نمایشگاه هنر ایران: الگوهاى آماده در خیاطى
تا ایــن مرحلــه از کار، بیشتر وســایل دوخت را آموزش دیده و تمرین کرده اید. اکنون آمادگی دارید تا یک مــدل لبــاس را از روی مجله ژورنال انتخاب و کپی بــرداری کنید، برش بزنیــد و بدوزید. چنانچه مراحــل مختلــف کاری را با دقت دنبــال کنید و طبق آموزش های ارائه شــده دوخت را انجــام دهید، یک مدل لباس را خودتان جهت استفاده آماده کرده اید.
الگوهای آماده و روش به کاربردن آن
الگوهــای آمــاده را میتوان به راحتــی تهیه کرد. مؤسســات مختلفی هســتندکه ایــن الگوهــا را آماده مىکننــد و در پاکــت مخصــوص مىگذارنــد و در فروشــگاه ها و دکــه ى روزنامــه فروشــى ها به فروش میرســانند. در فروشــگاه، مجلهای دراختیار خریدار مىگذارندتا خریدار مدل خود را انتخاب کند. ســپس بنا به انتخاب مدل وســایز دلخواه الگو را در دسترس خریدار مىگذارند. ایــن الگوهــا از هر لحاظ کاملاند. بــه این مفهوم که تمام قطعات الگو براى برش پارچه، آســتر، لایی،
دهانه ى جیب، کیسه ى جیب و غیر آنها درآن پاکت اســت. همچنین، گشــادی های لازم، با توجه به مدل، منظور شده است.ً مثلا برای پالتو که روی لباس پوشیده میشود الگو با گشادی بیشتری رسم شده است. توجــه کنیدکه اســتفاده از الگوهــای حاضری به تخصص یا مهارت خاص نیاز ندارد. در بعضــی موارد ایــن الگوها حتــی اضافه درز را نیــز درنظر گرفته اند. به جزالگوهــای آماده در پاکت، مجلاتی نیز هســت که مدل های مختلفــی از لباس در آن طراحی شــده و به صورت دفتر راهنمای الگوهای مختلــف در اندازه های متفاوت ضمیمه ی این مجلات است. شــماره و اندازه ســایز درکنار تصویر قید شــده اســت. با توجه به اندازه ی خود، مــدل دلخواه خود را انتخاب کنید. ســپس کد منــدرج در کنار طرح را در قسمت راهنمای مجله پیدا کنید. توضیحات ارائه شــده در آن را مطالعــه کنید و با توجه به جدول اندازه گیری مجلــه اندازهه ای خود را کنید و اندازهى دلخواه را انتخاب و الگوی آن را ازروی نقشه پیدا کنید.
روش تطبیق اندازه ى شــخص با اندازه ی استاندارد
برای به دســت آوردن ســایز خود کافی اســت به اندازه های ضمیمه ى مجله ای مراجعه کنید. در کلیه ى مجلات یا الگوهای آماده،اندازه های ســایز یادداشت شــده اند. ابتدا اندازه ى خود رابگیریدو با مجله مقایسه کنید. بهترین روش، مقایســه ى اندازه ى دورسینه است که مشخص کننده ی سایز است.ِ هنگام مقایســه ى اندازه ها امکان دارد اندازه هایتان دقیقاً با اندازه های استاندارد یکی نباشند. نزدیکترین اندازه در دفتر راهنما در پیراهن، به اندازه ى دورسینه و در دامن به اندازه ى دورباسن است.ِ هنگام مطالعــه ى راهنمای مجلات، توجه کنید که اندازه های داده شــده براساس سانتیمتر باشد. چنانچه اندازه ها براساس اینچ قید شده باشد آن را به سانتیمتر تبدیل کنید. ســپس اندازه ها را با اندازه ی خود تطبیق دهید. قبل ازبــرش پارچه حتماً قدلباس،دورســینه،بلندی ســینه،دور کمر، قدآســتین و طول بالاتنه ى خود را با الگــو مطابقت دهید. در صورت نیاز میتوانید طول قد را به دلخواه تغییر دهیدوبا توجه به روشی که آموزش داده میشود آن الگو را به اندازه خود تغییر دهید.
توجه!
با توجه به سایزانتخاب شده، تمام مدل های مختلف طراحی شــده در یک مجله یک سایز است. چنانچه اندازه ی 38مناسب شماست، برای مدل پیراهن یا کت و پالتو نیز همان اندازه برایتان مناسب خواهد بود. برای مثال، مدل و ســایز دلخواه را مشخص کنید. ســپس شماره ی نقشــه ی همراه را با شــماره های الگو یادداشت کنید.
شماره ى طرح: 108
شماره ى نقشه: ب
شماره های الگو: 1-2-3
طرح خطوط را مشخص کنید. اندازه ی — 38
طرح رنگ خطوط را مشخص کنید: سیاه
درکنــارقســمتهای الگو شــماره و علایمی براى راهنمایی در برش و دوخت قید شــده است. باید توجه کرد هنگام الگوبرداری انتقال تمام علایم و شــماره های کوچک موجود در الگو بر روی کاغذ الگو الزامی است. این علایم شامل خط راستا، ادامه ى خطها، چین کش، پیلــی نقاط وصل، محل جا دکمه و دکمه،دولای پارچه و… است.
روش کپی برداری و استفاده از نقشه
روی نقشــه، در قســمت حاشــیه ى بــالا و پاییــن شــماره هایی است. در قســمت بالای نقشه شماره های فرد از چپ به راست و در قسمت پایین نقشه شماره های زوج از راست به چپ است. در داخل نقشــه در کنار خطــوط، الگوی دلخواه این شــماره نیز چاپ شده اســت. ضمن مطابقت دادن شــمارهای که یادداشــت کرده اید با شــماره ى حاشیه نقشه و امتداد مستقیم آن بر روی نقشه، میتوانیدقسمت دلخواه الگو را در داخل نقشــه پیدا کنید و روی کاغذ پوستی انتقال دهید.
روش انتقال الگو روی کاغذ پوستی: نقشه را روی میز پهن کنید و روی نقشه یک برگ کاغذپوستی قرار دهید. خطوط نقشه را دنبال و الگو را روی کاغذ منتقل کنید. چنانچــه خطوط نقشــه کمرنگ باشــد یــا کاغذ پوستی تان شفاف نباشد و به راحتی نتوانید کپی برداری کنید، بهتر است پس از مشخص شدن الگو روی نقشه، خطــوط مورد نظر را بــا ماژیک یا خــودکار پررنگ کنید. سپس کاغذ پوســتی را روی نقشه قرار دهید، به طوری که کاغذ از روی نقشــه حرکت نکند باسوزن کاغذ را روی نقشه وصل کنید و خطوط نقشه را روی کاغذ منتقل کنید. توجه کنیــد کلیه ى علایــم روی الگو را شــامل شماره های کوچک، مطالب روی خطوط، سجاف ها، جیبها و …، که روی نقشــه ی اصلی است، با همان شــکل روی کاغذ کپی کنید. ســپس کاغذ پوستی را برداریــد و دورالگو را قیچی کنید. الگو آماده ى برش است.
راهنمای علایم موجود در روی الگو
1- خط منقطع: چنانچه لبه ى الگویی با خطهای بلند منقطع نشــان داده شــود، این قســمت الگو باید روی دولای بســته پارچه قــرار گیرد. بنابراین، این قســمت به اضافه درز برای دوخت نیاز ندارد.
2- راه پارچه: خط راستا این علامت در روی الگو به منظور قرارگرفتن الگو روی راستای پارچه است، یعنی با ترکی پارچه موازی قرار مىگیرد. براى تنظیم راســتای پارچه، باید الگو را روی پارچه طوری قرار دهید که اندازه ى علامت راستا تا لبه ى پارچه درسرتاســر الگو به یک اندازه باشد. در بیشتر قسمت های الگو، خط وسط جلو و وسط پشت حکم خط راستای الگو را دارد.
3- ایــن علامــت ـــ بــر روی درز الگو نشــان دهنــده ى ابتدا و یــا انتهای چاک در لباس اســت. در این محل زیپ یا ســجاف دوخته میشــود. در بعضی از موارد نیز باز اســت، مثل چاک دامن و چاک لبه ى آستین.
4- چاک : این علامت بر روی الگو نشــان دهنده ى چاک در لباس اســت. محل دلخواه بــرای دهانه ى جیب، چــاک در جلو یا سرآســتین و …اســت. باید چاک را به اندازه ى خط طراحی شده درست کرد.
5- دکمــه : این علامت نشــان دهنده ى محل دوخت دکمه است.
6- جادکمه : این علامت در روی الگو نشــان دهنده ى محل دوخت جادکمه به اندازهى داده شده است.
7- پیلی : این علامت در الگو نشــان دهنــده ى پیلی در لباس اســت: پیلی هــا را در جهت علامت فلش یا با قــراردادن علامت برروی علامت ¡ تنظیم و آنها را با سوزن ثابت کنید. سپس روی لبه ی پیلی را اتو کنید.
8- شــماره هایى کوچک همراه خطی روی الگو کنار درزها این اعداد که در دو قسمت الگو مشابه هم اند براى منطبق کردن دو قســمت الگو با یکدیگرند مثل وصل یقه، آستین، درز پهلو و …
9- این علامت نشان دهنده ى این است که رسم قسمتی از الگو در نقشه جا نگرفته و ترسیم آن نیز مهم و نیاز به دقت دارد. این قســمت، از الگوی اصلی جدا شده، با همان شماره در کنارآن کشیده شده است. در این زمان شــما دو قســمت را از روی خطوط روی کاغذ کپی و با چســب نواری خطــوط را به یکدیگر وصل کنید. یا بعد از کشــیدن قســمت الگــوی اصلی دوخط باریک الگوی اصلی را با توجه به حروف یا شــماره ى مشــابه روی دو خط باریک تکــه ى الگو منطبق کنید و در ادامه ى آن تکه ى دیگر الگو را بکشــید تا الگو کامل شود.
10- گاهی یک قســمت ازالگو بزرگتر از نقشــه اســت و تمام الگو روی نقشــه جا نمیگیرد و قسمت مهم الگو در نقشــه کشیده شده است. در ادامه ى خط الگو علامت فلش âرسم شــده و بعد از آن اندازهای نوشته شده است. اندازه را به بلندی الگو اضافه کنید تا الگو کامل شود.
11- این علامت نشــان دهنده ى چینکــش کردن اســت. باید دوطرف خــط درز را با فاصله ى 2میلیمتر با درجه ى درشــت چرخ کنید یا با دست شلال ریز بزنید. ســپس از یک طرف دو سرنخ را بگیریــد و به آرامی بکشــید، تا به طــور منظم محل موردنظــر چین بخــورد و به اندازه ى قســمتی که باید وصل شود درآید.
12- این علامت، نشــان دهنده ى خورد دادن اســت، به طوری که ایــن خورد تبدیل به چین نشــود، بلکه اضافه براثر خــورد دادن در دوخت محو شود. دو طرف خط درز را با فاصله ى 3میلیمتر از یکدیگر با بخیه درشــت چرخ کرده و ســردو نخ را
با هم بگیریدو به یک انــدازه محل موردنیاز را خورد دهید. اگر علامت مورد نظر مابین دو ستاره*قرار گیرد خورد را باید در همان محل بدهید. این نحوه ى خورد دادن معمولاً در بالای آستین یا روی درز سرشانه پشت و یادرز پشت آستین دو تکه به کار برده میشود. پس از خورد دادن باید آن را توسط اتو محو کنید.
13- توجه داشته باشید، الگوها بدون اضافه درزند و مقــدار اضافه دوخت هنگام برش برای قســمت های مختلف الگو متغیر اســت. بهتریــن اندازه ی اضافه های درز برای برش پارچه به شرح زیر است:
الف) سرشانه، حلقه، برشهای دورسینه و پشت 1/5سانتیمتر
ب) درز پهلوها 2الی 3سانتیمتر
ج) جلو لباس وقسمت سجاف 1سانتیمتر
د) مقداردرزپایین لباس بــرای پس دوزی 3الی 5 سانتیمتر
هـــ) اضافه بــرای لبه هایـیکه چرخکاری میشــود 1سانتیمتر
14- شــماره های یکســان بــر روی الگوهــا، نشــاندهنده ی محل اتصــال آنها به هم اســت. برای مثال، در سرشــانه ی جلو عدد 1بر سرشــانه ی پشت به همان عدد 1وصل میشود.
15- سعی کنید مقدار اضافه دوخت در تمام برش ها به یک اندازه باشد تا هنگام دوخت حتی بدون کوک شل هم بتوانید دوخت را انجام دهید.
16- پاک دوزی تمیــزدوزی و ِ پرو لباس در هر مرحله فراموش نشود.
تطبیق الگوهای آماده با اندازه های بدن
تهیه ی الگوهای آماده بســیار آســان و ساده است. مهم پروگیری آن و میزان کردن الگو به بدن شــخص است. ممکن است بیشتر اندازه های یک الگو، با توجه بــه تطبیق اندازه ها مطابق اندازه های شــخص موردنظر باشد ولی در یک یا دو اندازه تفاوت داشته باشد. ً مثلا الگو در قسمت دورباسن گشادتر یا تنگتر از اندازهی لازم باشد یا بالاتنه کوتاه یا بلندتر از حد معمول باشد. نابراین، انتخاب و برش از روی الگوهای آماده ی تنظیم برای اندازه های اندام شخص بسیار مهم است.
– چنانچــه قدبالاتنه بلندتر از اندازهی الگو باشــد کافی است فاصله ی نقطه ی زیرحلقه ی آستین، قسمت درز پهلوی الگو و خط کمر رانصف و خطی به موازات خط ســینه یا کمر رسم کنید. سپس این خط را بچینید و بــه اندازه ی لازم در فاصله ی خط چیده شــده اضافه کنید و روی کاغذ بچسبانید و همین کار را در قسمت پشت الگو هم انجام دهید.
– چنان چه اندازه ی بالاتنه کوتاه تر از اندازه ی الگو باشد به اندازه ی موردنظر از روی خط رسم شده روی هم قرار داده، و کوتاه کنیــد. بدین ترتیب به اندازه ی پنس ها دست نخواهد خورد.
– هــرگاه اندازه ی دورســینه بیشتر از الگو باشــد از وســط خط سرشــانه خطی عمود به خط کمر وصل کنید. ســپس این خط را بچینید و به اندازه ی موردنیاز اضافه کنید، تا اندازه ی لازم به دست آید. و همین عمل را در الگوی پشت نیز انجام دهید. توجه کنید فرم و ترکیب پنس ها تغییر نکند.
– هــرگاه انــدازه ی دورســینه ی شــخص کمتر از الگو باشــد از وسط خط سرشــانه خطی عمود به خط کمر وصــل کنید و این خــط را بچینید و بــه اندازه ی موردنیاز روی هم قرار دهید. حال اگر اندازه ی سرشــانه مناســب است فقط در
قســمت ســینه تنگ کنید و به اندازه ی سرشانه دست نزنیــد و برای اینکه الگو، صــاف روی میز قرار گیرد وســط پنس درز پهلو را بچینید و الگو را صاف کنید. در این حالت پنس پهلو پهنتر خواهد شد.
– هرگاه اندازه ی دورباسن بزرگتر یا کوچکتر از الگو باشد از خط وسط جلو و پشت به اندازه ی لازم اضافه یا کم کنید. طبیعی است که ساسون ها در قسمت کمر باید جابه جا شود ضمناً درصورتی که اندازه های قددامن نیاز به تغییر داشته باشد بادرنظرگرفتن قددامن، الگوی مورد نظر را کوتاه یا بلند کنید.
نحوهی قراردادن الگو روی پارچه
پس از اجرای فعالیت عملی ،2الگوآماده اســت تا روی پارچه قرارگیرد.جهت تکمیل این قسمت مراحل کاری زیر را انجام دهید توجه داشــته باشید که مقدار پارچه به مدل وعرض پارچه بستگی دارد.
1- چنانچه الگو دارای چین و چروک است قبل از هر کاری آن را اتوکنید تا چروک ها برطرف شود و الگو صاف روی پارچه قرار گیرد.
توجه!
شــماره گذاری روی تکه های الگوی کپی شده را فراموش نکنید. یک بار دیگر کلیه ی علایم موجود در روی الگو را مثل علامت راستای الگو، دولای بسته یا باز، دکمه و جادکمه و شماره های محل وصل تکه های الگو به یکدیگر و همچنین تعداد دفعات برش هر تکه را بررسی کنید.
2- ترکی پارچه همیشــه کمی محکــم و جمعتر از قسمت های دیگر پارچه است.به همین دلیل،این قسمت را قبل از هر کاری بچینید.اگر پارچه نیز چروک بود و نیاز به اتو نیاز داشت آن را اتو کنید.
3- چنانچــه پارچــه دارای خــواب و ناخواب و نقوش سربالا یکطرفه است، باید دقت کرد کلیه ی الگوهــا، با توجه به طرح و خواب پارچه در یک ســو قرار گیرند و یا پارچه، دارای حاشــیه باشد. باید توجه کرد که قصد دارید این حاشــیه در چه قسمتی از لباس قرارگیرد، الگــو را برمبنای آن روی پارچه قرار دهید. همیشــه جهت قراردادن الگو روی دولای پارچه روی الگو در داخل تای پارچه قرار میگیرد.
4- الگوها را روی پارچه و در کنار هم قرار داده، پــس از اطمینان از صحت چیدمان،آنهــا را به پارچه سنجاق کنید.
5- دورتــادور الگو را با توجه بــه اضافه درزمورد نیاز، قیچی کنید و سپس دورتادور الگو را کوک شل بزنیــد یا با کاربن همرنگ پارچه،یا رولت کردن روی پارچه منعکس کنید. سپس دوخت را آغاز کنید. قبل از دوخت، روی پارچه را با چســباندن یک تکه نوارچسب کاغذی مشخص کنید.
6- پنس ها را بدوزید و اتو کنید. درزها را، با توجه به علایم، کوک بزنید. پس از وصل تکه ها به یکدیگر، لباس را پرو کنید.
7- لبه ی اضافه درزها را با چرخ سردوز تمیزدوزی کنید، پس از انجام مراحل، درزها را چرخ کنید.
8- با توجه به مدل، قسمت های مورد نیاز را با اتو، لایی بچسبانید. مثل کمر، یقه، مچ، سجاف و….
9- یقه را بدوزید و حلقه های آستین را چرخ کنید و کمی خورد دهید. سپس آنها را به محل خود وصل کنید.
10- پس از دوخت تمام قسمت ها، بار دیگر درزها را اتو کنید و دکمه وجادکمه ها را بدوزید.
