فوکوس کردن در حالت دستی به شما کمک می‌کنند تا بهتر متوجه شوید که آیا به درستی سوژه را شارپ کرده‌اید یا خیر. دوربین‌های بدون آینه یا بعضی از دوربین‌های DSLR با استفاده از حالت لایو ویوو ممکن است از ویژگی‌ای مثل ” focus peaking ” استفاده کنند ( معادل مشخصی در زبان فارسی ندارد ) که به صورت بصری آنچه را که بر روی تصویر متمرکز است نشان می‌دهد. کافی است بدانید که وقتی از سیستم فوکوس دستی روی دوربینتان استفاده می‌کنید، سیستم فوکوس خودکار نیز به کمکتان خواهد آمد تا دقیق‌تر و سریع‌تر این کار را انجام دهید.
Single
نمایشگاه هنر ایران: One Shot / S-AF / Single Servo / AF-S / S و غیره، ساده‌ترین حالت‌های فوکوس خودکار در دوربین هستند. به طور کلی، برای فعال شدن فوکوس خودکار کافیست دستتان را روی دکلانشور ( یا همان دکمه‌ی شاتر ) گذاشته و نیمه فشار را روی آن وارد کنید، با این کار می‌توانید فوکوس خودکار را فعال کنید. یا ممکن است دوربین شما یک دکمه جداگانه AF-ON داشته باشد، دوربین تمرکز خود را روی سوژه‌ای که سنسور فوکوس خودکار فعال آن را تشخیص داده قفل می‌کند. نیم فشار روی دکمه‌ی دکلانشور برای فوکوس کردن و فشار کامل برای ثبت عکس است. اما خب مزیت این چیست ؟ سادگی کار شما هدف اصلی این نوع طراحی است، ابتدا فوکوس کرده و سپس عکستان را ثبت می‌کنید. اما آیا این معایبی هم دارد ؟ آیا سوژه‌ی شما حرکتی داشته است ؟ یا شاید هم خودتان حرکت کردید ؟ اگر فاصله‌ی بین دوربین و سوژه تغییر کند، راه حل اولیه برای فوکوس کردن دیگر معتبر نیست. مجبورید دوباره این روند را طی کنید. اگر دوربین شما یک چراغ ” autofocus assist ” در قسمت جلویی دارد، به احتمال زیاد باید دکمه را نیم فشار دهید تا عملکرد آن فعال شده و فوکوس کند.
Continuous
Continuous AF / C-AF / AI Servo / AF-C و غیره، جایی است که مغزهای الکترونیکی دوربین شروع به انجام کارهای بسیار جالبی برای کمک به شما در فوکوس کردن روی سوژه می‌کند. به طور کلی، دوربین بر روی یک سوژه‌ی مشخص شده قفل می‌شود، در واقع همان سوژه‌ای که توسط شما با استفاده از نقطه ( های ) فوکوس خودکار انتخاب شده است، و سپس هنگام حرکت کردن آن سوژه در قاب، دوربین آن را ردیابی کرده و پیدا می‌کند. اگر سوژه‌ی قفل شده به سمت نزدیکتر یا دورتر حرکت کند، یا اگر خودتان حرکت کنید، دوربین بر این اساس فوکوس را تنظیم می‌کند. خب مزیت آن چیست ؟ اگر قصد دارید از فعالیت‌های ورزشی، کودکان یا حیوانات خانگی عکاسی کنید، این به شما کمک می‌کند تصاویری شارپ ثبت کنید. خب پس معایبش چیست ؟ اگر بعد از قفل شدن فوکوس مجبور شوید تصویر خود را مجدداً تنظیم کنید، ممکن است دوربین شما در قفل شدن قسمت دیگری از قاب اشتباه کند.
Hybrid
AI-Focus / Auto-Servo AF / AF-A و غیره، جایی است که دوربین صحنه را ارزیابی کرده و اگر می‌خواهید کمک سیستم فوکوس خودکار یا مداوم را دریافت کنید، به جای شما به عنوان یک عکاس تصمیم می‌گیرد. مزیت این حالت چیست ؟ می‌توانید اجازه دهید دوربین خودش تصمیم بگیرد. آیا معایبی هم دارد ؟ ممکن است دوربین انتخاب خوبی نداشته باشد. بسیاری از دوربین‌های حرفه‌ای از این حالت برخوردار نیستند، چرا که این قابلیت برای عکاسان مبتدی مفیدتر به نظر می‌رسد. با این حال، با قدرت محاسباتی دوربین‌های امروزی، نتایج شما با این حالت بسیار خوب خواهد بود. فراموش کردن یا استفاده از آن بستگی به این دارد که چقدر می‌خواهید عکس را خودتان کنترل کنید.
پیشنهاد نویسنده : اعوجاج در عکاسی چیست ؟
AF Area Modes
حالت‌های گفته شده در بالا، حالت‌های پایه هستند که احتمالاً در منوی سیستم فوکوس خودکار تمام دوربین‌های مدرن با آنها روبرو خواهید شد. بعد از حالت‌های اصلی و پایه، بسته به برند و مدل دوربین شما، ممکن است با تعداد زیادی گزینه دیگر نیز روبرو شوید که معمولاً گزینه‌هایی را در مورد نحوه انتخاب دوربین برای گزینش سیستم فوکوس خودکار و یا مناطق مختلفی از صحنه به شما می‌دهد. این غیر عاقلانه است که سعی کنید از تمام حالت‌های دوربینتان استفاده کرده و یا تمام آنها را دور بریزید، اما من سعی می‌کنم حالت‌های مختلفی را که ممکن است بیشتر با آنها روبرو شوید، برایتان خلاصه کنم. آیا کتابچه راهنمای دوربین خود را همانطور که گفتم، قبل از شروع مطالعه‌ی این مقاله آماده کرده‌اید ؟ این زمان بسیار خوبی برای استفاده از آن خواهد بود. همانطور که می‌ببینید، تمامی این گزینه‌ها بسیار شبیه به هم هستند، اما همه آنها ویژگی‌های خاصی دارند که برای استفاده صحیح در عکاسی باید از عملکردشان مطلع باشید.
Single-Point : بسیاری از دوربین‌های DSLR، امروزه فوکوس خودکار Single-Point یا continuous را با استفاده از نقاط فوکوس با تعداد فرد انجام می‌دهند. در گذشته سیستم فوکوس خودکار، تنها بخشی از مرکز قاب را شناسایی می‌کرد. اکنون، دوربین‌های DSLR به معنای واقعی کلمه ده‌ها، صدها و یا حتی هزاران نقطه‌ی فوکوس دارند که می‌توانید از طریق رابط‌های مختلف، آنها را انتخاب کنید. تعداد نقاط فعال ممکن است به حداکثر دیافراگم لنز بستگی داشته باشد؛ دیافراگم بیشتر، نور بیشتر و تعداد نقاط فوکوس بیشتر. همچنین، همه‌ی نقاط فوکوس از نظر عملکرد بکسان نیستند. نقاط فوکوسی از نوع کراس ( یا Crosshair-type ) به دنبال تشخیص کنتراست دو بعدی هستند ( به عبارت ساده، هر دو حالت تشخیص فاز و نشخیص کنتراست را اندازه می‌گیرند ) و دقیق‌تر از نقاط خط عمودی عمل می‌کنند که فقط در یک بعد سوژه را مشاهده می‌کند.
بسیاری از دوربین‌های جدید که از فوکوس خودکار تشخیص کنتراست استفاده می‌کنند، به شما این امکان را می‌دهند که تقریباً در هر مکانی از قاب فوکوس کنید. نقاط فوکوس را می‌توان از طریق کنترلرهای مختلفی فعال و استفاده کرد، از جمله لمس کردن نقطه‌ای که می‌خواهید دوربین روی آن فوکوس کند، روی صفحه نمایش دوربین.
Group : تفاوت چندانی با حالت Single-Point ندارد، این رویکرد چندین نقطه فوکوس را فعال کرده و اطلاعات مربوط به آن دسته از نقاط را ارزیابی می‌کند. این امر به ویژه برای عکاسی اکشن یا ورزشی بسیار مفید است. اگر سوژه‌ای را ردیابی می‌کنید، حالت Group سعی می‌کند آن را دنبال کند، حتی اگر نقطه در مرکز گروه از بین برود. در حال حاضر چندین دوربین از این حالت Group برای تشخیص چهره و قفل شدن روی نزدیکترین چشم استفاده کرده و در حین حرکت آن را ردیابی می‌کنند.
Dynamic : مشابه حالت Group، دوربین روی یک نقطه قفل می‌شود و در صورت جابجایی به نقاط اطراف، جسم را ردیابی می‌کند، حتی به چیزی که حالت Group فعال می‌کند نیز اشاره می‌کند. این دوربین فرض می‌گیرد که شما سعی خواهید کرد که شیء را در همان نقطه نگه دارید، اما نقاط مورد نظر را در صورت نیاز برای کمک به شما تنظیم می‌کند.
Automatic : این حالت از تمام توان دوربین برای انجام فوکوس خودکار دقیق برای شما استفاده می‌کند. بسته به مدل دوربین، این حالت ممکن است تنالیته‌های پوستی را جستجو کرده و روی یک فرد در قاب قفل شود، یا اطلاعات را از چندین نقطه ارزیابی می‌کند تا فقط روی نزدیکترین جسم قفل شود. این حالت بسیار خوب خواهد بود، اگر می‌خواهید هنگام عکاسی بر روی یک ترکیب یا چیزهای دیگری در اطراف خود فوکوس کنید.
Video : این در واقع یک حالت نیست، اما دوربین‌های جدید بدون آینه و DSLR که قادر به فیلم برداری با رزولوشن‌هایی بسیار بالا هستند، احتمالاً حالت‌های مخصوص و منحصر به فردی را برای فوکوس کردن در هنگام فیلم برداری ارائه می‌دهند که با دوربین شما بهترین عملکرد دارد.
پیشنهاد نویسنده : تصاویر RAW 12 بیت و ۱۴ بیت : آیا می‌توانید تفاوت را بگویید ؟
حسابی سردرگم شدید ؟ یا شاید هم ترسیدید ؟ خب، من هم همینطور !
بهترین روش برای کسب اعتماد به نفس و دانش کافی در این مورد، در حال حاضر این است که با حالت‌های مختلف فوکوس خودکار در دوربین خود آشنا شده و آنها را دائما آزمایش کنید و ببینید که هر کدام چگونه کار کرده و برای چه زمان‌هایی بهتر هستند. هنوز کتابچه راهنمای دوربین را در کنار خود دارید ؟ اگر در حال عکاسی هستید و متوجه شده‌اید که دوربین در هنگام فوکوس کردن به صورت نامنظم و غیر منطقی‌ای رفتار می‌کند، قطعا به آن نیاز خواهید داشت. حالت‌های پایه و یا area modes را تغییر دهید تا بتوانید به دوربینتان بگویید که می‌خواهید روی چه چیزی فوکوس کنید. خواهید فهمید که در بسیاری از دوربین‌ها، رابط کنترل سیستم فوکوس خودکار به گونه‌ای طراحی شده است که به شما امکان می‌دهد آن را با دسترسی بسیار ساده‌ای تغییر دهید، به جای اینکه در منوهای طولانی و پر پیچ و خم بچرخید.
در آخر، از فوکوس دستی نترسید. این تنها روشی است که شما، و فقط شما می‌توانید تصمیم بگیرید که در یک فریم خاص، روی چه چیزی باید فوکوس شود. خب قطعا اندکی چالش برانگیز است، اما همچنین می‌تواند سرگرم کننده نیز باشد و ممکن است بتواند خلاقیت شما را در عکاسی به شکل قابل توجهی گسترش دهد. از فناوری‌های دیجتالی دوربینتان برای کمک به فوکوس کردن در حالت دستی استفاده کنید و اگر عینکی هستید، سعی کنید آن را روی چشمانتان گذاشته و سپس فوکوس کنید، تا اول چشم‌های خودتان فوکوس شوند و سپس عملکرد دوربین را مورد ارزیابی قرار دهید !
حالا بروید و آزمایش کنید، عکس بگیرید و لذت ببرید !
