نمایشگاه هنر ایران: پدیده لنز فلر در عکاسی دیجیتال
در این مقاله به توضیح پدیده لنز فلر خواهیم پرداخت و به شما می‌آموزیم که چگونه می‌توان از بروز آن در عکس جلوگیری کرد.
پدیده لنز فلر (Lens Flare) زمانی ایجاد می‌شود که نوری غیر از نور اصلی وارد لنز دوربین عکاسی شده و متعاقبا به فیلم دوربین یا حسگر برخورد می‌کند. این پدیده به شکل یک چند ضلعی خاص در تصویر ظاهر می‌شود که به شکل دیافراگم بستگی دارد. این موضوع می‌تواند کنتراست یک عکس را به طور قابل‌توجهی کاهش دهد و یک اثر نامطلوب ایجاد کند.
با این حال برخی از شکل‌های لنز فلر می‌تواند جلوه هنری یک عکس را افزایش دهد. دانستن ویژگی‌های آن به شما کمک می‌کند از آن استفاده یا اجتناب کنید. پس با ما همراه باشید تا ویژگی‌های لنز فلر را بررسی کرده و بتوانید بهتر از آن استفاده کنید.
چه چیزی مشاهده می‌شود؟
نمایشگاه هنر ایران: در تصویر بالا اثرات فلر در سمت راست و بالای تصویر ایجاد شده که به خاطر تابش نور خورشید بوده است. این اشکال که معمولا 5 یا 8 ضلعی هستند به شدت کنتراست تصویر را کاهش می‌دهند. این اثرات چند ضلعی اندازه‌های متفاوتی دارند و می‌توانند آنقدر بزرگ شوند که بخش قابل توجهی از تصویر را اشغال کنند. به دنبال منبع ایجاد فلر در نزدیک اشیا بسیار روشن بگردید، اگرچه ممکن است بسیار دورتر از منبع واقعی دیده شود.
لنز فلر می‌تواند شکل‌های زیادی داشته باشد. مثلا یک یا چند شکل چند ضلعی یا رگه‌های روشن.
چه اتفاقی می‌افتد؟
این مشکل درواقع به خاطر لنزهاست که شامل عدسی‌های متعدد هستند. این اثر ناشی از نوریست که به صورت غیر مستقیم به لنز برخورد می‌کند.
عناصر موجود در لنز اغلب حاوی نوعی پوشش ضد انعکاس هستند که هدف آن به حداقل رساندن لنز فلر است. با این حال هیچ لنزی نمی‌تواند آن را به طور کامل حذف کند. نور طبیعی تنها بخش کوچکی از خود را فرستاده و باقی نورهای غیر مستقیم باعث بازتاب شدن در لنز شده و اثر فلر ایجاد می‌کنند. لنز فلر با شکل‌های چند ضلعی، به نظر می‌رسد با نوری ایجاد می‌شود که در لبه‌های بیرونی دیافراگم لنز منعکس می‌شود.
اگرچه لنز فلر از نظر فنی ناشی از بازتاب‌های داخلی است، اما اغلب به منابع نور بسیار شدید نیاز دارد تا به طور قابل توجهی تاثیر بگذارد. منابع نوری که می‌توانند این پدیده را رقم بزنند، نور خورشید، نور مصنوعی و یا ماه کامل هستند. حتی اگر عکس شامل هیچ منبع نور شدیدی نباشد، نور سرگردان که از زوایای خارج از کادر می‌تابد ممکن است هنوز هم وارد لنز شده و بازتاب ایجاد کند. معمولاً نوری که خارج از زاویه دید قرار دارد، به بهبود شرایط نور در تصویر نهایی کمک نمی‌کند. اما همین نور ممکن است مسیر ناخواسته را طی کرده و به حسگر برسد.
کاهش لنز فلر با هود لنز
یک هود لنز خوب تقریبا می‌تواند لنز فلر ناشی از نور خارج از زاویه دید را حذف کند. فقط باید اطمینان حاصل کنید که این هود دارای سطح داخلی کاملا بدون انعکاس است. اگرچه استفاده از هود لنز ممکن است یک راه حل ساده و نسبتا خوب به نظر برسد، اما در واقع نمی‌تواند مانع ورود تمام نورهای سرگردان خارج از زاویه شود.
این مسئله به ویژه زمانی مشکل ساز می‌شود که می‌خواهید از یک لنز واید یا اولترا واید استفاده کنید. به این صورت هود لنز زاویه دید را محدود خواهد کرد، در حالی که شما برای بدست آوردن زاویه دید گسترده‌تر و وسیع تر از لنز واید استفاده کردید.
هودهای گلبرگی اغلب بهتر از بقیه هودها از لنز محافظت می‌کنند. این به این دلیل است که سایز حسگر را در نظر گرفته و زاویه دید بیشتری را در اختیار شما قرار می‌دهند. در واقع بخشی از آن که کوتاه‌تر است زاویه دید بیشتر و بخشی که بلندتر است زاویه دید کمتری را می‌دهد.
اگر هود لنز کافی نبود، راهکارهای ساده دیگری نیز وجود دارد. قرار دادن یک دست یا تکه‌ای کاغذ تیره در کنار لنز می‌تواند همانند یک هود لنز عمل کند. همچنین می‌توانید از یک هود لنز قابل تغییر استفاده کنید. گرچه مقداری گران‌تر است اما خیال شما را از بابت زاویه دید راحت می‌کند.
با وجود تمام این اقدامات، هیچ راه‌حل تضمینی وجود ندارد. گذاشتن هود لنز در دنیای واقعی نمی‌تواند به طور کامل نور سرگردان خارج از زاویه دید را مسدود کند.
تاثیر نوع لنز
نمایشگاه هنر ایران: به طور کلی، لنزهایی با فاصله کانونی ثابت (یا پرایم)، نسبت به لنزهای زوم کمتر در معرض پدیده لنز فلیر قرار می‌گیرند. علاوه بر مشکل نبود یک هود لنز مناسب برای تمام فواصل کانونی در لنزهای زوم، سیستم پیچیده‌تر عدسی‌ها و نحوه چینششان نیز یک ایراد بزرگ برای آن‌ها به حساب می‌آید و می‌تواند اثر لنز فلر را بیشتر نشان دهد. بنابراین لنزهای زوم دارای سطوح داخلی بیشتری هستند و نور می‌تواند بازتاب بیشتری در آن‌ها داشته باشد.
لنزهای واید اغلب طراحی می‌شوند تا نسبت به منابع نور درخشان، مقاومت بیشتری داشته باشند. احتمالا به این دلیل است که تولید کننده می‌داند این لنزها خورشید را در داخل یا نزدیک زاویه دید خواهند داشت.
لنزهای مدرن و گران قیمت معمولا حاوی پوشش‌های ضد انعکاسی بهتری هستند.
کاهش لنز فلر با ترکیب‌بندی
اگرچه عکاسان هرگز دوست ندارند انعطاف‌پذیری هنرمندانه‌شان را به دلایل فنی نادیده بگیرند، اما برخی از ترکیبات ممکن است در به حداقل رساندن لنز فلر بسیار موثر باشند. بهترین راه‌حل‌ها آن‌هایی هستند که هم خلاقیت و هنر را کور نکنند و هم کیفیت فنی کافی داشته باشند.
یک روش موثر این است که عناصر را به گونه‌ای در تصویر خود قرار دهید که هیچ منبع نور شدیدی برای ایجاد لنز فلر وجود نداشته باشد. در تصویر سمت چپ، تنه یک درخت مانع ورود نور به لنز شده است. حتی اگر منبع نور داخل تصویر قرار نگرفته باشد، عکاسی از موقعیتی که در آن منبع نور مسدود شده نیز می‌تواند لنز فلر را کاهش دهد.
بهترین حالت این است که در خلاف جهت نور عکس بگیرید. یعنی پشتتان را به منبع نور کنید. اگر چه این همیشه هم ممکن نیست. حتی تغییر زاویه کمی در لنز هم می‌تواند ظاهر و موقعیت لنز فلر را تغییر دهد.
تجسم لنز فلر با پیش‌نمایش عمق‌میدان
شکل و موقعیت لنز فلر بسته به تنظیمات دیافراگم تغییر می‌کند. تصویر منظره‌یاب در یک دوربین DSLR شاید در زمانی که از دیافراگم‌های بسیار باز استفاده می‌کنیم ، لنز فلر را به ما نشان دهد، اما ممکن است لنز فلر بعد از نوردهی و ثبت عکس نمایان شود. پیش‌نمایش عمق میدان در منظره‌یاب را می‌توان برای شبیه‌سازی آنچه که لنز فلر ایجاد خواهد کرد، به کار برد. اما توجه داشته باشید که این کار نیز تصویر نمایش داده شده در منظره‌یاب را به طور قابل‌توجهی تیره خواهد کرد.
پیش‌نمایش عمق میدان معمولا در قسمت مانت لنز یافت می‌شود. همچنین برای شبیه‌سازی رگه‌ها و اشکال چند ضلعی فلر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دکمه هنوز برای شبیه‌سازی تصویر نهایی کافی نیست، چون لنز فلیر وابسته به طول نوردهی است.
نکات دیگر
نمایشگاه هنر ایران: فیلترهای لنز ، مانند عناصر داخلی لنز، باید یک پوشش ضد انعکاس خوب داشته باشند تا اثر لنز فلر را کاهش دهند. فیلترهای UV، پولاریزه و ND، همگی می‌توانند با ارائه سطوح اضافی که مانع از عبور نور می‌شوند، لنز فلر را کاهش دهند.
اگر در هر حالتی باز هم لنز فلر ایجاد می‌شد، افزایش کنتراست موضعی در نرم‌افزارهای ادیت و ویرایش عکس نظیر فتوشاپ و لایت روم نیز می‌توانند به بهبود عکس و کاهش این اثر کمک کند.
