نمایشگاه هنر ایران: قالب چلیپا در خوشنویسی و انواع آن
چلیپا یکی از پرکاربردترین قالبها و شیوههای نگارش در خوشنویسی بهویژه در ایران است.
یکی از معانی چلیپا مورب است و میتوان گفت قالبی است که در آن متنی را به صورت مورب می نویسند
ازبهترین قالب هایی است که که براى نوشتن رباعى و دوبیتى و قطعات خوشنویسى بخصوص نستعلیق استفاده مىشود، که از مجموع چهار سطر و یا مجموع دو قالب دو سطرى ایجاد مىشود. سطرها در داخل آن به شکل مورب و کج قرار مى گیرند. در این قالب ، سطرها بسیار دقیق و حساب شده در جاى خود قرار داده مىشوند. تقارن میان فضاهاى پر و خالى توازن در قطعه و چلیپا را ایجاد مىکند و آن را زیبا جلوه مىدهد. در هر دو سطر باید تمام اصول و قواعد دوسطرى رعایت شود.
طول سطرهاى چلیپا نباید زیاد کوتاه یا بلند باشد.
اندازه قلم در چلیپاى معمولی، حدود ۵/۱ تا ۵/۲ میلىمتر است.
نمایشگاه هنر ایران: خط چلیپا شکلی است از دو خط متقاطع که به زوایای قائم تقاطع کرده باشند. به نوشته امیرخانی چلیپا مورب نوشتن دو بیت یا چهار مصراع از شعری، با مضمون و پیام واحد، در یک صفحه مستطیل است. بدین ترتیب که باید چهار سطر شعر را، که امکان دارد از نظر هندسه حروف و کلمات، ناموزون و ناهمگون باشند، در مجموعه ای تناسب ببخشند، ضمن آنکه در مجموع و در هر چهارسطر، نسبتهای مشترک چون زنجیرهای پیوستگی داشته باشند و در آن اصول زیبایی رعایت شود
خوشنویسان قرنِ حاضر در ایران، براساس مشاهدات خود از نمونههای تاریخیِ چلیپا و تجربیات خویش تقسیمبندی های گوناگونی از چلیپا کردند.
این تقسیمبندیها بر دو نوعاند:
۱) انواع چلیپا براساس ساختار کرسی سطرها، که عبارتاند از:
چلیپای ساده
چلیپاهای مرکب
۲) انواع چلیپا برپایه ترکیب حروف و عبارات در سطرها، که عبارتاند از:
الف) چلیپای ساده (موافق)
ب) چلیپای غیرهمگون (ناموافق)
ج) چلیپاهای همساز (دارای ردیف شعری)
د) چلیپاهایی با چند کرسی در هر سطر