نمایشگاه هنر ایران: آشنایی با فضاهای داخلی منزل
به طور معمول، نقل مکان به خانه های جدید همیشه برای افراد یک خانه پر از هیجان و جذابیت است، اما گاهی اوقات نحوۀ چیدمان خانه تبدیل به یک دغدغه برای افراد آن، خصوصاً کدبانوی خانه میشود. زیرا باید تصمیم بگیرد که وسایل را در فضا و محیط جدید به چه نحوی قرار دهد تا یک فضای مناسبی را فراهم آوردکه علاوه بر احساس شادی و راحتی، بازتابی از شخصیت، احساس، هنر و سلیقه او باشد. بنابراین لازم است ابتدا اصول زیباسازی داخل منزل را بداند تا بتواند آن را در چیدمان داخلی منزل به کار بندد. برهمین اساس، دراین بخش توضیحاتی پیرامون شناخت هریک از فضاهای خانه و نحوۀ قرارگیری و چیدمان عناصر آن ارائه میگردد.
مفهوم چیدمان منزل
هنر چیدمان داخلی خانه، خلق حس هماهنگی در زندگی است و هدف اصلی آن ترویج سلامتی، شادی، سعادت، انرژی و شور و اشتیاق است که از طریق قرارگیری صحیح اشیا و دکور مناسب حاصل میگردد. این هنر به ما امکان میدهد تا اشیا را بدون صرف مخارج بسیار برای تغییر دکوراسیون، سرجای خود قرار دهیم. امروزه میتوان در خانه های کوچک و آپارتمانی با ایجاد هماهنگی بین اجزا، رنگها و وسایل، این فضای کوچک را بهینه سازی کرد و جلوه گری آنها را بیشتر نمود.
انتخاب سبک مناسب
در چیدمان منزل، اولین قدم، آشنایی با فرهنگ و سلیقۀ افراد استفاده کننده از فضاست که میتواند مبنای انتخاب سبک مناسب برای آن فضا باشد. امروزه تعداد بیشماری سبک و شیوه های متفاوتی برای چیدمان و دکوراسیون وجود دارد (مانند سبکهای مدرن، سنتی، روستایی، شهری، کلاسیک، صنعتی و)…. که هرکدام ویژگی و تأثیرات خاص خود را دارند. برخی از این سبکها به طور کامل و برخی دیگر نیز به صورت جزئی با یکدیگر تفاوت دارند. البته هیچ کدام از این سبکها نباید ما را محدود کند. میتوان چند سبک را با هم ترکیب کرد و سبکی نو ساخت. هنر چیدمان داخلی در این است که با تسلط و درایت، سبکهای مختلف را به گونهای با هم ترکیب کند که صدمه ای به دیگری وارد نشود و نتیجۀ مطلوب به دست آید. همچنین در برخی از موارد، ممکن است توجه ما به سوی سبک خاصی رهنمون شود، اما گاهی فضایی که در اختیار ماست به شکلی است که هیچ ایدهای را به ذهن ما نمی آورد. در اینجا میتوان با مشاهدۀ نمونه ها و با ترکیب ایده ها، با خلاقیت و سلیقۀ خود چیدمان جدیدی را در فضا خلق کرد. رنگ و طرح میتواند فضایی متفاوت ایجاد کند؛ بنابراین در وهلۀ نخست، سلیقۀ شخصی افراد نقش چشمگیر و قابل توجهی در سبک چیدمان یک خانه دارد. اما این سلیقه اگر به صورت اصولی و با قاعده اجرا شود میتواند بیانگر یک خانۀ دلخواه باشد.
معرفی چند نمونه از سبکهای رایج در دکوراسیون داخلی
سبک مدرن: مهمترین ویژگی این سبک استفاده از رنگهای ساده، خطهای صاف و منظم و ایجاد حس سادگی در اجزای مختلف منزل است. برای جذابیت بیشتر از شیشه، استیل، رنگهای سفید و نقره ای، وسایل صاف و صیقلی و مواد طبیعی استفاده میشود. این سبک برای آنهایی که خانهای ساده، منظم و به دور از زرق و برق را دوست دارند، مناسب است.
سبک ایرانی: یکی از محبوبترین سبکها برای ایرانیان است که بسیاری از افراد، این سبک را به خاطر آرامش و راحتی وصف ناپذیر آن، در منازلشان استفاده میکنند. فرش ایرانی قلب این نوع دکوراسیون است و حتماً باید از آن در طراحی خانه استفاده کرد. همچنین در چیدمان سبک ایرانی، اغلب مبلهای کلاسیک و یا تختهای چوبی، ظروف سفالی، قابهای خطاطی شده، ترمه و گلیم و استفاده از رنگ قرمز در کنار رنگ آبی لاجوردی کاربرد دارد. در خیلی از جاهای دنیا این سبک شناخته شده است و قدمت و اصالت زیادی دارد.
سبک روستایی: ویژگی اصلی این سبک، یک خانۀ ساده و بی آلایش است که از سنگ و چوب و وسایل کهنه و رنگ و رو رفته در خانه استفاده میشود. این سبک ریشه در آداب و سنتهای کشورهای مختلفی مات دارد که دوست دارند فضای طبیعی خانه های روستایی را در محیط خانه به وجود آورند. رنگهای گرم و پارچه های نقشدار در این سبک پرطرفدار است.
سبک شهری: از عناصری استفاده میشود که حس و حال فضای شهری را در داخل خانه به وجود می آورد و به آن جلوه ای مدرن و منحصر به فرد میدهد. سطوح انعکاسی و آینه ها در این سبک، محیط خانه را از آنچه که هست، بزرگتر و روشنتر جلوه میدهد.
سبک کلاسیک: یکی از ویژگیهای این سبک، نظم زیاد آن است. در قسمتهای مختلف، دکوریهایی قرار میگیرد که میتوان از هرکدام یک جفت تهیه کرد تا تقارن در فضا بهصورت کامل رعایت شود. میتوان از رنگهای مختلفی مثل ِکرم و قهوه ای و زرشکی استفاده کرد و ترکیب آنها در کنار وسایل چوبی، زیبایی آن را دو چندان میکند. سبک کلاسیک بسیار پرطرفدار است و هیچگاه از مد خارج نمیشود.
آشنایی با فضاهای خانگی
در چیدمان منزل یکی از مهمترین عواملی که باید مورد توجه قرار گیرد کاربری فضاست. قبل از شروع چیدمان هر فضا، مهمترین مسئله، بررسی و ارزیابی فضا و مکان موجود است.
فضاهای خانگی: فضاهای خانگی، فضاهایی هستند که ما در آنها زندگی می کنیم و کاملا در اختیار ما هستند. مهمترین ابن فضاها عبارت اند از پذیرایی، اتاق نشیمن، آشپزخانه، اتاق خواب، ورودیها، سرویس بهداشتی، باغچه، پارکینگ و غیره. به طورکلی، بعد از شناخت کامل هر یک از فضاهای خانه، اقدام به هر کاری راحتتر صورت میگیرد.
فضای پذیرایی
پذیرایی، فضای عمومی خانه است که به منظور تداوم و تعمیق روابط اجتماعی و خانوادگی و برای پذیرایی از مهمانان و برگزاری مراسم و جشنها، در طراحی خانه ها درنظر گرفته میشود. این فضا باید از تهویه و نور مناسب برخوردار باشد. وسعت فضای پذیرایی حداقل 12مترمربع است و بسته به شرایط اقتصادی و نیاز خانواده میتواند افزایش یابد. در خانه های کوچک که مساحت چندان زیادی ندارند، امکان طرح یک پذیرایی جدای از نشیمن وجود ندارد؛ به همین دلیل فضای نشیمن و پذیرایی با هم ادغام میشوند (باز یا اُپن)فضای پذیرایی جزء فضاهای رسمی خانه محسوب میشود، بنابراین خوب است که در نزدیکی ورودی خانه طراحی شود تا مهمانان برای رسیدن به آن از فضاهای خصوصی 2خانه عبور نکنند. علاوه براین، برای پذیرایی راحتتر بهتر است که فضای پذیرایی با آشپزخانه نیز ارتباط نزدیکی داشته باشد. باید دقت شود که در ایام معمول بتواند در خدمت نیازهای خانواده نیز باشد. کیفیت فضای پذیرایی به خوبی میتواند گویای فرهنگ و ارزشهای خانواده و زیباییهای مادی و معنوی آنها باشد. در فضای پذیرایی و ناهارخوری باهم تلفیق شده و فضای بزرگتر و انعطافپذیری را برای استفاده های دیگر در اختیار خانواده قرار میدهد. البته برای استقلال بیشتر فضای ناهارخوری، میتوان با استفاده از پله، دیوار و دکور، آن را از پذیرایی جدا کرد.
تفاوت ویژۀ اتاق نشیمن و سالن پذیرایی: در گذشته اتاق نشیمن و سالن پذیرایی به عنوان دو بخش مجزا در منازل وجود داشتند که هرکدام برای کاربردهای متفاوتی استفاده میشدند. اما همانطورکه میدانید امروزه با کوچکتر شدن خانه ها به دلایل مختلف، بسیار کمتر از دو مکان مجزا برای نشیمن و پذیرایی استفاده میشود اما همچنان این دو مکان تفاوتهایی با یکدیگر دارند و این تفاوتها در طراحی داخلی آنها تأثیرگذار است. اتاقهای نشیمن برخلاف سالن پذیرایی باید بسیار راحت و کارآمد باشند؛ در حالیکه سالن پذیرایی برای مهمانها چیدمان میشود.
مشخصات اتاق نشیمن
اتاق نشیمن، محل زندگی خانواده و مهمترین قسمت خانه است؛ فضایی است تا حدودی شبیه به قلب خانه، گرم و صمیمی. در اکثر شهرهای بزرگ ایران در زمینۀ فضاهای مسکونی، دو الگوی شاخص و قابل تأمل سنتی و مدرن وجود دارد. در گذشته اتاقهای سنتی معمولاً چند عملکردی بودند و به فراخور شرایط حاکم، رفتارهای مختلف نشیمن، غذاخوری، خواب و پذیرایی را دربر میگرفته است. اتاقهای سنتی نه تنها از نظر کارکرد با فضاهای امروزی فرق داشتند، بلکه شکل، هندسه و تناسبات نسبتاً متفاوتی را نیز دارا بودند. در گذشته یک اتاق میتوانست جوابگوی هر سه رفتار نشستن، غذا خوردن و خواب باشد. امروزه با توجه به الگوی زندگی اعضای خانواده، نشیمن میتواند به صورت فضایی کاملا دربسته و خصوصی (تفکیک شده به وسیلۀ دیوار یا در، یا تاقنما) و یا به صورت باز یعنی در ارتباط با فضاهایی نظیر پذیرایی و غذاخوری و آشپزخانه (بدون تفکیک) طراحی شود در طرح باز، اتاق نشیمن ممکن است به وسیلۀ دیواری متحرک بدون استفاده از در، از سایر اتاقها جدا گردد. فضای نشیمن باید آفتابگیر باشد و طوری طراحی شود که فعالیتهای مختلفی مانند نشستن، صحبت کردن، تماشای تلویزیون، بازی بچهها و… را عملی سازد. اما نباید به عنوان راه عبور و مرور به بخشهای خواب و بخشهای دیگر خانه باشد. همچنین باید از وسعت مناسب نیز برخوردار باشد. ابعاد و اندازۀ این فضا با توجه به تعداد افراد خانواده، نوع فعالیتها و مبلمان و لوازم دیگر تعیین میگردد. مساحت این فضا معمولاً بین 1۵تا ٣۵متر مربع متغیر است. برای طرح کلی آن از فرمهایی مانند دایره، مربع، چندضلعی یا مستطیل با طول و عرض نزدیک به هم استفاده میشود.
مشخصات آشپزخانه: آشپزخانه یکی از مهمترین عناصر عملکردی خانه و از جمله فضاهایی است که مشخصات آن در زمانهای گوناگون بسیار تغییر کرده است. آشپزخانه برای نگهداری، آماده سازی و پخت
موادغذایی، شست وشوی ظروف و گاهی هم برای صرف صبحانه و سایر وعده های غذایی خانواده کاربرد دارد و چون وظیفۀ خدمترسانی به کل خانه را دارد، باید آن را نزدیک ورودی قرار داد دلیل این کار این است که به راحتی بتوان مواد غذایی خریداری شده را به داخل آن حمل کرد و به آسانی مواد زاید را از آن خارج کرد. همان طورکه قبلا ذکر شد، آشپزخانه میتواند با بخش نشیمن نیز ارتباط مستقیم داشته باشد تا محل بازی بچه ها از آنجا قابل دیدن باشد. بنابراین به دلیل کاربرد آن باید طوری طراحی شود که به نشیمن، پذیرایی، غذاخوری و ورودی دسترسی راحتی داشته باشد ابعاد آشپزخانه با توجه به نوع مبلمان و نحوۀ استفاده و استانداردهای موجود مشخص میشود. پیشبینی یک فضای نیمه باز مانند بالکن به کارایی آشپزخانه نیز می افزاید. همچنین مشخصات، لوازم، کارکرد و تأسیسات آشپزخانه از مطبخ سنتی تا آشپزخانۀ جدید و مدرن، تغییرات زیادی داشته است و با توجه به تنوع فعالیتها، وجود انواع لوازم و تجهیزات مدرن، ضرورت استفاده از سیستم های تأسیساتی برای آبرسانی و دفع فاضلاب، روشنایی، تهویه و… لزوم توجه به بهداشت و نظافت در آن، طراحی این فضا را حساستر و مشکلتر میکند. امروزه ویژگی کاربردی آشپزخانه باعث شده که به تهویۀ طبیعی و نور آن توجه خاصی شود. گاه لوازم و تسهیلاتی مانند فریزر، ماشین ظرفشویی، دستگاه آبگرمکن نیز در داخل یا مجاورت آشپزخانه قرار میگیرند.
مشخصات اتاق خواب: برای یک زندگی متوازن و خوب، لازم است بین زندگی جمعی و شخصی تعادل ایجاد شود. این بخش از خانه، امکانات لازم برای زندگی شخصی را در اختیار افراد قرار میدهد. کودکان و نوجوانان نیز نیازمند فضا برای بازی، انجام تکالیف مدرسه، انجام کارهای هنری و… هستند. فضای اتاقهای خواب، ضمن نزدیکی به فضاهای خانوادگی (مانند نشیمن و آشپزخانه) معمولاً به صورت مستقل و دور از فضای پذیرایی مهمان طراحی میگردد. بخش خواب باید در قسمت ساکت خانه و دور از صدای مزاحم طراحی شود و به حمام و سرویس دسترسی نزدیک داشته باشد. همچنین آفتابگیر و از دید و مناظر خوبی برخوردار باشد و به خوبی تهویه شود اندازۀ اتاقهای خواب، بسته به تعداد افراد استفاده کننده، نوع فعالیتها و مبلمان و لوازم مورد نیاز معمولاً از 12تا 20مترمربع تغییر میکند. مساحت اتاق خواب فرزندان بین 12تا 15مترمربع تغییر میکند.
مشخصات ورودی: ورودی منزل، اولین محلی است که میزبان به استقبال مهمان خود می آید و آخرین جایی است که با او خداحافظی میکند؛ بنابراین خوب است که ابعاد و اندازه و وسایل به گونه ای پیشبینی شوند که ورودی خانه فضای کافی را برای استقبال و روبه رو شدن با مهمان تازه وارد و نیز بدرقۀ ایشان داشته باشد.ِ علاوه بر ابعاد و تناسب فضای ورودی، در ورودی نیز اهمیت خاصی دارد. خوب است که نسبت به سایر درهای خانه شکیلتر و از عرض بیشتری برخوردار باشد و تاحدامکان به صورت دو لنگه طراحی شود تا در مواقع جابه جایی وسایل بزرگ خانه بتوان هر دو لنگۀ در را باز کرد و وسایل را به راحتی از میان آنها جابه جا کرد.درگذشته همواره قسمت بالای درهای ورودی از معبر ورودی ُ یا از داخل، مزیّن به آیات قرآن و یا دعاهایی بوده است .پسندیده است با بهره گیری از این شیوه، کیفیت معنوی ورودی منازل ارتقا یابد. در طراحی خانه های سنتی همواره فضایی به عنوان جلوخان در جلوی ورودی (از معبر عمومی) پیشبینی میشد که برای نشستن کوتاه مدت کاربرد داشت. معمولاً ِ در ورودی به فضای هشتی باز میشد. این فضا، امکان مکث بهتر است با بهره گیری از این الگو، فضایی مسقف با سکوهایی برای نشستن در حد فاصل ورودی اصلی و معبر عمومی طراحی شود. هر فضایی با توجه به فعالیتهایی که در آن رخ میدهد، به وسایلی خاص نیازمند است. انتخاب این وسایل و نحوۀ چیدن آنها در فضا، نقش زیادی در بالا بردن شرایط مناسب استفاده و در نتیجه، کارایی آن فضا دارد؛ به خصوص اگر فضای کوچکی در اختیار باشد، باید بیش از پیش دقت کرد تا وسایل و نحوۀ چیدن آنها، راه رفت و آمد را مسدود نکنند. برهمین اساس، لازم است نکات مهمی در رابطه با چیدمان داخلی آن دانست و آنها را به کار بست.
1- نحوۀ چیدمان مبلمان
مبلمان، مهمترین عنصر در طراحی فضای پذیرایی به شمار میرود. اصطلاح مبلمان شامل لوازم و دکوراسیون چوبی، فلزی و غیر اینها در قالب میز، مبل، صندلی و دیگر لوازم دکوراسیونی پارچه ای است. چنانچه اشاره شد، تعیین محل وسایل و مبلمان منزل یکی از مهمترین تصمیمات در چیدمان است. بنابراین بهتر است در چیدمان مبلمان، موارد زیر را مورد توجه قرار داد:
در انتخاب مبلمان، علاوه بر راحتی و جنس، اندازه و رنگ آن نیز باید با وسعت و نوع استفاده و فضا هماهنگ باشد. مبلمان به گونه ای چیده شود که بیشترین سطح مفید و کارایی در فضا را فراهم آورد. باید سعی شود که مبلمان پشت به هم نباشند در استقرار مبلمان، باید به حرکت افراد و مسیرهای عبوری توجه کرد. مبلمان به گونه ای چیده شود که آراسته به نظر برسد و شلوغ و نامنظم نباشد صندلیها و مبلها بیش ازحد از یکدیگر دور نباشند تا مهمانان بتوانند به راحتی با یکدیگر صحبت کنند. برای پذیرایی از مهمانها به میز جلومبلی و میزهای کوچک عسلی نیز نیاز است. بهتر است محل میز را طوری انتخاب کرد که در دسترس همه باشد و شخص بدون بلند شدن از روی مبل به میز دسترسی داشته باشد. درصورت امکان در نزدیکی هر مجموعه مبل، یک چراغ پایه دار یا آویز بلند قرار داده شود. چیدمان مبلها در اطراف فرش به صورتی باشد که پای افراد بر روی فرش قرار گیرد در فضاهای کوچک به منظور بالا بردن کارایی فضا میتوان از مبلمان انعطاف پذیر و چندکاره استفاده کرد. درصورت رفت وآمدهای مکرر و مهمانی های زیاد، بهتر است مدلی بزرگ و جادار را انتخاب کرد تا فضای کافی برای نشستن مهمانها وجود داشته باشد. اگر تعداد افرادی که در خانه رفت وآمد میکنند، مشخص است، میتوان کاناپه ای را با چند صندلی ترکیب کرد و فضایی زیبا به وجود آورد.
2- ایجاد نقطۀ مرکزی یا کانونی
یکی از قانونهای اصلی در چیدمان، ایجاد یک «نقطۀ مرکزی» یا انتخاب مرکز توجه یا همان نقطۀ تمرکز در اتاق است. نقطۀ مرکزی به این معناست که وسیله ای مانند تلویزیون و یا شومینه به عنوان نقطۀ مرکزی انتخاب شود و سایر اشیا به سمت این نقطه قرار داده شوند و حتی میز جلومبلی و با یک پنجره نیز میتوانند به عنوان نقطۀ مرکزی در نظر گرفته شوند. این نقطه اولین جایی است که چشم بر آن متمرکز میشود. زمانی که یک وسیله به عنوان نقطۀ مرکزی انتخاب میشود، باید سایر اشیا و لوازم نیز متناسب با آن وسیله خریداری شود (لازم به یادآوری است، وجود نقطۀ مرکزی برای همۀ فضاها کاربرد دارد و مختص پذیرایی نیست.) میتوان با استفاده از مؤلفه های بصری همچون رنگ، بافت و نور، اقدام به ایجاد نقاط مرکزی یا کانونی در قسمت های مختلف خانه کرد. مثلا با استفاده از رنگهای جلب توجه کننده، دیوار یا سقف خانه و یا با استفاده از یک فرش زیبا کف اتاق را به نقطۀ کانونی تبدیل کرد.
٣- پرده ها
پرده ها فاصلهای بین وسایل داخل اتاق و فضای بیرون هستند. رنگ و طرح آن باید مناسب و همطیف با وسایل خانه، رنگ دیوارها و به طورکلی نوع فضا باشد. پارچه، چوب پرده، نوار و بند پرده را نیز باید هماهنگ انتخاب کرد.
1- چیدمان سنتی اتاق نشیمن
سبک سنتی یکی از معروفترین و پرطرفدارترین و از طرفی اصیلترین سبکها در دکوراسیون داخلی و به خصوص در دکوراسیون اتاق نشیمن است. این سبک جزء معدود سبکهایی است که گذر زمان آن را
تکراری نمیکند و در هر شرایطی میتواند ظاهری بسیار شیک داشته باشد. عناصری از قبیل اشیا و وسایلّ سنتی و عتیقه معرف اصلی این سبک چیدمان هستند. در این نوع از چیدمان بیشتر از رنگهای قرمز، زرشکی و خنثی استفاده میشود. چیدمان و مبلمان فضای نشیمن در سبک سنتی ویژگیهای زیر را دارد:
معمولاً از قالی و پشتی استفاده میکنند و اندازۀ فضا نیز بر این اساس تعیین میشود. اگر افراد خانواده از کف اتاق برای نشستن استفاده کنند، بهتر است کفپوش نرم به کار برده شود. لازم است برای تکیه دادن افراد، محل دیوارها و اندازۀ آنها با ِ تعداد افراد استفاده کننده از فضا تناسب داشته باشد. در این الگو با تعبیۀ تاقچه میتوان مکانهایی برای اشیای تزیینی یا مورد استفاده فراهم کرد. ارتفاع پنجره ها باید متناسب با ارتفاع نشستن افراد تنظیم شود.
2- چیدمان امروزی اتاق نشیمن
به طور معمول امروزه نشیمن دارای مبل راحتی، میز، لوازم صوتی و تصویری، قفسۀ نگهداری اشیا و نمایش عکسهای یادگاری و قفسۀ کتابخانه است. نحوۀ قرار دادن مبلمان باید طوری باشد که تأکید برگرد هم بودن اعضای خانواده داشته باشد. محل نشیمن افراد یا مکان مبلها به سوی تلویزیون یا منظرهای جالب پیشبینی شود (نقطۀ مرکزی.) از اینرو طراحی نشیمن به دلیل اهمیت این فضا بسیار مهم است. در مبلمان فضاهای نشیمن معمولاً از کاناپه، مبل دسته دار و میز برای صرف میوه و چای استفاده میشود. مبلمان اتاق نشیمن و استقرار تلویزیون باید به گونه ای باشد که از غذاخوری خانوادگی و آشپزخانه قابل رؤیت باشد.
توجه به برقراری تناسب رنگ: دراین فضا میتوان مجموعه ای از رنگهای متفاوت را به کار برد. البته این رنگها نیز باید با یکدیگر همنشینی مناسب داشته باشند. زیرا برقراری تناسب و یا ترکیب در رنگها خانه را زیباتر میکند. تمام وسایل اتاق نشیمن باید به صورتی بسیار راحت و به گونه ای انتخاب شود که علاوه بر هماهنگی و تناسب، شادی آفرین و متناسب با روحیات و سلیقۀ افراد خانه باشد.
استفاده از یک شومینه با طرح قدیمی و سنتی یا مدرن: جلوۀ شومینه جذاب و دلنشین است؛ حتی در بهار و تابستان که از آن استفاده نمیشود و میتوان آن را با اشیای مختلفی تزیین کرد. بنابراین از ویژگی های یک نشیمن خوب، مبلمان متناسب با فرهنگ، مساحت کافی برای تعداد افراد خانواده، نور و منظرۀ خوب، ارتباط مناسب با سایر فضاها از جمله ورودی، آشپزخانه و فضای باز خانه یا حیاط است.
این فضا بسته به الگوی زندگی ساکنین میتواند از سایر فضاها تفکیک شود و یا با رعایت درجات مختلفی از محرمیت، با سایر فضاها چون پذیرایی، غذاخوری و یا آشپزخانه ادغام گردد.
1- قرارگیری سه عنصر مهم در مثلث کار آشپزخانه
یخچال، سینک ظرفشویی و اجاق گاز سه عنصر اصلی در آشپزخانه هستند که مهمترین فعالیتها حول آنها انجام میگیرد. نکتۀ قابل توجه در طراحی آشپزخانه این است که حرکتهای اصلی در آن، پیرامون این سه عنصر اصلی دور میزنند. از آنجایی که این سه وسیله در کنار هم نیستند، باید با فاصله های مناسب از یکدیگر قرار بگیرند تا ضمن نزدیکی به هم، هر یک محدودۀ مورد نیاز خود را داشته باشد و خللی
در کار یکدیگر وارد نکنند. اگر محل استقرار این سه عنصر را به هم وصل کنیم، مثلثی شکل میگیرد که به آن «مثلث کار آشپزخانه» میگویند. در شرایط معمولی بهترین حالت این است که محیط مثلث کار ۴/٨٠تا ۶متر باشد. در اینصورت فاصله نه آنقدر زیاد است که باعث رفت وآمد اضافی شود و نه آنقدر کم که محدودۀ کاری و حرکتی لازم برای هریک راِ مخدوش کند. در طراحی آشپزخانه باید سعی شود عناصر غیرمرتبط در داخل مثلث کار قرار نگیرند تا کارایی آشپزخانه افزایش یابد. بنابراین بهتر است آرایش لوازم آشپزخانه به صورت Lو یا موازی باشد.
2- طراحی کابینت های زمینی و هوایی (برای نگهداری ظروف و مواد غذایی و سایر لوازم آشپزخانه)
کابینت های زمینی عمق بیشتری دارند و کابینت های بالایی برای جلوگیری از ایجاد مزاحمت برای افراد استفاده کننده با عمق نصف کابینت های زمینی طراحی و تعبیه میشوند. با توجه به اینکه سه عنصر (یخچال، سینک ظرفشویی و اجاق گاز) در بین کابینت ها قرار دارند، باید از این امکان برای راحتی کار در این فضا استفاده شود.
٣- پیشبینی یک میز کوچک برای کار
بهتر است برای پاک کردن مواد غذایی، خرد کردن گوشت و سبزی، آماده سازی مواد در سینی برای پخت داخل فر و… یک میز کوچک در آشپزخانه فراهم گردد. چنانچه این میز در وسط آشپزخانه قرار دارد، بهتر است خارج از محدودۀ مثلث کار باشد.
۴- نحوۀ چیدمان عناصر اصلی آشپزخانه
الف) سینک ظرفشویی: سینک ظرفشویی یکی از مهمترین لوازم آشپزخانه است که معمولاً از جنس استیل یا فایبرگلاس است و برای شستن ظروف، مواد غذایی، میوه، سبزی و… استفاده میشود. ممکن است یک یا دو لنگه باشد. چون مدت زمان نسبتاً طولانی و به صورت ایستاده از این وسیله استفاده میشود، در قرارگیری مناسب آن لازم است بهنکات زیر توجه شود:
بهتر است در بالای سینک ظرفشویی پنجرهای روبه بیرون طراحی شود. طراحی پنجره در بالای سینک موجب میشود تا فرد مشغول به کار با تماشای چشم انداز، محیط را خوشایندتر احساس کند. این چشم انداز ممکن است با فضای بیرونی و یا درونی ارتباط داشته باشد توجه به عبور جریان هوا و تابش نور آفتاب (بهدلیل خیس بودن سینک) میتواند شرایط بهداشتی خوبی را فراهم کند وجود میز کار 60تا 90سانتیمتری در دو طرف سینک و پیشبینی کشو در کابینت های کنار سینک، استفاده از آن را بسیار راحتتر میکند.
ب)یخچال فریزر: این وسیله بعد از سینک ظرفشویی، از لوازم مهم آشپزخانه و محل نگهداری مواد غذایی است. این مواد از بیرون خریداری و به داخل آشپزخانه آورده میشوند بنابراین:
بهتر است یخچال فریزر را در محلی نزدیک به ورودی آشپزخانه جای داد تا در کوتاهترین فاصله بتوان مواد غذایی را در داخل آن قرار داد. در انتخاب محل یخچال فریزر باید به نحوۀ ِ باز شدن در آن و وجود فضای کافی در پشت در و همچنین فضای عبوری کافی در ِ جلوی در باز یخچال و سدمعبر نکردن توجه کافی داشت. بنابراین، یخچال فری ِ زر باید طوری قرار گیرد که درصورت باز بودن در آن، باعث اختلال در حرکت نشود. برای سهولت در پر و خالی کردن یخچال فریزر، پیشبینی یک میز کار 90سانتیمتری در کنار آن و ازِ سمتی که در آن باز میشود، ضروری ست.
ج) اجاق گاز: ِ سومین عنصر مهم آشپزخانه است و برای گرم کردن و پختن مواد غذایی استفاده میشود، بنابراین: در دو طرف اجاق گاز، نصب کابینت کافی برای نگهداری مواد غذایی و ظروف ضروری است.
اجاق گاز نباید در مجاورت یخچال، سینک و یا پنجره قرار گیرد؛ بلکه بهتر است از هر دو طرف با کابینت همجوار باشد تا محدودۀ کاری مناسبی را در اطراف خود داشته باشد. پخت غذا سبب ایجاد بو، دود و بخار میشود و لازم است که برای هدایت و خروج آنها به بیرون از آشپزخانه، از دو روش تهویۀ طبیعی (باز نمودن پنجره و برقراری جریان هوا) و مصنوعی (نصب هود در بالای اجاق برای مکش) مدد گرفت قرارگیری اجاق گاز در معرض جریان مستقیم باد امکان خاموشی شعله و خطرات بعدی را به دنبال خواهد داشت.
۵- نحوۀ چیدمان آشپزخانه به سبک سنتی
آشپزخانه ّ های سنتی در واقع از نظر عملکرد، امکانات و قابلیت، فرق چندانی با یک آشپزخانۀ مدرن ندارند و حتی دارای جدیدترین امکانات منطبق بر اصول مهندسی و معماری امروز هستند، اما تنها تفاوت شاخص، ظاهر آنهاست که به سبک سنتی است و حس و حال ما را به گذشته های دور میبرد. گرایش کلی در این نوع چیدمان، از کابینتها گرفته تا میز نهارخوری، صندلیها، تزیینات و وسایل دیگر، استفاده از انواع چوب و یا استفاده از طرح چوب است که یک حس طبیعی بودن را به آشپزخانه القا میکند. در سبک سنتی از انواع سنگ به جای کاشی و سرامیک معمولی، طرحهای سنتی مثلا طرح گلسرخ، استفاده از برشها و خطوط به صورت منحنی و طاق، المان های سنتی، صنایع دستی بومی، پرده های سنتی با طرحهای قدیمی و بومی، ظروف گلی، سفالی، قابلمه های مسی، تزیین پنجره ها با قابهای چوبی شبکه ای به شکل سنتی و قدیمی استفاده میشود. همچنین به کار بردن گلیم فرش یا گلیم ایرانی با طرحها و نقوش اسلیمی یا عشایری برای پوشش کف آشپزخانه میتواند زیبایی آشپزخانه را در سبک سنتی دوچندان سازد.
چیدمان فضای غذاخوری
غذاخوری فضایی است که خانواده برای صرف غذا از آن استفاده میکند. در چیدمان این فضا لازم است به نکات ذیل توجه شود:
با توجه به اینکه فرهنگ صرف غذا و پذیرایی از مهمان در مناطق مختلف کشور با هم متفاوت است، هنگام طراحی باید به فرهنگ منطقه، ابعاد، اندازه و تناسب فضا توجه کافی داشت. خوب است فضای غذاخوری به آشپزخانه نزدیک باشد تا آوردن غذا و وسایل غذاخوری بر سر سفره و یا میز و جمع کردن آنها راحتتر باشد و غذا هم بهصورت گرمتری میل شود. بنابراین بهتراست غذا خوری خانواده در گوشه ای از آشپزخانه و یا در فضای جداگانه ای نزدیک به آن طراحی شود. میتوان غذا را در پشت میز غذاخوری و یا پیشخوان آشپزخانه نیز صرف کرد. بهتر است بین محل غذاخوری و آشپزخانه اختلاف سطح وجود نداشته باشد تا برای رفت وآمد افراد در بین این دو فضا مشکلی به وجود نیاید. گاهی غذاخوری مهمان برای صرف غذای خانواده نیز در تمامی ایام سال کاربرد دارد این فضا همانند فضای پذیرایی باید زیبا، جذاب و کارآمد باشد.
چیدمان اتاق خواب
اتاق خواب والدین باید نسبت به سایر اتاقها از استقلال نسبی برخوردار باشد در چیدمان اتاق خواب والدین باید به توازن اندازۀ هر قسمت و روابط منطقی آنها توجه شود. در خانه های کوچک برای مجموعۀ اتاق خوابها، از یک سرویس بهداشتی به طور مشترک استفاده میشود. پیشبینی پنجره به منظور تأمین نور و دید مناسب اهمیت ویژه ای دارد؛ مخصوصاً آفتابگیر بودن محل پنجرۀ اتاق خواب ِ کودکان ِّ در سن رشد قابل توجه است بنابراین بهتر است اتاق خوابها را در ضلع جنوب خانه پیشبینی کرد تا از نور جنوب بهرۀ لازم را داشته باشند. در داخل اتاق خواب، بسته به تعداد افراد استفاده کننده از آن و شرایط سنی آنها مبلمان متفاوتی قرارمیگیرد و مساحت آن تعیین میشود. وجود فضای لازم برای بازی بچه ها و ایجاد قفسه و کمد برای جمع آوری وسایل بسیار مهم است تختخواب در مقابل در ورودی و در معرض دید فرد واردشونده به اتاق قرار داده نشود. بین تخت و دیوارها حداقل به میزان فضای عبور یک نفر ( 60تا 80سانتیمتر) فاصله در نظر گرفته شود تا از یک طرف امکان پایین آمدن از تخت از هر سو فراهم باشد و از طرف دیگر بتوان به راحتی در اطراف تخت حرکت کرد و روتختی را مرتب نمود بعضی از خانواده ها ممکن است ترجیح دهند برای خوابیدن از تخت استفاده نکنند و بر تشک گسترده بر سطح زمین بخوابند. در این موارد لازم است محل مناسبی برای نگهداری رختخواب پیشبینی گردد. برخی هم دوست دارند با طلوع خورشید بیدار شوند؛ در اینصورت تخت آنها باید رو به پنجرۀ شرق باشد. بهتر است عمق کمدهای دیواری بیشتر از عمق معمول کمدهای لباس که در حدود 60سانتیمتر است، درنظر گرفته شود. برای این منظور عمقی در حدود 80تا 100سانتیمتر میتواند مناسب باشد.
آرامش اتاق خواب را میتوان با رنگهای ملایم و سایه های آرامش بخش پدید آورد. نظم اتاق خواب بسیار ضروری است. از این رو باید وسیله و جای کافی برای لوازم اضافی فراهم آورد (مانندکمد یا کاناپه ای که کف آن گنجه باشد.) اگر اتاق خواب کوچک است باید از وسایل چندکاره استفاده کرد تا از فضا حداکثر بهره برده شود (تختخواب های دو طبقه برای فرزندان، تختخوابهای جمع شونده و تاشو.) میتوان برای اتاق خواب قالیچه ها و پرده هایی یکرنگ انتخاب کرد تا فضای اتاق دلنشین تر به نظر رسد رنگ دیوارهای اتاق، رنگ کفپوش و حتی رنگ کمدها و وسایل تزیینی موجود در اتاق باید در تناسب باشند. ملحفه میتواند رنگهای خنثی و طرحهای ساده یا رنگهای تند و طرحهای پیچیده داشته باشد. میتوان با ایجاد تغییراتی در فضای پایین تختخواب، برای کودک کاربردهای گوناگونی (مطالعه، بازی و).. پیشبینی کرد.
چیدمان سرویس بهداشتی
الف) توالت
در چیدمان عناصر اصلی، یعنی توالت (فرنگی ـ ایرانی) و دستشویی باید به ابعاد و اندازه های لازم برای استفادۀ عملی آن توجه داشت که مناسب انتخاب شوند نحوۀ قرارگیری آنها در فضا باید به نحوی باشد که حریم و فاصلۀ مورد نیاز در اطراف هر یک لحاظ شده و به جهت گیری صحیح آنها نیز دقت شود (توالت نباید رو یا پشت به قبله باشد.) یکی از الزامات این فضا نیاز به تهویه به صورت طبیعی یا مصنوعی است. درصورت پیشبینی پنجره، لازم است به ارتفاع مناسب آن و یا تعبیۀ شیشه های مات، توجه کرد. میتوان از یک فضا به طور مشترک و با رعایت تفکیک فضاها برای توالت و حمام استفاده کرد در اینصورت توالت اصلی در نزدیکی در ورودی قرار میگیرد.
ب) حمام
ابعاد حمام باید متناسب با وسایل داخل آن باشد. در فضای رختکن، میتوان سکو، سبد لباسهای چرک و آویز حوله و یا لباس، قفسهای برای حوله ها و مواد شوینده قرار داد. استفاده از سقف چوبی و شمعدان های کوچک در دو سوی آینه و یک دسته گل خشک در گلدان، به ایجاد سبک روستایی یک حمام کمک میکند. با نصب صنایع دستی و اشیای زینتی روی دیوار حمام خانه میتوان به آن جلوه ای منحصر به فرد بخشید. سعی شود از رنگهای خنثی، به ویژه رنگهای روشن، استفاده کرد تا فضای حمام و دستشویی هرچه بیشتر طبیعی جلوه کند و کاربردی تر به نظر برسد وسایل را باید به گونه ای چید که فضای داخلی حمام و دستشویی خلوت به نظر برسد. از قفسه های عمودی برای استفادۀ بهتر از فضا و از جعبه های متنوع در اندازه های بزرگ و کوچک برای جادادن لوازم اضافی نیز میتوان استفاده کرد. برای القای حس آرامش بهترین رنگها سفید، آبی روشن، تلفیق آنها یا رنگهای خنثای روشن اند. همچنین رنگهای سفید یا ِکرم روشن برای دیوارها مناسب ترند. کاشی های کف و دیوار نیز اگر به رنگهای خنثی باشند، هماهنگی بهتری با دیگر اجزا خواهند داشت. شیر دستشویی میتواند کاملا ساده باشد. میتوان جلوی حمام و دستشویی از پادری با رنگهای متنوع استفاده کرد.
چیدمان ورودی ها
ورودی میتواند محدوده ای باشد که به وسیلۀ یک دکور متفاوت، دیوارک و رنگ از بقیۀ خانه جدا شود. بیشترین تأثیر در نمای ظاهری ورودی، رنگ آن است. ترکیبهای رنگی روشن و خنثی اغلب بهترین انتخاب برای ورودی هستند. بهتر است ورودی به گونه ای طراحی شود که فضای آن به خوبی از بقیۀ قسمتها جدا شده باشد. در برخی مواقع برای جدا کردن دو فضا در خانه نیازی به در نیست، اما لازم است که دو حریم پیوسته به هم ایجاد کرد. در این موارد میتوان در را از میان دو فضا برداشت و درگاه در را نگه داشت. لازم است ورودی به گونه ای جذاب، دعوت کننده و زیبا طراحی شود و شرایط مناسبی را برای فرد واردشونده ایجاد کند؛ یعنی وسایلی برای پاسخگویی به نیازهای خانواده در آن گنجانده شود. مثلا وجود آینه، جالباسی و جاکفشی، جای چتر و کلاه و… نیز باید درنظر گرفته شود. زیرا در بدو ورود به خانه لازم است که کفش و چتر خیس در جایی قرار داده شود و بعد از شستن دستها و صورت، عاری از آلودگیهای خارج از خانه، تمیز و پاکیزه وارد فضاهای دیگر شد. آینه از مهمترین وسایلی است که در طراحی فضای ورودی حتماً باید درنظر گرفته شود. یک فضای ورودی بدون آینه تقریباً مفهومی ندارد. آینه علاوه برنقش عملکردی خود، یکی از لوازم دکوراتیو یا تزیینی به شمار میرود و از همه مهمتر، میتواند یک فضای ورودی را در هر اندازه ای که هست، بزرگتر و دلبازتر نشان دهد؛ بنابراین در فضای ورودی، آینه یکی از اولویتها محسوب میشود. بهتر است از یک کمد با در کشویی برای ورودی استفاده کرد. درهای کشویی جدا از این که به راحتی باز و بسته میشوند، در هنگام گشوده شدن فضای زیادی را اشغال نمیکنند و در نتیجه، در کوچکترین فضاها با محدودترین عرض ممکن نیز به راحتی قابل استفاده هستند.
پله
پله عنصری است که ارتباط عمودی بین طبقات یک بنا را فراهم میسازد و به شکلهای گوناگون U ،Lشکل، مستقیم، گرد و… وجود دارد. پله ها را به صورتی زیبا و شکیل در میان فضاهای بزرگ نیز میتوان طراحی کرد. با وجود شکلهای مختلفی که میتوان برای پله طراحی کرد، اجزای نسبتاً مشابه و استانداردی نظیر کف پله، ارتفاع پله، پاگرد، نرده و دستگرد را هم داراست. اندازۀ 30سانتیمتر برای کف پله و 18سانتیمتر برای ارتفاع مابین دو پله از موارد رایج و معمول در طراحی پله است.
نحوۀ چیدمان زیرپله
لازم است به مسیر عبور تیرهای اصلی و تیرهای فرعی سقف توجه کرد تا در ارتفاع نامناسب از بالای سرپله گذر نکنند و مشکل سرگیر شدن را برای آن فراهم نسازند. موضوع هدررفت فضای زیر پله باید مورد توجه قرار گیرد و به نحو شایسته ای برای آن راهکار یافت و آن را به فضای مفیدی چون فضای بازی بچه ها، انبار، سرویس بهداشتی، کمد، کتابخانه و… تبدیل کرد میتوان قسمتهایی از محل عبور پله را برای نمایش عناصر تزیینی در نظر گرفت.
روش انتخاب رنگ اتاقها و سالن پذیرایی
انتخاب رنگ یکی از مهمترین جنبه های چیدمان داخلی است. تجربۀ سالیان دراز کار با رنگ ثابت کرده است که رنگها نیز مانند انسانها از جهات مختلف با یکدیگر مرتبط اند و سلیقه ها و صفات مشترکی دارند و یا برعکس متضاد یکدیگرند؛ درحالی که وقتی در دایرۀ رنگ کنار هم قرار میگیرند، دارای هارمونی هستند. رنگ در واقع حاوی اطلاعات زیادی از اشیای اطراف ماست. رنگی که ما به اشیای پیرامون خود نسبت میدهیم ناشی از نوری است که بر اشیا تابیده و فرمها و فضاها را روشن میکند. رنگهایی که افراد خانواده میپسندند، ترکیب آنها با یکدیگر در یک مجموعۀ واحد و تأثیر نور موجود در فضا بر آنها، عواملی هستند که نتیجۀ کار را تحت تأثیر قرار میدهند. انتخاب رنگ مناسب برای پوشش دیوارها، سقف و کف، اولین قدم در طراحی رنگی برای دکوراسیون هر اتاق است. اما شاید یافتن رنگهای متناسب با آن برای دیگر اجزای فضا و مبلمان کمی مشکلتر به نظر برسد. همانطور که در شایستگی اول، مبحث هماهنگی آراستگی و رنگ ذکر شد، استفاده از چرخۀ رنگ، روشی مطمئن برای یافتن رنگهای متناسب با رنگ مورد نظر ماست.
رنگهای گرم و سرد
هر رنگی دارای درجۀ حرارت است. از این نظر رنگها به دو دستۀ گرم و سرد طبقه بندی میشوند قرمز، نارنجی و زرد را با نام رنگهای گرم میشناسند. این رنگها به محیط انرژی، سرزندگی، پویایی و حرکت میدهند. همچنین باعث کوچکتر به نظر رسیدن فضا میشوند و به همین دلیل حسی خودمانی به محیط میدهند. در مقابل این گروه، گروه رنگهای سرد یعنی آبی ها، بنفشها و تعدادی از سبزها قرار دارند. این رنگها، در محیط حس آرامش و سکون را تداعی میکنند. استفاده از این رنگها، باعث بزرگتر به نظر رسیدن فضا میشود. باید دقت کرد، استفاده از رنگهای گرم در محیطهای کوچک، شلوغ و کمنور، احساس خفگی و برعکس، استفاده از رنگهای سرد در محیطهای بزرگ، احساس سردی و خالی بودن را القا میکند.
رعایت تناسب رنگ در قسمتهای مختلف منزل
در طبیعت، به رنگ روشن آسمان و رنگ تیرۀ زمین توجه کنید. یکی از روشهای توزیع رنگ در فضاهای داخلی مسکونی استفاده از همین الگوی طبیعی است که در آن کف فضا تیره ترین رنگ را دارد و رنگ
دیوارهای اطراف از کف روشنتر است و سقف بالای سر، رنگ روشن و سبکی مانند آسمان دارد این انتخابها علاوه بر انطباق بیشتر با الگوهای ذهنی افراد، با کارکردهای کف، سقف و دیوار نیز مطابقت دارد. کف، که بیشترین لمس و استفاده را دارد، چرک تابتر و سقف که کمترین لمس و تماس رنگ کف را دارد، روشنترین رنگ را به خود میگیرند. بنابراین در راستای تصمیم گیری برای استفاده از رنگ عناصر اصلی سازندۀ یک فضا و تناسب رنگ در قسمتهای مختلف منزل لازم است مواردی درنظر گرفته شود.
نکات مهم در رعایت تناسب رنگ اتاقها
نحوۀ استفاده و توزیع رنگ در فضا بسته به وسعت، کارکرد، میزان نور و ویژگی های کیفی فضا تغییر میکند؛ بنابراین در استفاده از رنگ باید وسعت فضا، کارکرد فضا، میزان نور، ویژگیهای کیفی غالب در فضا و مبلمان آن توجه کرد. سطوح اصلی وسیع معمولاً رنگ ملایم دارند و عناصر دیگر مانند مبلمان و قالی لازم است پررنگتر انتخاب شوند. معمولاً برای لوازم خانه و اشیای کوچک از رنگهای تندتر و زنده تر استفاده میشود تا تعادل و تنوع در فضا ایجاد شود. رنگهای روشن معمولاًفضا را وسیعتر نشان میدهند و رنگهای تیره سطوح را نزدیکتر و فضا را کوچکتر مینمایند. از این ویژگیها میتوان در راستای تعدیل و بهبود تناسبات داخلی یک فضا استفاده کرد و بهره جست. خوب است انتخاب رنگها به گونه ای باشد که در ضمن داشتن تناسب رنگها با موارد یادشده، تنوع خوشایند، تعادل و هماهنگی نیز در کل فضا پدیدار شود. به این ترتیب با انتخاب رنگهای روشن و تیره و یا رنگهای سرد و گرم، میتوان در راستای کنترل تأثیرات ادراکی و احساسی جاری در فضاهای داخلی خانه اقدام و به این طریق ترکیب مناسب و شایسته ای را برای تکتک فضاهای آن ایجاد کرد. چنانچه ذکر شد، رایجترین پوشش برای دیوار داخلی فضاهای خانه، سقف و کف، رنگ است. رنگها از لحاظ شیمیایی دارای خصوصیات ویژه ای هستند که با دو فرمول کلی در فروشگاه ها عرضه میشوند. در جدول زیر به خصوصیات و ویژگیهای انواع رنگهای شیمیایی اشاره شده است.
نقش دیوار در چیدمان و تزیینات داخلی
دیوار عنصری است که در ایجاد حس حریم و حصار برای یک فضا و یا جدا نمودن یک فضا از سایر فضاها نقش مهمی دارد. دیوار میتواند جداکنندۀ فضای درون از بیرون و یا دو فضای درونی از یکدیگر باشد. در برخی از مواقع میتوان نقش دیوارهای کوتاه و جداکننده را به کمدها و قفسه های گوناگون سپرد. به این ترتیب علاوه بر ایفای نقش اصلی یعنی تعیین حریم و جدا کردن فضاها، کمدها و قفسه هایی جادار در خانه به وجود می آید که میتوان وسایل متفرقۀ خانواده را در آن، جا داد و فضای خانه را مرتب و آراسته نشان داد. دیوارها علاوه بر تکیه گاه افراد، به منظور تکیۀ برخی از اشیا نظیر مبل، صندلی و امثال اینها نیز کاربرد دارند. آویختن تابلو، گل تزیینی، آینه و دیوارهای مشبک چوبی و آجری زیبا نیز میتوانند ضمن ارائۀ سطوح تکیه گاهی و جدا نمودن حریم های مختلف خانه، امکان دید به فضاهای مختلف را در فضا فراهم سازند. همچنین امروزه انواع روکشهای قابل شست وشو در رنگ و بافت متفاوت، کاغذهای دیواری با نقوش گوناگون، پوسترها و تصاویر، طرحهای گرافیکی سه بعدی و موارد دیگری از این قبیل در طراحی داخلی دیوارها کاربرد دارند. استفاده از دیواره های شفاف، نیمه شفاف و مشبک هم در چیدمان داخلی موجب میگردد تا فضای آن یکدست و وسیعتر به نظر برسد. دیوارهای آشپزخانه و سرویس های بهداشتی خانه علاوه بر نقشی که دیوارهای بخشهای خشک خانه بر عهده دارند، به سبب حضور در فضاهای خیس و مکانی که امکان وجود بو و بخار حاصل از آشپزی فراهم است، شرایط ویژه ای دارند و جا دارد که با طراحی جزئیات خاص برای این دیوارها و انتخاب جنس و رنگ مناسب برای موادی که در پوشش نهایی آنها ظاهر میشود، به ایفای این نقش آنان کمک کرد.
بلوکهای شیشه ای (آجرهای شیشه ای:) بلوکهای شیشه ای به سبب دارا بودن مصارف گوناگون و متنوع در سراسر دنیا، که از کارهای دکوراتیو و وسایل تزیینی تا نماسازی و سقف سازی را شامل میشود، از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار است. این بلوکها، ضمن ویژگی جداکنندگی، قابلیت عبور و انتقال نور را نیز دارند و در ایجاد شکل مناسب برای فضاهای مردۀ ساختمان نقش بسیار مهمی دارند این بلوکها قابلیت های بسیاری دارند و براساس استاندارد تولید میشوند. مزیّت آنها در این است که در معماری داخلی تنوع و زیبایی را به محیط القا میکنند. زیبایی و عایق صدا و سرما و گرما بودن این محصولات، روزبه روز به مصرف این بلوکها می افزاید. البته نصب این بلوکها به کمک متخصصان میسر است. استفاده از این بلوکها بسیاری از مشکلات فضای داخلی را برطرف میکند.
نقش ستون در چیدمان و تزیینات داخلی: ستون، عنصر اصلی باربر ساختمان است و میتواند به صورت عیان در میان فضاهای داخلی و یا پنهان در میان دیوارهای خانه قرار داشته باشد. در حالت دوم نمودی
در فضای داخلی ندارد، اما در حالت اول به صورت رها در میان فضای داخلی پدیدار شده و به جلوه در می آید. یعنی به عنوان عنصری مزاحم، سرراهی و دست و پاگیر در فضا ظاهر میشود در این حالت میتوان با کمی فکر و چاره جویی، با راهکارهای خلاقانه این عنصر چالش برانگیز را به نقطۀ قابل تمرکز و کانون توجه تبدیل کرد. بنابراین: با حضور یک ستون در میان فضای داخلی، میتوان آن فضا را به صورت نامرئی تفکیک و به حوزه هایی تقسیم کرد. میتوان با ترکیب قفسه هایی، آن را به صورت محل نمایش تزیینات منزل درآورد. برخی از عناصر تأسیساتی را میتوان در ستون جای داده و نمای ناخوشایند آنها را پنهان ساخت. ستون را میتوان با کمد و قفسه های کتابخانه و دیواره ای مشبک و مانند اینها ترکیب کرد و بخشهایی زیبا و کارا برای خانه فراهم ساخت.
چیدمان راهروی ورودی
راهرو یکی از شلوغترین نواحی خانه است. این نکته را باید درنظرگرفت که راهروها و ورودی ها عموماً باریک و کوچک هستند و به همین خاطر، چیدمان آنها مثل دیگر قسمتهای خانه با گزینه های چندان متنوعی روبه رو نیست. بیشتر کسانی که به فکر تزیین دکوراسیون داخلی خانۀ خود هستند، به دکوراسیون راهروی خانه توجهی نمیکنند و راهرو را ساده تزیین میکنند. برای چیدمان چنین فضایی باید سهولت رفت و آمد را در نظر گرفت و درعین حال به این فکر کرد که چطور میتوان محیط را از شکل خسته کننده درآورد. برای تزیین دیوار راهروها ایده های متنوعی وجود دارد که رایجترین آنها استفاده از قاب عکسهای زیبا و تابلوهای جذاب و دلنشین است. یک تابلوی نقاشی با اندازۀ مناسب و موضوع جذاب میتواند روش خوبی برای هویت بخشیدن به راهروی منزل باشد. بنابراین با کمی خلاقیت و ابتکار میتوان
دیوارهای راهرو را تبدیل به دیوار خاطره نمود و سطح آن را با عکسهای خاطره انگیز و زیبا پرکرد. استفاده از آینه های زیبا و یا میز کنسول در راهرو یکی از پیشنهادهای عالی برای داشتن راهرویی زیبا و خاص است. آینه را باید در محلی مناسب و ترجیحاً نزدیک به درخروجی قرار داد.
چیدمان پرده ها: پرده را باید یکی از مؤثرترین نشانه های تزیینی به شمار آورد. عنصری که علاوه بر زیبایی، نقش مهم تنظیم فضا را نیز برعهده دارد. انتخاب بند پرده، چوب پرده و میلۀ پردۀ مناسب نیز بسیار اهمیت دارد. تنها توجه به عواملی مانند قیمت، طرح و مدل کافی نیست، بلکه به عوامل مهم دیگری نیز به شرح ذیل باید توجه کرد:
باید ضدحریق بودن پارچه، جنس آن، نوع فضا، قابل دسترس بودن و ابعاد پنجره را نیز درنظر گرفت. فضاهای مختلف با میزان نور و ابعاد متفاوت مطمئناً به پردههای خاصی نیاز دارند. در فضاهای کوچک به دلیل محدود بودن ابعاد، فضا باید دارای روشنایی و نور کافی باشد. به همین دلیل استفاده از پرده های ضخیم پارچه ای مناسب نیست و باید از پرده های حریر و نازک، که نور را تا حد زیادی از خود عبور میدهند، استفاده کرد. پارچه های پرده ای ضخیم، حتی اگر در رنگهای بسیار روشن نیز انتخاب شوند، باز هم نوعی خفگی و تنگی را بر فضاهای کوچک حاکم میکنند. در فضاهای بزرگ، استفاده از پرده های چیندار حریر به رنگ سفید در قسمت زیر و پرده های ضخیم پارچه ای در طرفین پنجره، به فضا، عظمت و شکوه بیشتری میبخشد. از انواع دیگر پرده ها، پردۀ کرکره است. با اینکه به این نوع پرده ها از چند سال پیش دیگر توجه چندانی نمیکنند، اما مدلهای جدید امروزی که از جنس چوب، پیویسی، بامبو و آلومینیوم روکش شدۀ رنگی است و وارد بازار شده اند، مجدداً نظر بسیاری را به خود جلب کرده اند. این نوع پرده ها برای هرپنجره ای با هر طول و عرضی مناسب است و ویژگی مهم قابلیت تنظیم نور، اهمیت آنها را برای فضاهایی که دارای نور زیادی هستند، بیشتر میسازد. امروزه مدلهایی از پرده های کرکره، که تنظیم آنها با کنترل از راه دور ممکن است، نیز عرضه شده است. این پرده ها به سادگی با یک پارچۀ نسبتاً مرطوب تمیز میشوند.
روشهای استقرار چیدمان تابلو و تزیینات
در هنر چیدمان، چند نکتۀ اصلی را هرگز نباید فراموش کرد: نوآوری، تخیل و تنوع. با به کارگیری این سه عنصر میتوان راه حلهای ساده ای را برای چیدمان اشیای تزیینی به وجود آورد. روشهای صحیح در جایگیری و تقسیم بندی اشیای تزیینی در منزل:
1- تغییر سطوح و ارتفاع دادن به کمک طبقات: قراردادن وسایل تزیینی در ارتفاع و طبقات مختلف و ایجاد اختلاف سطح بین آنها، به اشیا زیبایی خاصی میبخشد و جلوۀ آنها را چند برابر میکند.
2- چیدن اشیا در فضا براساس موضوع آنها: وقتی اشیای تزیینی با موضوعی مشخص به هم ربط پیدا کنند و کنار هم قرار بگیرند، یکایک آنها دارای اهمیت میشوند و ظاهری زیبا و بینظیر ارائه میدهند.
٣- انتخاب رنگ مناسب برای اشیای تزیینی در یک طراحی: زمانی که اشیا را برحسب رنگ کنار هم قرار میدهید، به شکل و فرم آنها توجه کنید. ممکن است شیء دلخواهتان را با رنگی دیگر مشاهده کنید و از خرید آن منصرف شوید.
چیدمان تابلوها و قاب عکس
چیدمان قاب عکس بر روی دیوار از مهمترین بخشهای تزیین دکوراسیون منزل محسوب میشود. چیدن قاب عکس بر روی دیوار از ایده های خلاقانه ای است که میتوان با کمترین هزینه در دکوراسیون داخلی خانه اِعمال کرد. در اکثر خانه ها میتوان قاب عکسهای متعددی را یافت که نشانگر احساسات درونی افراد هستند و نمایی زیبا در دکور خانه ایجاد کرده اند. تابلوها را میتوان با سبکهای مختلفی بر روی دیوار نصب کرد ازجمله: طبقه ای، نامنظم، کلکسیونی، شبکه ای و پلکانی و.
روشهای پیشنهادی در نحوۀ نصب تابلوها و تزیینات
1- در انتخاب یک تابلو، بهتر است به موارد مهمی مانند ارزش هنری داشتن و یا نداشتن آن، ابعاد و اندازه تابلو و اینکه در چه ارتفاعی نصب شود، توجه کرد.
2- مرکز هر تابلو بهتر است حدود 152الی 156سانتیمتر با سطح زمین ارتفاع داشته باشد و برای ساختمانهایی با سقف بلند تا 165سانتیمتر قابل تغییر است. همچنین در خانه هایی با سقف کوتاه میتوان
تابلوها را کمی پایین تر نصب نمود. اگر تابلو در محلی نصب میشود که معمولاً در آنجا می ایستید، مانند راهروها یا نزدیک در ورودی، بهتر است تابلو کمی بالاتر نصب شود.
٣- برای سقفهای بلند، تابلوهای بزرگ و برای سقف های کوتاه، تابلوهای کوچک انتخاب مناسبتری خواهند بود.
۴- به طور معمول ابعاد و بزرگی تابلو با اندازۀ مبلمان موجود در سالن و نشیمن هماهنگ در نظر گرفته میشود؛ به عنوان مثال اگر قرار است که پشت یک صندلی و یا میز تابلو نصب شود، نباید پهنای تابلو از آن وسیله بیشتر باشد.
۵- با توجه به تفاوتهای انواع مبل و کاناپه ها با یکدیگر، بهتر است تابلوی موردنظر حدود 20تا 30 سانتیمتر بالاتر از لبۀ مبل و دقیقاً در وسط مبل (بدون توجه به در و پنجره و موارد دیگر) نصب شود.
۶- باید توجه نمود که یک تابلو و اثر هنری زیبا با یک نورپردازی مناسب جلوۀ واقعیاش را نشان میدهد.
٧- برای اینکه از رسمیت یک فضا کم شود و فضا صمیمانه تر جلوه کند، بهتر است که تابلوها را به صورت بالا و پایین و پله پله ای نصب کنیم.
٨- برای نصب تابلو در آشپزخانه بهتر است آن را جایی نصب کنیم که در برابر آب و حرارت آسیب نبیند.
چیدمان قفسه ها و دکور
قفسه ها سطوح مناسبی برای جای دادن وسایل مختلفی اعم از کتاب و لوازم دیگر است. چیدمان قفسه ها نقشی بسیار مهم در طراحی داخلی هر فضایی دارد و دکوراسیون را پخته تر میکند. روشهای متنوعی را میتوان برای چیدمان مناسب قفسه ها و دکور در منزل به کار برد. اشیا و لوازمی را که میتوان در چیدمان قفسه قرار داد:
گوی تزیینی، قابهای عکس و قابهای دکوراتیو، گلدانهای خالی تزیینی یا گلدانهایی با گیاهان طبیعی و مصنوعی،کتابها و نگهدارنده برای آنها، مجسمه های دکوراتیو مثل مجسمۀ حیوانات، جعبه های زیبا و رنگی، صندوقچه های ّ سنتی. کتاب میتواند جلوۀ جذابتری به چیدمان قفسه های منزل بدهد. حداقل دو جفت کتاب را میتوان در نظر گرفت. با اضافه کردن قاب عکسهایی از عکسهای خانوادگی و افراد مورد علاقه میتوان به دکور منزل هویت بخشید. همچنین استفاده از گیاهان طبیعی در قفسه ها به آنها زندگی میبخشد. میتوان انواعی از گیاهان خانگی را انتخاب کرد که به مراقبت کمتری احتیاج داشته باشند؛ مانند کاکتوس.
چیدمان ویترین و دکور
در زمانهای گذشته کمدهای چوبی برای نگهداری وسایل استفاده میشد ولی امروزه ترکیب چوب و شیشه باعث به وجود آمدن ویترین ها و بوفه ها شده است در بیشتر خانه های ایرانی مدلهای متنوع این محصولات موجود است و خانم های ایرانی با هدف زیباتر شدن محیط منزل از این وسایل برای نمایش دکوریها و وسایل زیبای خود استفاده میکنند. ویترین و انواع دکور و تزیینات منزل، تابلوها و هر آنچه برای مخاطب قابل درک است، اولین و مهمترین تأثیر را در جلب توجه مخاطب و پیشبینی فضایی برای مکث به همراه دارد. همیشه بهترین جا برای قراردادن بوفه و ویترین، قسمت پذیرایی و غذاخوری است. بوفه ها جای زیادی از محیط اتاق را میگیرند پس بهتر است در جایی قرار گیرند که اطرافشان خلوتتر باشد تا خانه شلوغ به نظر نرسد و آرامش خانه حفظ شود. شکل چیدمان ویترین و یا قفسه های دکور باید به گونه ای باشد که بتوان با جابه جایی، قسمت زیر آنها را نیز تمیز کرد. دو موضوع توجه به ناحیۀ طلایی چشم و ِ اصل مشابهت و مناسبت، در چیدمان و ساماندهی قفسه ها نقش دارند. وسایلی که در ارتفاع چشم قرار میگیرند، توجه بیشتری را نسبت به نواحی دیگر به خود جلب میکنند و جذابیت بیشتری را در بیننده ایجاد میکنند.
روشهای پیشنهادی در نحوۀ قرارگیری ظروف و تزیینات داخلی ویترین
1- انتخاب ظروف بزرگتر و مهمتر: ظرفهای سنگینتر را در پایینترین طبقۀ ویترین و در وسط آن قرار دهید. این ظروف باید پایدار و متمرکز باشند. سپس ظروف با ارتفاع های بلند و متفاوت را به طور یکنواخت در
طبقه های مختلف قرار دهید. برای آسانتر بودن کار، میتوانید از گروه های سهتایی استفاده کنید و در قفسه به ترتیب از چپ به راست تنظیم نمایید: ظرف بلند، ظرف کوتاه و سنگین، این کار را در طبقه های مختلف تکرار کنید. فراموش نکنید ظروف کوچکتر و شفافتر میتوانند در بالاترین طبقه ها قرار بگیرند.
2- چیدمان ظروف کوچکتر در ویترین برحسب میزان نیاز و دفعات مصرف: بشقابها بهترتیب بزرگ به کوچک به صورت عمودی با پایه های آماده (در صورت مصرف کم) و افقی (در صورت مصرف زیاد) قرار بگیرند.
گذاشتن یک فنجان روی هر دسته از بشقابها زیبایی آن را بیشتر میکند.
٣- چیدمان فنجان و لیوان: یکی از ظروفی که بسیار در ویترین و بوفه ها نگهداری میشود، فنجان و لیوان در اندازه های مختلف است. برای این کار میتوان لیوانهای هم اندازه و هم شکل را در مقابل بشقابهایی که به ویترین تکیه داده شده اند، گذاشت و یا یک بخش کامل از ویترین را به همۀ آنها اختصاص داد؛ درآن صورت بهتر است لیوانها را در طبقات بالایی قرار دهید و فقط برای ظروف بزرگتر و یا پارچها از طبقۀ پایینی استفاده کنید.
۴- اضافه کردن دکوری ها و ظروف شیک: آخرین مرحله برای چیدمان ظروف در بوفه این است که علاوه بر ظروف غذاخوری بتوانید دکوری ً ها و ظروف شیک دیگری را نیز اضافه کنید؛ مثلا مجسمه، کارتهای تبریک، زیورآلات، قاب عکس، گلدان و… . انتخاب هرکدام از این وسایل به نوع ظروف و مدل بوفه بستگی خواهد داشت.
معمولاً ظروف در ویترین و بوفه ها به صورت متقارن چیدمان میشوند، اما میتوان چیدمان متفاوت تری داشت؛ قرار دادن دکوریها در لابه لای ظروف اصلی، آنها را از حالت متقارن و یکنواخت خارج میکند. چنانچه ذکر شد، سبکهای چیدمان و دکوراسیون زیادی در سراسر دنیا وجود دارد که هر کدام از آنها به نوعی تصویری از فرهنگ، هنر و تاریخ آن سرزمین هستند. ایجاد حریم، حفظ امنیت، فضایی مأنوس، تقویت ارتباطات اجتماعی و توجه به ارزش های فرهنگی و سنت ایرانی باید در طراحی مورد توجه قرار گیرد. دکوراسیون ایرانی نیز دقیقاً از ریشه های فرهنگی، اقتصادی و مذهبی زندگی روزمرۀ ما الهام گرفته است و بیش از اینکه سبک طراحی باشد، یک هنر اصیل ایرانی به شمار می آید. سبک دکوراسیون ایرانی بیشتر به سمت سبک سنتی متمایل است و این ویژگی، آن را از سبک های داخلی دیگر بسیار متمایز کرده است.
مشخصات دکوراسیون ایرانی به سبک سنتی
مشخصۀ اصلی دکوراسیون ایرانی، ترکیب هماهنگ سادگی و زیبایی در آن است و این سبک در بین سایر ملتها دقیقاً با همین خصیصه شناخته میشود. عنصر اصلی در خانه های ایرانی فرش و قالیهای
دستبافت است که نمادی از هنر و فرهنگ ایرانی است. با اینکه امروزه بیشترخانواده ها به خصوص جوان ها در طراحی داخلی از دکوراسیون اصیل ایرانی فاصله گرفته اند و بیشتر به سبکهای فرنگی متمایل گشته اند، اما با همۀ این اوصاف، هنوز هم میشود با انتخاب رنگ و طرحهای متفاوت، ترکیبی از اصالت و مدرنیته به فضای زندگیمان اضافه کنیم و نگذاریم که خانه هایی با سبک اصیل ایرانی به فراموشی سپرده شوند. روشهای پیشنهادی در به کارگیری چیدمان تزیینات به سبک ایرانی وسنتی استفاده از تختهای چوبی یا مبلهای خاصی که به سبک سنتی ایرانی طراحی شده اند. استفاده از کرسی ها به عنوان شاخص ترین اجزای دکوراسیون سنتی ایرانی به کارگیری پارچه های ترمه و دستدوز با نقوش زیبای ایرانی به عنوان رومیزی استفاده از بالشتکهای غلتکی با روکشهایی از طرح های سنتی اضافه کردن نشانه هایی که مخصوص خانه های قدیمی ایرانی است، به عنوان دکوری به دکوراسیون منزل استفاده از سماور و قوری چینی به جای کتریهای برقی امروزی انتخاب ظروف بلور یا چینی های گل سرخ برای چیدمان ویترین به کاربردن رنگ و بافت آجر و خاک به صورت دیوارپوش یا هر نوع الحاق دیگر سعی در انتخاب رنگ قرمز، به عنوان یک رنگ عمده در دکوراسیون منزل بازسازی دیوارهای فرورفتۀ منزل به شکل طاقچه و قراردهی آینه و شمعدان بر روی آن جایگزین کردن فانوسهای قدیمی به جای نورتابها (آباژورها) به کاربردن قابهای چوبی برای آینه ها و پنجره ها یا استفاده از شیشه های رنگی در پنجره ها پوشاندن درگاه ها با پرده های تزیینی بافته شده از نخهای خوشرنگ و لعاب عشایری استفاده از گلدانهای سفالی بدون رنگ روی لبۀ پنجره ها یا تراس به کار بردن قاب های خطاطی روی دیوار با خط نستعلیق که در دکوراسیون سنتی ایرانی جا دارد.
نورپردازی و تنظیم رنگهای مناسب نورچراغ در قسمتهای مختلف
نورپردازی یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر طراحی داخلی یک فضاست. نوع نورپردازی منزل میتواند بیانگر احساسات شخصی باشد و بین میزبان و میهمانان ارتباط برقرار کند. نورپردازی به لحاظ کارایی به
انواع مختلف تقسیم میشود و هر یک برای انجام کاری مخصوص مناسب است. در طراحی داخلی فضاهای مسکونی لازم است که برای روشن نمودن فضاها، از طریق پنجره ها و نورگیرهای سقفی و دیواری و تمهیداتی دیگر، تاحدامکان، از نور طبیعی روز استفاده گردد و از نور مصنوعی به عنوان مکمل و در ساعات محدود، بهره برداری شود. نورپردازی مصنوعی معمولاً به سه شیوۀ عمومی، موضعی و متمرکز یا نقطه ای صورت میگیرد:
1- نورپردازی عمومی: نور به صورت متوازن درکل فضا پخش میشود و از ایجاد گوشه های تاریک یا قسمتهایی که نور خیره کننده دارند، جلوگیری میشود. این نورپردازی برای کاربری های مختلفی نظیر گفت وگو در محدودۀ نشیمن و تماشای تلویزیون مناسب است.
2- نورپردازی موضعی: نور را در بخش خاصی از فضا میتاباند؛ مثلا این نور میتواند بر حوزۀ غذاخوری تأکید کند. از آنجا که نورپردازی های عمومی برای برخی فعالیتها مانند مطالعه، صرف غذا و انجام کارهای ظریف جوابگو نیست، از نورپردازی موضعی استفاده میشود این نور معمولاً قابل تنظیم است و با بهره گیری از آن میتوان باعث تقسیم فضا شد. این نورپردازی برای کاربری هایی چون مطالعه در بستر و یا در صندلی راحتی، استحمام و موارد مشابه اینها مناسب است.
٣- نورپردازی متمرکز: در این نورپردازی بر نقطۀ خاصی از فضا تأکید میگردد برای نمایش آثار هنری و تابلوهای روی دیوار میتوان از این نوع استفاده کرد.
نکات مهم در نورپردازی های مصنوعی
به وسیلۀ نور میتوان فضایی را وسیعتر و یا کوچکتر نمایش داد. برای این منظور کافی است نورپردازی ها بر روی دیوارها و کنجهای محیط انجام شود. به این ترتیب اطراف محیط روشنتر از مرکز میشود و بزرگتر جلوه میکند، حال آنکه به عنوان مثال اگر در نورپردازی یک اتاق نشیمن تنها به یک منبع نور برای روشن کردن منطقه ای کوچک در محدودۀ مبلمان اکتفا کنیم، دامنۀ دید افراد محدود میشود و در نتیجه، فضا حتی کوچکتر از آنچه که هست، به نظر می آید. به منظور توزیع روشنی دلخواه لازم است محل قرارگیری و ترتیب چراغها به گونه ای باشد که نور کافی به قسمتهای بالایی دیوارها و سقف برسد. این امر عموماً نیاز به مکانیابی چراغها در فواصل یکنواخت دارد تا بدین ترتیب شدت روشنایی مورد نیاز در فضا حاصل شود. لازم است توزیع نور به طور معقولی یکنواخت باشد. این امر به آن معنی است که سرتاسر اتاق باید به میزان مناسبی روشن شود و از ایجاد نواحی تاریک در مساحت های زیاد جلوگیری به عمل آید. نوردهنده ها و یا عوامل نورپردازی از سقف تا میانۀ اتاق و از میانه تا کف اتاق عبارت اند از:
1- لوسترها و دیوارکوبها: حداکثر روشنایی یکنواخت را به کل اتاق میبخشند (نوردهنده های عمومی.) لوسترها و دیوارکوب باعث ایجاد تعادل در نورپردازی میشوند. این منابع نوری به دلیل تابش نور به سمت
پایین توجه را به سقف معطوف میکند و اگر مایل باشید که سقف کمتر دیده شود، بهجای استفاده از این نورها، از نورافکن های ریلی استفاده کنید.
2- نورهای مستقیم، نورهای موضعی: این منابع نوری میتوانند در قسمتهای مختلفی مانند پیشخان آشپـزخانه یا نورپردازی کابینتها به کار روند و حتی نقش جداکنندۀ دو فضا را ایفا کنند و به جای تمرکز بر
موضوعی خاص، کل فضا مثل غذاخوری را روشن میکنند.
٣- هالوژنها: یکی از انواع نورهای مستقیم محسوب میشود و برای جلوه دادن به یک جسم به کار برده میشود که اهمیت و زیبایی را بیشتر به نمایش میگذارد. نکتۀ مهم در اینجا شعاع نور است نه منبع آن. در اینجا نیز میتوان از نور افکن یاهالوژنهای ریلی استفاده کرد. برای نورپردازی موضعی از این نوردهنده ها استفاده میشود.
۴- چراغهای مطالعه: این چراغها برای مطالعه به کار میروند و شامل چراغهای رومیزی، چراغهای ایستاده و پایهدار یا حتی نورتاب (آباژور) میباشند. این چراغها انواع مختلفی دارند؛ مانند چراغهای مطالعه با نور زیاد برای مطالعۀ طولانی مدت، چراغهایی با نور متوسط برای مطالعۀ سریع و نورهای ضعیف برای تزیین میزهای کنار مبلمان. کاربرد این نورها زمانی است که شما مایل نباشید فضای کامل اتاق را فقط به مطالعه اختصاص دهید.
۵- نورهای منطقه ای یا متمرکز: از این نورپردازی برای تأکید استفاده می شود (مثلا به یک تابلو یا مجسمه) و ضمن ایجاد روشنی و تاریکی، یکنواختی فضا را برهم میزند.
۶- نور شمع: یکی از انواع نورهای منطقه ای است که امروزه در بیشتر خانه ها رایج است و به فضا حس شاعرانه میبخشد و با کمترین هزینه تهیه میشود. استفاده از شمع های بدون اشک بر روی میز چای و قهوه، میز پذیرایی و میزهای کناری، زیبا و مناسب است.
٧- نورافکنها: آنچه در خصوص انواع نورپردازی ذکر شد، اختصاص به سقف و دیوار داشت. باتوجه به عملکرد فضا میتوان نورپردازی فضا را از کف نیز توسعه داد. این تکنیک در تئاتر استفاده میشود؛ به طوری که نورها از کف صحنه به سمت بالا تابانیده میشوند. همین تکنیک در منزل با هزینه ای کم قابل اجراست. این نورافکنها را میتوان زیر گلدانها و درختچه های تزیینی یا پشت مبلمان قرار داد که تأثیر زیادی بر نورپردازی دارد و سایه ها و نقوش زیبایی روی سقف ایجاد میکند. گذاشتن نورافکنهای کوچک در گوشه ای از اتاق باعث بزرگنمایی فضای اتاق میشود و قراردادن آنها پشت وسایل بزرگ منزل مثل بوفه، مجسمه و… نمایی دراماتیک پدید می آورد و جلوۀ بیشتری به رنگ دیوارها میبخشد.
نورپردازی در فضاهای داخلی منزل
نورپردازی نشیمن: در این فضا از انواع نورپردازی استفاده میشود که عبارت اند از:
نورپردازی عمومی برای گفت وگو و فعالیتهای دیگری نظیر معاشرتهای اجتماعی استفاده میشود.
نورپردازی موضعی برای فعالیتهایی چون مطالعه و خیاطی کاربرد دارد.
نورپردازی کانونی یا متمرکز برای نورپردازی وسیع قفسه های کتاب از کف تا سقف و برای روشنایی بخشیدن به آثار منقوش واقع در دیوار به کار میرود.
در هنگام شب میتوان از لامپ های رومیزی و چراغهای پایه دار نیز استفاده کرد.
اگر تماشای تلویزیون در این فضا مد نظر باشد، باید شیوۀ نورپردازی اتاق با آن سازگار شود و از ایجاد نورهای خیره کننده و وسیع پرهیز کرد.
نورپردازی آشپزخانه
برای نورپردازی آشپزخانه، نکات زیر توصیه میشود:
در بخشهایی از آشپزخانه که محل انجام کار است، مانند سطح روی اجاق گاز، سینک ظرفشویی و سطوح روی کابینتها (برای آماده سازی وسایل آشپزی و مواد غذایی) از نورهای موضعی استفاده شود.
در بسیاری از آشپزخانه ها بعضی از کابینتها با درهای شیشه ای و به صورت ویترین ساخته شده اند و از آنها برای نمایش ظروف زیبا و تزیینی استفاده میشود. این کابینت ها نیز نیاز به نورپردازی کانونی دارند.نور کافی برای سطح روی اجاق گاز در آشپزخانه هایی که هواکش یا هود دارد، در بالای اجاق گاز است و به راحتی توسط چراغ هواکش تأمین میشود. بالای سینک ظرفشویی به یک چراغ نیاز است تا هنگام شب نور کافی برای شست وشوی ظروف و مواد غذایی فراهم شود. ترجیحاً هر یک از این چراغها باید دارای کلید کنترل مجزا باشند تا فقط در مواقع لزوم استفاده شوند.
نورپردازی اتاق خواب
برای نورپردازی اتاق خواب، نکات زیر توصیه میشود:
از کلیدهای دیمر یا همان تنظیم کننده های نور در اتاق خواب استفاده شود. بهتر است کلید چراغها در کنار در ورودی اتاق قرار گیرد تا به هنگام وارد شدن و همین طور خارج شدن از اتاق بتوان چراغها را روشن و خاموش کرد. نور موضعی برای فعالیتهایی چون مطالعه در بستر، دیده شدن کارها بر روی میز و مطالعه در صندلی راحتی درنظر گرفته میشود. در کمد دیواری اتاق به منظور دیده شدن جزئیات و رنگ لباسها به دقت از نور موضعی استفاده میشود.
در کنار کمد، آینۀ تمام قد وجود دارد که به نورپردازی موضعی نیاز دارد.
از نور عمومی برای کاربری های مختلفی از جمله تعویض لباس، گفت وگو در محدودۀ نشیمن و تماشای تلویزیون استفاده میشود.
برای نمایش بهتر آثار تزیینی، هنری و تابلوها از این نور کانونی استفاده میشود.
نورپردازی اتاق خواب کودکان
نحوه و میزان روشنایی در اتاق کودکان بسیار مهم است و تأثیر مهمی در ایجاد شرایط مطلوب برای مطالعه و آرامش و تمرکزشان دارد. برای تأمین نور مصنوعی در اتاق کودکان شیوه های مختلفی وجود دارد، از جمله:
استفاده از چراغهای گوناگون با نقش های رنگی و جذاب برای اتاق کودکان میتوان از کلیدهای دیمر استفاده کرد. این کار میتواند فضای اتاق را طوری تنظیم کند که در زمان استراحت آنها احساس خواب آلودگی کنند و راحتتر و زودتر به خواب بروند. در این فضا برای انجام تکالیف و مطالعه نور موضعی بسیار سودمند خواهد بود.
