عکاسی مفهومی در ایران از کجا و کی شروع شد؟

نمایشگاه هنر ایران: عکاسی مفهومی در ایران از کجا و کی شروع شد؟

عکاسی مفهومی در ایران

پشت پرده هر سبک عکاسی ، رازهایی نهفته است که کشف آن‌ها برای بسیاری از علاقه‌مندان به یک سرگرمی و هدف دائمی مبدل شده است!

از همان ابتدای اختراع دوربین، هنرمندان از آن به‌عنوان وسیله‌ای برای نشان دادن یک واقیت اشتباه یا ایده مفهومی استفاده می­‌کردند. یکی از اولین عکس‌های این چنینی متعلق به Hippolyte Bayard است که در سال 1840 ثبت شده است. اسم این اثر سلفی مرد مرده می­‌باشد که از اولین نمونه‌های عکاسی مفهومی به‌شمار می‌آید.

اولین عکاس مفهومی

نمایشگاه هنر ایران: هرچند که لفظ ” عکاسی مفهومی ” در دهه 1960 میلادی برای اولین بار به‌کار برده شد، اما هر استفاده‌ای از عکاسی که مفهومی را برساند و یک جنبش مفهومی ایجاد کند، در این دسته عکاسی قرار می‌گیرد.

اما عکاسی مفهومی چیست؟

آیا تا به حال درباره آن شنیده‌اید یا تلاش کرده‌اید که چنین عکس هایی بگیرید؟

هنرمندانی که در این زمینه کار می­‌کنند چه کسانی هستند؟

در کشورمان ایران چه کسانی کار عکاسی مفهومی می­‌کنند؟

عکاسی مفهومی یکی از زیر شاخه‌های عکاسی است که از هرشخصی بپرسید، تعریف متفاوتی به‌شما ارائه می‌‌دهد!

این اتفاق به نوعی ماهیت هنر است که از اول بوده و و تا زمانی که انسان‌های هنرمند فعالیت می‌کنند، وجود خواهد داشت. اگر بخواهیم درباره‌ی تاریخچه مدرن عکاسی مفهومی صحبت کنیم، باید به این نکته اشاره کنیم که که حدود ده سال است که مردم به‌صورت حرفه‌ای درزمینه عکاسی مفهومی فعالیت می‌کنند.

عکاسی مفهومی واقعا چیست؟

زمانی که به افراد می‌­گویم که ” این عکس یک اثر مفهومیست ” برخی می­‌پرسند ” یعنی چه ؟ ”

1Nikon D5500 – f/4.5 – 1/250s – iso 1000

نمایشگاه هنر ایران: عکاسی مفهومی در اکثر مواقع یک ایده تخیلیست و به‌نظر غیر واقعی می‌­آید. البته برخی عکاسان، آثاری ثبت می­‌کنند که الزاماً تخیلی نیستند؛ آن‌ها با تغییردادن برخی نکات تصویر، به بزرگنمایی واقعیت می­‌پردازند. عکاسی مفهومی شغلیست که بذر آن یک مفهوم یا ایده است، این درحالیست که در عکاسی روزمره، عکاسی با انتخاب یک تصویر یا مکان آغاز می­‌شود.

در عکاسی مفهومی شما با یک ایده شروع می‌­کنید، در این مرحله شما باید بیاندیشید که عکس نهایی را چگونه می­‌خواهید، موضوعش چه باشد و یا چه چیزی را نمایش دهد؟

هنرمندان مفهومی

هنرمندان مفهومی نیز به همین روش عمل می­‌کنند. مجسمه سازان ایده‌ای از آنچه می­‌خواهند بسازند را در ذهن می‌پرورانند و با پیاده‌سازی تکنیک‌هایی خاص، محصولی را می‌سازند که الزاماً با الگوی اولیه تطابق ندارد. بیشتر نقاشان انتزاعی هم از همین روش پیروی می‌کنند.

هیچ دلیلی ندارد که عکاسان نتوانند به این شیوه کار کنند!

اگر شما هم چنین سبکی را دوست دارید، باید به‌همین روش عمل کنید. همه چیز به تصورات و تجسم شما بستگی دارد، برای حرفه‌ای شدن در این ژانر، کافیست رویاپرداز خوبی باشید!

همه چیز به تصورات شما بستگی دارد

این بزرگ‌ترین بخش عکاسی مفهومیست. درواقع همه چیز در این ژانر هنری خلاصه می‌شود به تصورات، ایده‌ها و نقشه کشیدن برای چیزی که می­‌خواهید به‌دست آورید.

شاید بیشتر عکس‌های مفهومی‌ای که می­‌بینید به نوعی عکس پرتره باشند که بیش از یک عکس ساده به آن‌ها بها داده شده است. عکاسان زیادی وجود دارند که تخصص آن‌ها عکاسی به سبک پرتره مفهومیست. برای اینکه یک عکس مفهومی از مدلتان بگیرید، باید لباس، صحنه و ایده‌ای که در سر دارید، همه و همه طراحی و پردازش شده باشند.

توجه داشته باشید که هنر مفهومی مانند زیر مجموعه‌ همه‌ی هنرهاست، لذا عکاسان بی‌شماری در حوزه­‌ی عکاسی منظره و معماری فعالیت می­‌کنند.

عکاسان مفهومی کار در ایران

صادق تیرافکن به گفته­‌ی برخی از رسانه‌های هنری، اولین شخصیست که عکاسی مفهومی را در ایران به‌صورت حرفه‌ای آغاز کرد و به‌همین دلیل جایگاه ویژه‌ای در میان عکاسان ایرانی دارد. وی در یکی از نمایشگاه‌های هنر مفهومی به‌همراه خسرو حسن زاده مجموعه بزرگ و ارزشمندی از تصاویر را ارائه کردند. این آثار با استقبال فراوانی روبه‌رو شد و همین زمینه‌ساز انتشار نام هنرمندان مفهومی ایرانی، در جهان شد.

آرمان استپانیان یکی از برترین عکاسان ایرانیست که آثار او در موزه‌های مطرح جهان نگهداری می­‌شوند. وی فارغ التحصیل گرافیک دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران می‌باشد و در سال 1378 با عکاسی از چهره‌های حک شده بر روی سنگ قبرها، پا به عرصه­‌ی عکاسی گذاشت. آثار ایشان پس از آن در نمایشگاه‌های متعددی از جمله : گالری راه ابریشم (تهران، ۱۳۸۴)، گالری سانتوس تگزاس (ایالات‌متحده، ۱۳۸۵)، ایران درون و برون در موزه چلسی نیویورک (ایالات‌متحده، ۱۳۸۸)، به نمایش گذاشته شده است.

نمایشگاه هنر ایران: این افراد از جمله عکاسان معروف کشورمان بودند که باعث محبوبیت این سبک عکاسی در ایران شده­‌اند. همه روزه افراد جدیدی به این ژانر عکاسی علاقه‌مند می‌شوند و تصاویر گوناگونی با مفاهیم اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، دینی و…  ثبت می­‌کنند.

روش ثبت عکاسی به سبک مفهومی

_ در ابتدا باید به‌صورت معنادار به تصویر نگاه کنید

_ به این بیندیشید که چگونه می­‌توانید مفهومی تازه خلق کنید

_ قبل از عکاسی باید اصول ترکیب‌بندی را بدانید و جسمی را از یک صحنه به صحنه­‌ای دیگر انتقال دهید

کلام آخر

عکاسی مفهومی می­‌تواند جذابیت بالایی داشته باشد و با این سبک تفکر شما از دنیای سایر عکاسان جدا خواهد شد. باتوجه به فعالیت هنرمندان خارجی در اینستاگرام و محبوبیت آثارشان در میان مردم، می‌توان نتیجه گرفت که اگر علاقه‌مند به عکاسی در این سبک باشید، می‌توانید طرفداران بسیاری را جذب کنید.

عکاسی در ژانر مفهومی، کار آسانی نیست ولی با کمی اراده و بکارگیری خلاقیت می­‌توانید به یکی از عکاسان مفهومی خوش‌نام ایرانی تبدیل شوید!