نمایشگاه هنر ایران: آشنایی با هنر اغراق آمیز کاریکاتور
هنر کاریکاتور به معنی طراحی از یک شخص، موجود زنده یا شیء است که در آن اعضای بدن و شکل ها به منظور ایجاد حس طنز و طعنه تغییر حالت داده و در آن ها اغراق می شود. یک کاریکاتور خوب نه تنها در عین اغراق آمیز بودن شباهت با موضوع اصلی را حفظ می کند، بلکه بخشی از ویژگی های شخصی و جوهره ناملموس آن را نیز به تصویر می کشد. هنر کاریکاتور می تواند ویژگی های منحصر به فرد یک شخص را به خوبی نمایان کند کاری که گاهی پرتره های واقع گرایانه از انجام آن عاجزند. یک کاریکاتور خوب سه ویژگی دارد:
قابل شناسایی بودن
اغراق
ویژگی های شخصیتی
نمایشگاه هنر ایران: از ویژگی های هنر کاریکاتور به آسانی قابل شناسایی بودن موضوع است. کاریکاتوری که از چهره یک شخص طراحی می کنیم – هر چقدر هم که سطح اغراق آمیز بودن آن بالا باشد – باید بلافاصله برای کسانی که آن شخص را می شناسند قابل تشخیص باشد. “قابل شناسایی” لزوماً به معنی “شباهت” نیست. هنر کاریکاتوریست در این است که بدون طراحی دقیق جزئیات یک چهره، ویژگی های اصلی آن را به بیننده نشان دهد. در کاریکاتور می توان از عناصر دیگری نظیر لباس هایی که فرد اغلب می پوشد، شیوه ایستادن، مدل مو و… نیز بهره برد.
اغراق در هنر کاریکاتور یک اصل است
یک طراح پرتره تمام تلاش خود را می کند که نتیجه کارش شبیه به موضوع طراحی باشد. هدف یک کاریکاتوریست هم همین است با این تفاوت که با اضافه شدن عنصر اغراق به طرح، نتیجه کار انتزاعی تر و منحصر به فردتر می شود. سطح اغراق در همه کاریکاتورها یکسان نیست. هنر کاریکاتور می تواند از طراحی پرتره با درجه کمی از اغراق تا طراحی های پر از اعوجاج و تغییرات سنگین تناسب های چهره و بدن را شامل شود. میزان اغراق در کاریکاتور را تنها توانایی کاریکاتوریست در حفظ ویژگی قابل شناسایی بودن موضوع محدود می کند. زیرا هنگامی که عنصر اغراق از کنترل کاریکاتوریست خارج می شود، نتیجه نهایی منطبق با موضوع کاریکاتور نخواهد بود. همچنین تنها یک روش برای ایجاد اغراق در کاریکاتور وجود ندارد. هر چهره چندین ویژگی مخصوص به خود را دارد که برای ایجاد اغراق می توان روی آن تمرکز کرد. برای یک کاریکاتوریست چشم های یک فرد مهم ترین موضوع برای ایجاد اغراق هستند و برای کاریکاتوریست دیگر گوش های همان فرد جلب نظر می کند.
نمایشگاه هنر ایران: همچنین ممکن است اجزای چهره یک فرد دارای پتانسیل فراوانی برای اغراق کردن باشد ولی انتخاب این عناصر باید با توجه به پیامی که کاریکاتوریست قصد انتقالش را دارد صورت بگیرد. هنگامی که بیننده بلافاصله موضوع کاریکاتورها را با توجه به اجزای اغراق شده شناسایی کند یعنی کاریکاتوریست در استفاده از عنصر اغراق موفق عمل کرده است.
نشان دادن ویژگی های شخصیتی در کاریکاتور
یک کاریکاتور عالی از ویژگی های ظاهری موضوع عبور می کند و ویژگی های ناملموس و ظریفی را که در آن فرد وجود دارد به تصویر می کشد. کاریکاتوری که این ویژگی ها را به خوبی نمایش دهد نه تنها توسط بینندگان به سرعت شناسایی می شود، بلکه بینندگان با آن ارتباط برقرار کرده و تحت تاثیر آن قرار می گیرند.
نمایشگاه هنر ایران: یکی از روش های کلیدی کاریکاتوریست ها برای نشان دادن ویژگی های شخصیتی، نشان دادن احساس در چهره کاریکاتور است. آنچه ما هر روز در چهره دوستان و نزدیکان خود می بینیم فراتر از اعضای چهره فیزیکی است. حالات چهره و احساسی که در صورت افراد مختلف می بینیم عامل اصلی ارتباط برقرار کردن ما با آن ها و شناسایی آن ها است و نه گوشت و استخوان. گاهی ابروهای بالا رفته، یک لبخند کج یا چشم های ریزشده در توصیف موضوع کاریکاتور بسیار موفق عمل می کنند.
فراموش نکنید که هنگام طراحی کاریکاتور زبان بدن و ژست غالب بدن موضوع طراحی را هم در نظر بگیرید. گفته معروفی بیان می کند که یک دوست می تواند دوستی را که در حال گام برداشتن است از دور تشخیص دهد. این گفته در هنر کاریکاتور هم صدق می کند. نمایش شیوه ایستادن یا راه رفتن موضوع طراحی به قابل تشخیص بودن آن کمک فراوانی می کند.
