سبک جذاب سیلوئت یا ضدنور در عکاسی

نمایشگاه هنر ایران: سبک جذاب سیلوئت یا ضدنور در عکاسی

ضد نور یا سایه‌نما یا سیلوئت (به فرانسوی: Silhouette) سبکی هنری و نیز تکنیکی در هنر عکاسی است که در آن، منبع نور در پشت سوژه قرار دارد و در قوی‌ترین حالت به دلیل تندی نور، سایه‌ای از سوژه بر روی عکس ایجاد می‌شود. زیباترین حالت زمانی پیش می‌آید که خورشید در حال طلوع یا غروب است و پس‌زمینه به رنگ‌های زنده و فعال همچون نارنجی غروب، قرمز یا زرد و… مشخص می‌شود.

در گرافیک و نقاشی نیز به تصاویر مسطح تک رنگ مشکی (سیاه) که از هیچ بافت و خطی تشکیل نشده است و شی را فقط بوسیله خطوط محیطی آن می‌توان تشخیص داد ضد نور یا سیلوئت می‌گویند.

هنر سیلوئت یا ضد نور یکی از روش‌های انتقال احساسات و حالت‌های عاطفی نظیر؛ عشق، اندوه، امید و… به بیننده است. ممکن است بیننده با دیدن این نوع آثار به درک درست و واضحی از سوژه نرسد، اما بخش تیره و سیاه تصویر باعث شکل‌گیری قدرت تخیل بیننده می‌شود.

عکس سیلوئت یا ضد نور به عکس‌هایی گفته می‌شود که سوژه در مقابل نور باشد و تمامی پیکر آن را سایه تاریک کند. عکاسی ضد نور تکنیکی است که در آن، منبع نور در پشت سوژه قرار دارد که باعث می‌شود سایه‌ای از سوژه روی عکس ایجاد شود. از بهترین و زیباترین زمان برای عکاسی ضد نور یا سیلوئت، می‌توان به هنگام غروب یا طلوع خورشید اشاره کرد.

معمولا برای آن که در برابر خورشید نور کافی به سوژه برسد باید از فلاش استفاده کرد، اما وقت‌هایی هم هست که محو کردن جزییات سوژه دربرابر نور پس زمینه آن‌ها می‌تواند جلوه ویژه‌ای به عکس ببخشد. این همان وقتی است که واژه ضدنور در عکاسی معنا پیدا می‌کند.

عکاسی ضد نور یک روش فوق العاده برای انتقال داستان، احساسات، حس و حال روحی به بینندگان عکس‌هایتان است. چرا که تلفیقی از سادگی و رمز و رازی نهان است. آن‌ها به بیننده یک تصویر واضح از همه چیز ارائه نمی‌دهند و در عوض به بیننده این امکان را می‌دهند که با دیدن بخشی از تصویر بخش دیگر از با استفاده از تصورات خود شکل دهد.

نمایشگاه هنر ایران: توضیحات فنی فراوانی در زمینه گرفتن عکس‌های ضدنور وجود دارد اما پیش از آن اجازه بدهید چند روش پایه برای این کار به شما معرفی کنیم. آن‌ها را امتحان کنید و نتیجه اش را ببینید. در واقع آنچه سعی داریم در اینجا به شما آموزش دهیم این است که چطور دوربین تان را وادار به فکر کردن کنید تا دریابد کدام یک از قسمت‌های روشن تصویر بیشتر مورد علاقه شماست!

استراتژی ساده برای گرفتن عکس ضدنور این است که سوژه (آنچه که می‌خواهید سیاه دیده شود) را در مقابل منبع نوری قرار دهید و نورسنجی را روی روشن‌ترین قسمت تصویر که در پیش زمینه (و نه سوژه) قرار دارد، انجام دهید.
سنسور تصویر دیجیتال در دوربین، شی را که در مقابل پس زمینه بسیار روشن قرار می‌گیرد، در پیش زمینه به صورت سایه نشان می‌دهد. پیش زمینه شی به نظر می‌رسد سیاه است. کنتراست بین پس زمینه بسیار روشن و شیء پیش زمینه نسبتا تاریک، بسیار زیاد است، و سنسور جزئیات دقیق شیء تیره‌تر را نمی‌توان ببیند.
چشمان ما بهتر از یک سنسور تصویری در دیدن جزئیات در موقعیت‌های متفاوت نور هستند. با این حال، تفاوت‌های بسیار بزرگ وجود دارد و به این معنی است که ما فقط یک سایه را مشاهده می‌کنیم. به عنوان مثال ما ممکن است فقط یک سایه کوچک از یک اسباب بازی کوچکی که در برابر آسمان بسیار آفتابی نگه داشته شده است را ببینیم. ما احتمالا نمی‌توانیم جزئیات اسباب بازی را در برابر روشنایی آسمان آفتابی ببینیم و آن را به چشمانمان سیاه میبینیم.
این شرایط در عکاسی بین سوژه اصلی در فورگراند و پس زمینه تفاوت رنگی بسیار است که به این نوع عکاسی سیلوئت گفته می‌شود زمان‌هایی نیز وجود دارد که سوژه خود را به طور کامل بپوشاند، و شی در برابر یک پس زمینه روشن، به صورت یک سایه دیده می‌شود.

سیلوئت‌ها یک روش فوق العاده برای انتقال درام، رمز و راز، احساسات و خلق و خوی به بینندگان عکس‌های خود هستند و اغلب در یک آلبوم به دلیل ترکیبی از سادگی خود، داستان عکس را به راحتی انتقال می‌دنهد. بیننده یک تصویر واضحی از همه چیز نمی‌بینند، اما بخشی از تصویر را تا حد تخیل خود می‌گذارند تا تعجب کنند و حدس بزند.استراتژی پایه‌ای که باید برای گرفتن عکس‌های سیلوئت استفاده کنید، این است که موضوع خود را (شکل مورد نظرتان را سیاه کنید)
در مقابل برخی از منبع نور قرار دهید و دوربین را مجبور کنید تا براساس درخشان‌ترین قسمت آن تصویر شما (پس زمینه) نور سنجی کند و نه موضوع شما در پیش زمینه تصویر در حال انجام این کار موضوع شما در معرض نور بسیار کم است (و بسیار تاریک است، اگر نه سیاه نباشد)

برای عکاسی سیلوئت یک موضوع قوی انتخاب کنید
نمایشگاه هنر ایران: انتخاب کنید که به اندازهٔ کافی در فرم دو بعدی آن جالب باشد تا علاقهٔ کسانی که تصویر را مشاهده می‌کنند را حفظ کنند. سیلوئت‌ها نمی‌توانند بر روی رنگ‌ها، بافت‌ها و طناب‌های موضوع تمرکز کنند تا جذاب شوند – بنابراین شکل باید متفاوت باشد.

فلش خود را خاموش کنید
اگر دوربین خود را در حالت اتوماتیک قرار دهید دوربین شما احتمالا می‌خواهد از فلش خود استفاده کند که سایه را خراب می‌کند بنابراین شما برای سوژه جلوی دوربین به نور کمتری احتیاج دارید در نتیجه فلش باید خاموش باشد.

نور خود را تنظیم کنید
هنگامی‌که به نور موضوع شما می‌تابد، شما باید بسیاری از آنچه که در مورد عکاسی عادی آموخته اید را فراموش و کمی‌به عقب فکر کنید. به جای روشن کردن جلوی سوژه خود، درعکاسی سیلوئت شما باید اطمینان حاصل کنید که نور پس زمینه بیشتر از پیش زمینه وجود دارد – یا راه دیگر آن – شما می‌خواهید پشت سوژه روشن‌تر به نظر برسد. قرار دادن موضوع خود را در مقابل غروب خورشید و یا طلوع آفتاب این امکان را به شما خواهد داد- اما واقعا هر نور روشنی در پس زمینه قادر به انجام این کار خواهد بود.

از تصویر خود کادر مناسب بسازید
عکس خود را در کادر مناسب قراردهید، بنابراین شما می‌توانید سوژه خود را در مقابل یک دشت زیبا، با پس زمینه روشن عکاسی کنید. معمولا بهترین زمینه‌ها یک آسمان بدون ابر با نور خورشید است. شما می‌خواهید منبع درخشانترین منبع نور را در پشت موضوع خود قرار دهید.بنابر این کادر مناسب برگزینید.

شکل اشکال را به صورت مجزا وبا فاصله و بدون اشکال ایجاد کنید
اگر بیش از یک شی در تصویر وجود داشته باشد که سعی در نشان دادن آن‌ها را دارید، سعی کنید آن‌ها را از هم جدا کنید. یعنی اگر شما یک درخت و یک فرد را سوژه اصلی دارید و فرد یا شخص را در مقابل درخت قرار ندهید و یا حتی بر آن تکیه نکند؛ زیرا آن را به شکل یکپارچه سیاه می‌کند ودر نتیجه، مخاطب شما می‌توانند در مورد چگونگی شکل اشتباه کند و گمراه شود.بنابر این سعی کنید سژه‌ها را بافاصله در سیلوئت نشان دهید.

در حالت خودکار
بیشتر دوربین‌های دیجیتال مدرن دارای حالت اندازه گیری خودکار هستند که برای اندازه گیری نور و تنظیمات مربوط نورسنجی به خوبی عمل می‌کنند. مشکل این جاست که این دوربین‌ها به حدی هوشمند هستند که به جای آن که تصویر شما را تاریک کنند آن را روشن می‌کنند. برای آن که بتوانید عکس سیلوئت بگیرید لازم است که کمی دوربین را گمراه کنید. بیشتر دوربین‌ها در حالت خودکار به محض آن که شما دکمه شاتر را نیم فشار دهید عمل نورسنجی را انجام می‌دهند و در همان زمان فکوس هم می‌کنند. دوربین خود را روی روشن‌ترین قسمت پیش زمینه ببرید و شاتر را تا نیمه فشار دهید تا نورسنجی انجام گیرد ولی آن را رها نکنید. حالا دوربین را روی کادر و سوژه بیاورید و شاتر را تا انتها فشار دهید. این کار در بیشتر دوربین‌های دیجیتال به عکس ضدنور ختم می‌شود.
برخی از دوربین‌های دیجیتال هم هستند که دارای امکان نورسنجی «نقطه ای» یا «مرکزی» هستند که می‌توانید در هنگام استفاده از تکنیک بالا آن‌ها را روشن کنید. بدین ترتیب اندازه گیری نور روی مرکز قالب عکستان قرار می‌گیرد به جای آن که بر اساس چندین نقطه متفاوت باشد. این بدان معنی است که شما به دوربین به طور دقیق می‌گویید که می‌خواهید نور چه قسمتی از تصویر معیار نورسنجی عکس باشد.

حالت غیرخودکار – دستی
نمایشگاه هنر ایران: اگر تکنیک تنظیمات خودکار برای عکس ضدنوری که مدنظرتان هست مناسب نیست و دوربین به شما امکان تنظیم کردن دستی نورسنجی را می‌دهد آنگاه از این امکان استفاده کنید و عکس را با تنظیمات خودتان بگیرید. خوبی عکاسی دیجیتال آن است که می‌توانید آنقدر عکس را تکرار کنید تا بالاخره به آنچه دلتان را راضی می‌کند دست یابید.
یک راه ساده برای کار کردن با حالت تنظیمات غیرخودکار یا دستی این است که سرعت شاتر و دریچه دیافراگم را بر اساس آنچه در حالت خودکار پیشنهاد شده تنظیم کنید سپس روی سوژه موردنظر فکوس کنید. اگر به نظرتان رنگ سوژه هنوز به اندازه کافی تیره نیست می‌توانید سرعت شاتر را یک یا دو استاپ کم کنید و اثر آن را بررسی کنید.

فوکوس
در بیشتر مواقع شما تمایل دارید که فکوس روی سوژه باشد و این امر روش توضیح داده شده در مرحله 6 را کمی دشوار می‌کند. زیرا هنگامی که شاتر را تا نیمه فشار می‌دهید تا نورسنجی را به درستی تنظیم کنید فکوس را نیز روی همان نقطه از پیش زمینه صورت گرفته است. برای حل این مشکل می‌توانید از دو استراتژی استفاده کنید. ابتدا اگر دوربین شما امکان تنظیم دستی فکوس را دارد پس آن را از حالت خودکار خارج کنید و پیش از نور سنجی ابتدا روی سوژه فکوس کنید.
راه دیگر استفاده از دریچه و حداکثر کردن میزان عمق میدان است. عمق میدان مقداری است که تصویر شماست که در ناحیه فکوس قرار دارد. برای حداکثر کردن عمق میدان باید بزرگترین عدد ممکن را برای آن انتخاب کنید. در نتیجه این کار تصویر سوژه و پیش زمینه از تیزی (sharpness) بیشتری برخودار خواهند بود.

از پیش زمینه و پس زمینه شارپ‌تر از قبل در عکسهایتان وجود دارد.
نکته آخر در مورد چگونگی عکاسی سیلوئت – در حالی که سایه‌ها با موضوع شارپ و سیاه و زیبا می‌تواند یک شات قوی باشد، همچنین منظره‌ای جزئی که جزئی از موضوع شما باقی مانده است را نشان می‌دهند. گاهی اوقات حس نور در آن‌ها کمی‌بیشتراست و یک تصویر سه بعدی و “واقعی” می‌سازد. بنابراین در انتخاب فرم و شکل و سوژه‌ها دقت کنید.

عکاسی سیلوئت در محیط آتلیه
نمایشگاه هنر ایران: حال اگر بخواهیم به چنین عکس‌هایی در محیط آتلیه، جایی که منبع نوری پر نوری مانند خورشید نداریم، بگیریم؛ از چه راهکارهایی باید استفاده کنیم؟
راحت‌ترین راه برای عکاسی سیلوئت در محیطی سربسته مانند آتلیه این است که پس‌زمینه سوژه را روشن کنید؛ یعنی مشابه همان اتفاقی که در حضور نور خورشید رخ می‌دهد. تنها نکته‌ای که باید به آن دقت داشته باشید این است که منبع نوری را طوری قرار دهید که بتواند سوژه را به اندازه کافی تیره کند.
بهترین نتیجه برای این کار را زمانی به دست می‌آورید که پس زمینه بسیار روشن باشد و نوری محیطی دیگری وجود نداشته باشد. نکته دیگری که باید به آن توجه داشته باشید اندازه اتاق و میزان بازتاب نور از دیواره‌هاست. اگر اتاق کوچک باشد ممکن است به دلیل بازتاب نور، سوژه روشن شده و نتیجه مطلوب به دست نیاید.

تنظیمات دوربین برای عکاسی سیلوئت در آتلیه
دریچه دیافراگم را تا حدی که می‌توانید کوچک کنید (عدد اف بزرگتر)؛ این کار باعث می‌شود تا فوکوس بهتری بر سوزه و عمق میدان بزرگتری داشته باشید.
سرعت شاتر را تا جایی که می‌توانید زیاد کنید. یک راه خوب برای اینکه به سرعت شاتر مطلوب دست یابید این است که دوربین را در حال خودکار قرار دهید و از صحنه عکاسی کنید و سرعت شاتری که دوربین برای عکاسی انتخاب می‌کند را یادداشت کنید و سپس آن را یک تا دو پله بیشتر کنید.
فلاش دوربین را خاموش کنید. اگر فلاش دوربین شما روشن باشد سوژه را روشن می‌کند و عکس سیلوئت خراب خواهد شد.
اگر از point-and-shoot استفاده می‌کنید، پس‌زمینه را نشانه بگیرید و نه سوژه را. در دوربین‌های point-and-shoot اگر روی سوژه فوکوس کنید، سوژه روشن می‌شود.

پس از آنکه عکاسی از سوژه به پایان رسید لازم است کمی آن را ویرایش کنید. ویدئوی زیر را تماشا کنید. نکاتی که در بالا به آن‌ها اشاره شد به همراه چند نکته آموزشی برای ویرایش عکس، توضیح داده شده است. امیدواریم که مفید واقع شود.