نمایشگاه هنر ایران: نکاتی که باید هنگام طراحی پیکتوگرام رعایت کنید
آغاز پیدایش و تاریخچه پیکتوگرام به زمان‌هایی بازمی‌گردد که انسان‌ها برای بیان منظور و حتی اندیشه خود به جای زبان و گفتار از ترسیم شکل و نمادهای مختلف بر روی دیوارها و کوه‌ها استفاده می‌کردند. این شکل‌ها و نمادهای نوشتاری در واقع نوعی پیکتوگرام و ایدئوگرام (یا اندیشه نگاشت) بودند که سومری‌ها، چینی‌ها و مصریان باستان در زمان‌های گذشته از آنها در جهت انتقال مفاهیم مختلف استفاده می‌کردند. این نمادها با گذشت زمان و به تدریج وارد سیستم نوشتاری لوگوگرافی شدند و به صورت گسترده‌تری مورد استفاده قرار گرفتند. جالب است بدانید که پیکتوگراف هنوز در برخی نواحی و سرزمین‌ها و فرهنگ‌های فاقد سواد همچون آفریقا، قاره آمریکا و اقیانوسیه به عنوان ابزار اصلی برقراری ارتباط و حتی نوشتار مورد استفاده قرار می‌گیرند. یعنی بخش عمده ارتباط مردم با یکدیگر از طریق همین نشانه‌ها و نمادها شکل می‌گیرد. اغلب فرهنگ‌های معاصر از پیکتوگرام‌ها به عنوان نمادهای ساده، تصویری و تجسمی استفاده می‌کنند و از طریق آنها بسیاری از مفاهیم را به روش ترسیمی و جذاب بیان می‌کنند.
چگونه پیکتوگرام طراحی کنیم؟
طراحی پیکتوگرام کار چندان دشواری نیست اما برای طراحی یک نماد و یا آیکون ساده و در عین حال جذاب باید به برخی نکات مهم توجه داشته باشید تا بتوانید اطلاعات و مفاهیم مورد نظر خود را از طریق آنها بیان کنید. طرح‌های شما باید طوری باشند که هر شخصی بتواند با یک نگاه به مفهوم آن پی ببرد. بنابراین برای آنکه بتوانید مفاهیم مورد نظر خود را بدون نیاز به نوشتن کلمه و جملات طولانی و تنها از طریق رسم اشکال مرتبط به مخاطب انتقال دهید باید به نکات مهم زیر در هنگام طراحی پیکتوگرام توجه داشته باشید:
استفاده از نمادهای ساده اما مفهومی
اولین نکته‌ای که در هنگام طراحی پیکتوگرام‌های خود باید به آن توجه داشته باشید این است که از نمادها و آیکون‌های ساده و مرتبط با موضوع استفاده کنید. یک تصویر نگاشت زمانی در انتقال معنا و مفهوم موفق است که اشکال بکار رفته در آن پیچیده نباشند تا در نگاه اول به راحتی درک شوند. برای طراحی pictogram بهتر است از اشکال اصلی و آشنایی همچون ستاره، مربع و دایره استفاده نمایید و از شرح جزئیات در آنها خودداری کنید. هرچه آیکون شما ساده‌تر باشد، درک آن برای مخاطب آسان‌تر است. بنابراین سادگی و ارتباط معنایی (مرتبط بودن نماد با موضوع) به عنوان اولین و مهم‌ترین اصل در طراحی پیکتوگرام شناخته می‌شود.
عدم استفاده از رنگ‌های متضاد
انتخاب اصولی و درست رنگ نیز یکی دیگر از نکات مهمی است که در هنگام طراحی باید به آن توجه داشته باشید. استفاده از رنگ‌های متضاد (همچون آبی و قرمز) در کنار یگدیگر، حواس مخاطبان را پرت می‌کند و آنها را گیج خواهد کرد. بنابراین برای تاثیرگذاری بیشتر بر مخاطب سعی کنید از یک رنگ اصلی و سایه‌های آن به عنوان رنگ مکمل و ثانویه استفاده نمایید تا طرح خود را از حالت سادگی و یکنواختی خارج کنید. ترکیب رنگ اصلی و سایه روشن‌های آن باعث می‌شود تا مخاطب به راحتی بتواند اطلاعات اصلی را از داده‌های فرعی تشخیص دهد و تغییرات ایجاد شده را به راحتی مشاهده کند.
دقت در تعداد پیکتوگرام‌ها
اگر از پیکتوگرام برای نمایش داده‌ها، ارائه گزارش، آمار، ارقام و یا اینفوگرافیک استفاده می‌کنید به این نکته مهم توجه داشته باشید که تعداد پیکتوگرام‌های شما نباید بیش از اندازه باشد. زیرا در این صورت ذهن مخاطب به سمت دسته بندی و شمارش تعداد آنها می‌رود و به موضوع و نماد اصلی شما توجهی نخواهد کرد. افراد بسیاری وجود دارند که از پیکتوگرام برای پر کردن فضای خالی موجود در اینفوگرافیک خود استفاده می‌کنند؛ در صورتی که وجود فضای خالی در اینفوگرافیک هیچ اشکالی ندارد.
نمایشگاه هنر ایران: بنابراین برای جذاب ساختن اینفوگرافیک خود از نمادها و آیکون‌های زیادی استفاده نکنید تا مخاطب به راحتی بتواند داده‌های شما را تجزیه و تحلیل کند. حداکثر تعداد پیکتوگرامی که می‌توانید در یک اینفوگرافیک استفاده کنید 10 عدد است.
تفاوت پیکتوگرام و لوگو چیست؟
افراد بسیاری وجود دارند که گمان می‌کنند پیکتوگرام همان لوگو است و آنها را به جای یکدیگر به کار می‌برند. در صورتی که چنین نیست و این دو طرح گرافیکی شاید در ظاهر شبیه به یکدیگر باشند اما هدف طراحی و کاربرد آنها تفاوت‌های عمده‌ای با یکدیگر دارند. پیکتوگرام‌ها در واقع نوعی طرح‌های بصری هستند که با هدف انتقال اطلاعات به مخاطب طراحی می‌شوند و در محیط‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما لوگوی یک کسب و کار نوعی نماد خاص و منحصر به فرد است که هویت بصری آن بوده و به طور اختصاصی طراحی می‌شود. به عنوان مثال لوگوی کوکاکولا را تنها بر روی محصولات این برند مشاهده می‌کنیم اما پیکتوگرام‌ها در محیط اطراف ما وجود دارند و در هر مکانی قابل رویت هستند.
نمایشگاه هنر ایران: بنابراین مهم‌ترین تفاوت و وجه تمایز لوگو و پیکتوگرام را می‌توانیم در هدف طراحی آنها خلاصه کنیم. از طرفی دیگر پیکتوگرام‌ها برای انتقال اطلاعات به مخاطب طراحی می‌شوند در حالی که هدف لوگو، ایجاد تصویر ذهنی در مخاطب بوده و برای تبلیغات نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در طراحی لوگوها هیچ گونه محدودیتی وجود ندارد و طراحی آنها تماما بر اساس سلیقه شما صورت می‌گیرد اما برای طراحی پیکتوگرام‌ها باید اصل سادگی را در نظر داشته باشید و از خلق نمادهای شلوغ و پر از رنگ و طرح خودداری کنید.
جمع بندی
پیکتوگرام یا تصویر نگاشت به نمادها، طرح‌ها و علائم ساده اما مفهومی گفته می‌شود که با هدف انتقال داده‌های مهم به مخاطبان طراحی می‌شود و هر شخصی با دیدن آنها می‌تواند پیام‌شان را به راحتی درک کند. همانطور که اشاره کردیم، پیکتوگرام‌ها معمولا هشداردهنده، بازدارنده و یا راهنمایی کننده هستند که بدون استفاده از کلمه و حتی جمله سعی دارند مفهومی را با خلق یک تصویر و یا نماد مرتبط به مخاطب انتقال دهند. تابلوهای راهنمایی و رانندگی و انواع مختلف نمودارهای آماری از جمله نمونه‌های اصلی پیکتوگرام هستند که در طول روز با آنها مواجه می‌شویم و بدون فکر، معنا و مفهومشان را درمی‌یابیم.
