نمایشگاه هنر ایران: همه چیز درمورد نگهداری کتاب در منزل
اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که تمایل به نگهداری کتاب دارید، باید با اصول نگهداری کتاب در خانه نیز آشنا شوید. کتاب‌ها سرمایه‌های فرهنگی هر شخص هستند و جایگاه ویژه‌ای را در خانه ایفا می‌کنند. همچنین از کتاب‌ها می‌توان به عنوان آیتمی زیبا در دکوراسیون منزل نیز استفاده کرد.
با اینکه امروزه بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند کتاب خود را به صورت الکترونیکی و روی گوشی همراه یا تبلت مطالعه کنند، اما هنوز هم نگهداری کتاب در خانه بسیار لذت‌بخش است.
کتاب‌هایی که هنوز بوی کاغذ و صحافی آن‌ها حس نوستالژیکی را در انسان به وجود می‌آورد. قواعد و قوانین خاصی برای نگهداری از کتاب در خانه وجود دارد که آسیبی به این اشیای ارزشمند وارد نشود. با توجه به محدودیت فضا در خانه‌های امروزی نیز قواعد برای چیدمان و قرارگیری کتابخانه باید رعایت شودT تا از کمترین فضا بتوان بیشترین استفاده را کرد.
در ادامه عناوین زیر به معرفی اصول نگهداری کتاب در خانه اختصاص دارد:
اصول اولیه نگهداری از کتاب
نوع چیدمان و نگهداری کتاب در کتابخانه
اصول قرارگیری کتابخانه در منزل
نکاتی برای زیبایی قفسه کتاب‌ها
نگهداری کتاب در خانه
علاوه بر چالش‌های خرید کتاب مناسب، حفظ و نگهداری آن‌ها نیز نیاز به رعایت اصولی دارد. موارد کوچکی که شاید به آن‌ها دقت نکرده باشید و به صورت خودکار آن‌ها را انجام داده‌اید. در زیر برخی نکات مربوط به نگهداری از کتاب در خانه آورده شده است.
لطفاً قبل از دست زدن به کتاب از نظافت دست‌های خود اطمینان حاصل کنید. دست‌های چرب و کثیف یکی از بزرگ‌ترین عواملی است که می‌تواند جلد و برگ‌های کتاب را کثیف و نازیبا کند. اگر قبل از برداشتن کتاب دست‌های خود را کرم زده‌اید، بهتر است تا جذب کامل آن‌ها صبر کنید. زیرا آثار انگشتان شما روی جلد و صفحات براق کتاب می‌ماند.
بهتر است در کنار خود هنگام مطالعه کتاب، مواد مایع و نوشیدنی نگهداری نکنید.
برای ورق زدن کتاب انگشتان خود را با آب دهان خیس نکنید. برای این کار می‌توانید از اسفنج‌های مرطوب و مخصوص ورق زدن استفاده کنید.
کتاب‌ها در مواجهه نور مستقیم آفتاب قرار نگیرند. زیرا در مدت کوتاهی رنگ‌های جلد و برگه‌ها دچار تغییر شده و اصطلاحاً رنگ‌پریده می‌شوند.
چنانچه جلد کتب قدیمی شما جدا یا دچار آسیب شده، بهتر است آن را به صحاف مورد اعتماد و ماهری برای تعمیر رجوع دهید.
بهتر است کتب خطی و نفیس را با دستکش و احتیاط بیشتری مطالعه کرده؛ همچنین آن‌ها را باید در جای خاصی نگهداری کنید.
هیچ‌گاه کتاب را کاملاً باز نکنید زیرا امکان دارد صحافی آن دچار آسیب شود. همچنین برگ‌های کتاب نازک و شکننده هستند بنابراین در هنگام ورق زدن آن‌ها باید احتیاط کرد.
سعی کنید تا جای ممکن کتاب خود را به آشپزخانه در هنگام مطالعه نبرید. میزان چربی و آلودگی محیط آشپزخانه اثرات مخربی روی کتاب‌ها می‌گذارد.
کتاب‌های خود را دور از دسترس کودکان قرار دهید. کودکان تجربه کافی در حفظ و نگهداری کتاب در خانه را ندارند و ممکن است آسیب‌های جبران ناپذیری به آن‌ها وارد کنند.
در هنگام مطالعه از تا کردن و لوله کردن کتاب لطفاً پرهیز کنید.
اصول اولیه نگهداری از کتاب
چنانچه از بوک مارک برای نشان کردن صفحات خود استفاده می‌کنید، توجه داشته باشید که ضخامت زیاد آن به کتاب شما آسیب وارد می‌کند.
از خط کشیدن و یادداشت کردن در کتاب‌های ارزشمند خود، خودداری کنید. اگر لازم دارید تا مطالبی را در کتاب مشخص کنید می‌تواند از مداد سیاه کمرنگ معمولی برای این کار استفاده کنید. در هنگام خط کشیدن نیز از ایجاد فشار زیاد روی کاغذ خودداری کنید. زیرا رد خط شما روی صفحات بعدی نیز اثر می‌گذارد.
پس از هر بار مطالعه کتاب آن را در کتابخانه قرار داده تا در مراجعات بعدی نیز به همان ترتیب سالم بماند.
خوشبختانه امروزه نوع خاصی از کاغذ در بازار موجود است که علاوه بر کیفیت بالایی که دارد، از وزن سبکی نیز برخوردار است. بنابراین در زمان خواندن کتاب‌های حجیم مچ دستان شما اذیت نمی‌شود.
بهترین روش نگهداری کتاب در خانه قرار دادن آن‌ها در جای مشخصی به دور از آلودگی‌های محیطی است.
گردوخاک روی کتاب‌ها را با دستمال خشک از بین ببرید. دستمال‌های مرطوب به جلد و برگ‌های نازک کتاب صدمه می‌زنند.
در هنگام برداشتن کتاب از کتابخانه توجه داشته باشید که آن را از قسمت میانی شیرازه و ستون پشتی بردارید تا آسیبی به آن وارد نشود.
نوع چیدمان و نگهداری کتاب در کتابخانه
یکی از بهترین جاهایی که می‌توانید از کتاب‌ها نگهداری کنید، کتابخانه است. اما نوع قرارگیری و چیدمان کتاب‌ها و حتی جایی که برای کتابخانه در نظر می‌گیرید، از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه نکات اصولی نگهداری کتاب در خانه آمده است.
بهترین روش برای چیدمان کتاب قرار دادن عمودی آن‌ها در کتابخانه به نحوی است که عطف کتاب و مشخصات آن دیده شود. بدین ترتیب به آسانی هر کتابی را که نیاز داشته باشید را پیدا می‌کنید.
کتاب‌ها نباید در جایی بسیار تنگ و در فشار قرار گیرند. فضای بیش از حد باز نیز بدون غش‌گیر کتاب باعث میشود، کتاب روی سطح قفسه بیافتد. غش‌گیر کتاب که عموماً از جنس فلز ساخته میشود، به عنوان تکیه‌گاهی برای ایستادن کتاب‌ها استفاده میشود.
نمایشگاه هنر ایران: بهتر است کتاب‌های یک اندازه را در کنار همدیگر قرار دهید. یکی از نکته‌هایی که در چیدمان کتابخانه می‌توان از آن استفاده کر(خصوصاً در کتابخانه‌های کوچک منازل) چیدمان آن‌ها با توجه به سایز کتاب‌ها است. البته در کتابخانه‌های بزرگ و رسمی کتاب‌ها را بر اساس موضوع و حروف الفبا دسته‌بندی می‌کنند. اما در خانه که تعداد کتاب‌ها محدود است، برای نگهداری بهتر کتاب‌ها می‌توانید آن‌ها را بر اساس اندازه ارتفاع یکسان، مرتب شوند.
برای چیدمان قفسه‌ها و کتابخانه‌های فانتزی که باید کتاب‌ها به شکل افقی در آن قرار گیرند، بهتر است میزان وزنی که طبقه یا قفسه شما تحمل می‌کنند را بررسی کنید. همچنین توصیه میشود در بازه‌های زمانی مرتب کتاب‌های زیرین هر قفسه را با کتاب بالایی تعویض کنید. با این کار تمام کتاب‌ها به ترتیب وزن دیگر کتاب‌های قفسه را تحمل و از صدمه دیدن کتاب‌ها جلوگیری میشود. روش دیگر برای اجرای این ایده قرار دادن ثابت کتابی کم ارزش در قسمت انتهای قفسه است.
در دوره‌های زمانی مرتب کتاب‌ها را از قفسه‌ها بیرون آورده، فضای داخل قفسه و کتاب‌ها را با دستمال خشک تمیز کنید.
بهترین روش نگهداری کتاب‌های نفیس لای پارچه یا در جعبه‌ای چوبی است. بنابراین از نگهداری کتاب‌ها در پلاستیک جدا خودداری کنید.
نوع چیدمان و نگهداری کتاب در خانه علاوه بر تأثیری که در زیبایی محیط دارد، بر سالم ماندن و حفظ کتاب‌ها نیز تأثیر می‌گذارد.
اصول قرارگیری کتابخانه در منزل
برای نگهداری کتاب در خانه بهترین راه استفاده از کتابخانه است. کتابخانه شخصی شما در منزل باید در مکان‌های خاصی قرار بگیرد تا کمترین آسیب ممکن به کتاب‌ها وارد شود. در زیر برخی از نکات مهم برای تعیین محل قرارگیری کتابخانه آمده است.
توجه داشته باشید که کتابخانه شما باید به دور از نور مستقیم خورشید قرار بگیرد. نور خورشید می‌تواند برای کتاب‌های شما مشکلاتی از قبیل رنگ پریدگی، تسریع روند پوسیدگی و آسیب به کاغذ را به همراه داشته باشد.
محلی را برای کتابخانه خود انتخاب کنید که به دور از گردوخاک باشد. بنابراین بهترین مکان برای این منظور به دور از پنجره‌ها خواهد بود.
مجاورت در کنار آشپزخانه باعث میشود که چربی‌ها و آلودگی‌های ناشی از پخت‌وپز در گذر زمان بر روی کتاب‌ها و سطح کتابخانه بنشیند.
از ثابت ماندن کتابخانه برای ایمنی بیشتر افراد خانواده اطمینان حاصل کنید. بهترین محل برای ثابت نگه داشتن کتابخانه در مجاورت دیوار است. پایه‌های کتابخانه‌های ایستاده را مورد بازرسی قرار داده تا از سالم ماندن آن‌ها اطمینان حاصل کنید.
کتابخانه خود را در محلی قرار دهید که کمترین میزان نم در خانه را داشته باشد. نم و رطوبت زیاد احتمال آسیب کتاب‌ها را افزایش می‌دهد.
در دوره‌های زمانی ثابت اقدام به بررسی پشت کتابخانه‌هایی که به دیوار تکیه داده شده‌اند، بپردازید. زیرا ممکن است بر اثر تصادف ترکیدگی لوله یا خرابی دیوار در پشت کتابخانه رخ داده و شما از آن بی‌اطلاع باشید.
بهتر است برای کتاب‌های ارزشمند خود در اتاق‌خواب مکان مشخصی را اختصاص دهید. بدین ترتیب افرادی که برای مهمانی به منزل شما می‌آیند، تهدید برای آسیب به کتاب‌هایتان نخواهند بود.
کتابخانه‌ها را در محلی که مختص رفت‌وآمد است، قرار ندهید.
در خانه‌های کوچک بهترین محل برای ایجاد کتابخانه بر روی دیوار در فاصله‌ای منطقی از زمین است. برای این منظور می‌توانید از شلفها و قفسه‌های دیواری استفاده کنید.
از سنگین کردن بیش از حد قفسه‌ها خودداری کنید. هر قفسه کتابخانه میزان مشخصی از فشار را می‌تواند تحمل کند، بنابراین با سنگین‌تر کردن آن‌ها به کتاب‌ها و کتابخانه خود آسیب وارد می‌کنید.
می‌توانید از فرورفتگی‌هایی که در زمان معماری داخلی خانه به وجود آمده‌اند، به شکلی خلاقانه برای قرار دادن کتاب استفاده کنید.
محلی که برای قرار دادن کتاب و نگهداری کتاب در خانه تعیین میشود، باید عاری از هر گونه آلودگی، رطوبت و نم باشد.
نمایشگاه هنر ایران: نکاتی برای زیبایی قفسه کتاب‌ها
علاوه بر تمام آنچه در مورد نگهداری کتاب در خانه گفته شد، نکات ریزی وجود دارند که چیدمان قفسه‌های شما را جذاب‌تر می‌کنند.
برای چیدمان قفسه کتاب‌های خود از سبکی که برای دکوراسیون خانه استفاده کرده‌اید، کمک بگیرید. برای مثال اگر دکوراسیون خانه شما از نظم خاصی پیروی نمی‌کند و در آن انواع طرح‌ها و رنگ‌ها دیده میشود، برای هماهنگی قفسه کتاب خود با سایر قسمت‌ها می‌توانید کتاب‌ها را نیز به همین ترتیب در قفسه بچینید. رنگ‌های مختلف کتاب را در کنار هم قرار داده و از زیبایی آن‌ها لذت ببرید.
اگر کتابخانه کوچکی دارید می‌توانید مجموعه‌های یک رنگ از کتاب‌ها را در یک قفسه قرار دهید. بدین ترتیب در پایان، شما قفسه‌هایی رنگی مانند رنگین‌کمان خواهید داشت.
چنانچه از تعداد کتاب‌های بسیاری برخوردار هستید بهتر است رنگ کتابخانه خود را سفید انتخاب کنید.
به کتاب‌ها به عنوان یک اثر هنری در خانه خود نگاه کنید. این دید به شما کمک می‌کند که از زیبایی کتابخانه برای روح بخشیدن به فضای خانه استفاده کنید.
چیدمان کتاب‌ها را می‌توانید به‌صورت ترکیبی از کتاب‌های افقی و عمودی اجرا کنید. نکته مهم در این ایده جدا کردن قفسه‌های افقی از عمودی است. این کار تصویر زیبایی را از کتابخانه شما در ذهن افراد ایجاد می‌کند.
در صورت امکان در کنار کتابخانه خود فضایی برای مطالعه را تخصیص دهید. این کار را می‌توانید با استفاده از یک مبل تک‌نفره و میزی کوچک در کنار آن انجام دهید.
جسارت به خرج دهید، از طرح‌های کتابخانه نامتعارف برای زیبایی بیشتر محیط خود استفاده کنید. ایده رنگی بودن بدنه قفسه‌ها نیز می‌تواند، جالب و شیک باشد.
برای کتابخانه‌های ایستاده که تا سقف ارتفاع دارند، نردبانی را برای دسترسی به طبقات بالایی در نظر بگیرید.
یکی از ایده‌های هیجان‌انگیز برای ساخت کتابخانه می‌تواند فضای بالایی دیوارها در کنار سقف باشد. این قسمت از دیوار شما استفاده‌ای ندارد، بنابراین با قرار دادن نوار باریکی از قفسه‌ها در مجاورت سقف می‌توان فضای مورد نیاز برای نگهداری کتاب در خانه را ایجاد کرد.
از لوازم مختلف دکوری می‌توانید به جای غش‌گیر کتاب استفاده کنید. مجسمه‌ها، قاب‌های عکس و ظروف مختلف دکوری می‌توانند ایده مناسبی برای این کار باشند.
در کتابخانه خود محل کوچکی را برای نگه داشتن لوازم‌التحریر و وسایل مورد نیاز در مطالعه کتاب اختصاص دهید.
از نورهای مخفی به‌صورت متمرکز یا شلنگی برای زیبایی و تأمین روشنایی مورد نیاز استفاده کنید. همچنین می‌توانید از آباژورهای رومیزی نیز برای تأمین نور کافی مطالعه در روی میز کنار کتابخانه نیز استفاده کنید.
بهتر است از قرار دادن گیاهانی که نیاز به آبیاری روزانه دارند، خودداری کنید. بهترین گزینه برای این کار قرار دادن کاکتوس‌های کوچک در جهت مخالف کتاب‌ها است. حتی در این مورد نیز گیاهان را باید برای آبیاری به جای دیگری منتقل و پس از جذب آب اضافه، با زیرگلدانی مخصوص خود به کتابخانه برگردانید.
قرار دادن شمع‌ها نیز خطر احتمال آتش‌سوزی و آسیب به کتاب‌ها را افزایش می‌دهد. می‌توانید به جای آن‌ها از جاشمعی و وارمرهای باتری دار بدون شعله استفاده کنید.
از دیوارکوب‌های دیواری در مجاورت کتابخانه نیز برای زیبایی بیشتر و تأمین روشنایی آن می‌توان استفاده کرد.
نگهداری کتاب در خانه مسئولیت بالایی را در قبال سالم نگه داشتن و حفظ کتاب‌ها برایتان به همراه دارد، با زیباتر کردن قفسه‌ها و چیدمان درست افراد را مشتاق کتاب‌خوانی کرده و از دکوراسیون خانه خود لذت ببرید.
تعداد افراد علاقه‌مند به کتاب کم نیستند که از هر فرصتی برای خرید کتاب استفاده می‌کنند. وجود کتابخانه شخصی در منزل حفظ و نگهداری این کتاب‌ها را آسان کرده و صدمات کمتری متوجه کتاب میشود. برای نگهداری کتاب در خانه روش‌های مختلفی هست اما اصول اولیه‌ای که باعث حفظ کتاب‌ها میشود را نباید فراموش کرد. کتاب از سرمایه‌های علمی و فرهنگی شماست که باید در نگهداری آن‌ها کوشا باشید. علاوه بر آن کتابخانه‌ها در حالت کلی بخشی از فضای دکوراسیون خانه است که می‌توان از آن برای زیباتر شدن محیط داخلی نیز استفاده کرد.
