نمایشگاه هنر ایران: معرفی دودل یا دودلینگ آرت doodle و هنرمندان مطرح در این حوزه
شاید با دیدن نقاشیهای کارتونی کج و ماواج و پیچ در پیچ و یا شنیدن کلمه دودل، برایتان سوال پیش آمده باشد که واقعا «دودل آرت» یا «دودلینگ آرت» چیست و چگونه انجام میشود؟
کلمه دودل doodle و دودلینگ doodling در زبان انگلیسی از اوایل قرن 17م ظاهر شده و معنی آن چیزی شبیه به احمق یا ساده لوح بود. این کلمه از زبان آلمانی و با کلمات dudeldop و dudeltopf مشتق شده بود. این سبک نقاشی بیشتر در کارهای انجام شده توسط کودکان، آنهم به دلیل عدم هماهنگی دست و چشم و همچنین عدم تکامل ذهنی آنها بیشتر قابل مشاهده بوده است.
دودلینگ یا Doodle Art هنری اصطلاحاً احمقانه یا سرگرم کننده است که هنرمند افکار و تفکرات خود را در حالتی شوخ طبعانه و گاها احمقانه با ترسیم خطوط ساده و انتزاعی به همراه خلق شخصیت‌های کارتونی نا هماهنگ و ناموزون تلاش می‌کند افکار خود و آنچه ذهن شلوغش را به هم ریخته است در طرحهایی درهم و برهم و شلوغ به تصویر درآورد و نقاشی‌ها ساده ترسیم نماید که در عین سادگی می‌تواند معنای نمایشی پیوسته ای را داشته باشد.
در کشور ما ایران کمتر به این سبک از نقاشی پرداخته شده است و گاهاً تلاشهایی برای شناساندن این هنر به عمل آمده است.
نمایشگاه هنر ایران: احسان میرزایی فراهانی درباره این هنر گفته است: «این سبک نقاشی که به نقاشیهای سرگرمی کودکانه شبیه می‌باشد، در گذشته جدی گرفته نمی‌شد و به نوعی با نقاشیهای کودکان مقایسه می‌شد. اما هنرمندانی لایق نظیر کیت هرینگ (Keith Haring) و استیو کاتس (Steve Cutts) این هنر را در جهان متحول نمودند! به عنوان مثال آقای استیو کاتس با این سبک هنری به انتقاد به مسائل جدی اجتماعی و سیاست‌ها، نظام‌های فاسد سرمایه‌داری، اثرات مخرب شبکه‌های اجتماعی، آلودگی‌های زیست محیطی و نقش انسان بی‌خیال امروزی به عنوان مقصر تمامی این نابسامانی‌ها پرداخت و موجب شدند که این هنر مورد توجه منتقدان بسیاری قرار گرفت و نسبت به گذشته جدی‌تر گرفته شد. هنری که با زبانی کودکانه و در عین سادگی می‌تواند انتقادهای محکمی به نابسامانی‌ها در حوزه‌های گوناگون داشته باشد.»
احسان میرزایی فراهانی همچنین بیان نموده که: «در نقاشی دودل آرت هنرمند همچون جان برگرمن Jon Burgerman می‌تواند از رنگهای شاد (به اصطلاح آبنباتی) برای انتقال حس شادی و فراغت به مخاطب استفاده کند و یا اینکه همچون استیو کاتس Steve Cutts از رنگهای تیره و خاکستری (اصطلاحاً رنگهای جدی) برای انتقال مفاهیم کنشگری و انتقادی از صفات زشت و توجه به مسائل مهم استفاده نماید.»
نمایشگاه هنر ایران: احمدرضا دالوند درباره این هنر گفته است: «دودلینگ، نوعی تمرین خط‌خطی‌کردن است با پیشینه‌ی عقل و نه فقط شهود. وقتی دودلینگ به عادت روزمره تبدیل‌شود و از فرآیند سرگشتگی خارج شود، گویی فرد هم از سرگشتگی رها شده…»
هانی نجم درباره‌ی این هنر گفته است: «دودلینگ‌آرت در انگلیسی به کار کسی می‌گویند که وقتش را هدر می‌دهد. این هنر ریشه در سبک و فرم خاصی ندارد. اغلب به‌عنوان هنری غیرارادی و بدون فکر توصیف میشود که این توصیف، شایسته‌ی این هنرنیست؛ چون برعکس، باعث ایجاد تمرکز میشود. مثلاً برای افرادی که در جلسه‌ای یا پای تلفن هستند یا دانش‌آموزان در کلاس درس، تفریح بدون‌قانون و کم‌استرسی است که باعث درک بیشتر فرد از اتفاقات اطرافش میشود. دودلینگ‌آرت لزوماً پی‌گیری بدون فکر نیست، چون نظم و انضباط و لذت خاصی پشت هرطرح وجود دارد که درابتدا به‌صورت ناخودآگاه شکل گرفته است.
اولین‌بار در کلاس‌های زنده‌یاد احمدرضا دالوند با این سبک آشنا شدم. استاد دالوند اعتقاد داشتند که تدریس نقاشی به کودکان بیشتر از اینکه برای کودکان مفید باشد، برای خود معلمی که تدریس می‌کند، مفید است. در روزهای آخر عمرشان، در صحبت‌های تلفنی از من خواستند که این مسیر را ادامه بدهم.
همه در زندگی یکبار هم شده این سبک را تجربه کرده‌اند یا آن را دیده‌اند، اما چون فکرنمی‌کردند که این‌کار اهمیت خاصی داشته باشد، آثارشان را نگه‌داری نمی‌کردند و حتی از ترس تمسخر دیگران، به آثارشان توجهی نمی‌کردند. به‌خاطر همین، از گذشته‌ها، آثار کمی از این سبک مانده، اما در دهه‌های اخیر در جهان، روان‌شناسان و محققان توجه خاصی به دودلینگ کرده‌اند و این باعث شد عده‌ی بیش‌تری به این سبک روی بیاورند. به کسی که دودلینگ انجام می‌دهد دودِلِر می‌گویند.»
نمایشگاه هنر ایران: خانم سانی براون از دودل آرتیست های مشهور جهان، نویسنده‌ی کتاب «گشودن قفل قدرت تفکر متفاوت» که با نام «انقلاب دودل» نیز شناخته میشود ، درباره‌ی این هنر می‌گوید: «من به زیبایی کیفی دودل هیچ امتیازی نمی‌دهم. زیرا مهارت آموخته شده هیچ ارتباطی به کیفیت تجربه های یک دودل آرتیست ندارد. چراکه یک تصویر مطلقاً زشت، ممکن است به خالق آن، چیز قابل توجهی را آموزش داده باشد. یادگیری هدف است، نه پیچیدگی زیبایی‌شناسی.»
سانی براون بنابر گفته خودش به دودل آرتیست هایی که با مهارت بالا علاقه ای ندارد و معتقد است که زبان بصری میبایست برای کسانی که دارای استعداد یا توانایی نیستند، نامحدود باشد. او به عنوان یک علاقه مند و خوره ی سبک هنری دودل، اعتقاد دارد که این سبک نقاشی به زیرکی و هوش هنرمند نیاز دارد. او بارها گفته است: «مردم با این سبک آشنا نیستند، اما وقتی برایشان توضیح می‌دهم و مثلاً خط‌خطی کردن هنگام صحبت با تلفن را برایشان مثال می‌زنم، به‌خاطر می‌آورند که این کار را در زندگی روزمره بارها انجام داده‌اند. همانطورکه همه‌ی ما در سنین کودکی قبل از آنکه بتوانیم خواندن و نوشتن را یاد بگیریم، با خط‌خطی‌کردن روی در و دیوار یا کاغذ، نقاشیهایی را ترسیم می‌کردیم که امروزه به آن سبک دودلیسم گفته میشود! و هنر دودل آرت به این دلیل که از ناخودآگاه هنرمند سرچشمه می‌گیرد، میتوان گفت همه ی ما بطور غریزی دودلیست هستیم و حداقل یکبار در زندگی دودل آرت خلق کرده ایم.»
آقای سم کاکس (Sam Cox) نیز از هنرمندان دولینگ در جهان است که بیشتر دوست دارد آقای دودل (Mr.Doodle) صدایش کنند.
سم کاکس که در دانشگاه بریستول و در رشته‌ی طراحی تحصیل کرده است، این روزها تمام وقت خود را به طرح‌های دودل اختصاص می‌دهد. متوسط ساعات کار روزانه‌اش 15 – 16 ساعت است و کمتر کسی است که به این سبک طراحی علاقه‌مند باشد و او را نشناسد.
طرح‌هایش را در کف خیابان‌ها، دیوار خانه‌ها، اشیاء منزل، کفش، لباس، ماشین و اتوموبیل‌های گران قیمت و… هر جای دیگری که فضایی بیابد بنا بر سفارش مشتریان و یا علاقه شخصی ترسیم می‌کند. از او در سراسر جهان دعوت میشود تا با هنرش در ایجاد زیبایی‌های بصری در محیط‌های داخلی و یا خارجی عمومی سبک خاص ایجاد کند.
